Al zolang ik kan herinneren wordt elk jaar de vraag gesteld of er geen vuurwerkverbod moet komen. In het algemeen, natuurlijk, maar zeker met oud en nieuw.
Ik ben een voorstander van vrijwel volledige vrijheid. Ook heb ik als klein jochie, samen met mijn broer of opa, jarenlang ritualistisch vuurwerk afgevuurd. Ik heb er zelfs meerdere werkstukken over geschreven en presentaties over gegeven op de basisschool!
In eerste instantie denken velen dan ook dat ik tegen zo’n verbod ben. Integendeel, ik ben hartstikke voor!
Mensen vergeten dat vrijheden niet op zichzelf staan. De grens van “volledige vrijheid” ligt bij het moment dat je de vrijheid van een ander gaat inperken.
In 2024 is praktisch het hele jaar door vuurwerk afgestoken in mijn dorp. Op willekeurige momenten krijg je de schrik van je leven omdat er een loeiharde knal vlak naast je plaatsvindt. Onze honden worden er helemaal gek van. Bij het hardlopen struikel ik over de werkelijk overal achtergelaten rotzooi. Ik schrik wakker om drie uur ’s nachts omdat iemand, in een straat verderop, nu honderd euro aan vuurwerk wil afsteken?
En niet alleen die idioten zelf belanden in het ziekenhuis bij de zoveelste plotse explosie. In vele gevallen zijn er zwaargewonden of doden onder de mensen die toevallig in de buurt woonden of even erbij stonden. De ongelukkige vriend die gewoon even snel een gelukkig nieuwjaar kwam wensen. En ondertussen hebben we een recordaantal “aanslagen” van mensen die even boos zijn op hun buurman en dus een Cobra door de brievenbus gooien.
Vuurwerk, zeker de zwaardere variant, is gewoon een wapen. Een levensgevaarlijk explosief. Dit zomaar overal mogen opslaan en afsteken, met zulk gemak, perkt wel degelijk de vrijheid en veiligheid in van vele andere mensen. Het is een roekeloosheid die lachwekkend zou zijn in een animatiefilm, maar jammer genoeg onze realiteit is.
Bovendien gedragen mensen zich vaak alsof we verder volledige vrijheid hebben, maar dat dit vuurwerkverbod een super onverwachte en onredelijke wending zou zijn. Ze vergeten dat we voor alles een regel hebben. We hebben al veel te weinig vrijheid, soms met goede reden, maar meestal niet. We hebben al verboden op de meest onzinnige kleine dingetjes, en daar hoor je bijna niemand over.
Als mensen een plan maken om een huis compleet te verbouwen, bijvoorbeeld, mogen ze “niet te veel veranderen aan de voorkant”. De gemeente heeft allerlei strenge regels over dat het “straatbeeld” wel mooi moet blijven. “Mooi” en “passend” volgens hun nauwe en toch vage definitie, natuurlijk. Een huis dat in het bezit is van die mensen. Op een stuk grond dat in het bezit is van die mensen.
Ik zeg dit omdat ik hier weer het een en ander van meekreeg toen mijn ouders het huis, dat ze hebben gekocht, compleet moesten verbouwen omdat het van ellende uit elkaar viel. Blijkbaar vinden ze het mooier om jarenlang naar een gat in het raam aan de voorkant te kijken, dan dat je het repareert op een “verkeerde manier”.
We hebben zoveel verboden en regeltjes. Ik kan geen scheet laten of het moet terugkomen in de administratie van mijn eigen bedrijfje.
Maar gevaarlijke, onnodige wapens waaraan elk jaar kinderen en zelfs huisdieren doodgaan? Neeeeuh.
Zoals je ziet ben ik echt een voorvechter van véél meer vrijheid dan we nu hebben. Ik zie het praktische nut van bepaalde verboden en reglementen, maar de prioriteit wordt compleet vergeten. En prioriteit is altijd het belangrijkste. Zoiets als vuurwerk staat véél hoger op de lijst van dingen om te verbieden dan, bijvoorbeeld, achter mensen aan zitten omdat ze misschien hun eigen muur in een kleur willen schilderen die niet in de smaak valt bij de burgemeester.
Zoiets als uit alle macht voorkomen dat twaalfjarige jochies bommen mee naar school nemen zou véél meer tijd moeten krijgen dan de eindeloze discussies over smartphones verbieden. Niet omdat smartphones niet slecht zijn. Allebei die dingen zijn slecht en moeten misschien gereguleerd. Maar de ene is belangrijker.
Nou goed, dan komen we bij de vele krantenartikelen die ik hierover las de laatste weken. En dan krijg je toch grappige opmerkingen. (Keer op keer, op keer, op keer.)
De meest voorkomende is “maar het is een ritueel”. Dus? Dus? Levende kinderen op brute wijze offeren aan de goden was óók ooit een ritueel! Rituelen zijn juist het allergevaarlijkste. Alles dat gewoonte is, is bijna onmogelijk te breken. Alles dat “bekend” is, dat iemand misschien al diens hele leven elk jaar doet, is bijna niks tegen te beginnen. Mensen denken niet rationeel over zulke dingen. Ze negeren alle feiten om maar door te gaan met hun fijne, bekende gewoontes.
Dus als er iets is waar je juist extra hard op tekeer moet gaan, dan is het “rituelen”. (Zelfde met “oh maar dat is hun cultuur” of “oh maar zo hebben we het toch altijd gedaan?” Dus? Dus?)
Ik mis eigenlijk altijd de argumenten. Mensen zeggen maar wat. Mensen geven een uitleg voor waarom zij een verkeerd standpunt hebben, in plaats van de feiten en de logische redenering waardoor ze op hun standpunt uitkomen. “Het is een ritueel, dus ik blijf lekker vuurwerk afsteken” is een UITLEG, geen ARGUMENT.
Niet alleen consumenten zeggen dit. Vuurwerkverkopers, natuurlijk, krijgen het ook makkelijk over de tong. Maar zelfs politici, wethouders, vreemdelingen die eigenlijk niks met vuurwerk hebben, ze zeggen het allemaal! “Ja nee zelf steek ik nooit iets af, en ik ga met oudjaarsavond altijd naar zo’n vuurwerkvrij park voor duizend euro, maar het is wel een ritueel hè? Nee dat pak je mensen niet af.”
Gisteren stond nog de allerbeste in de krant. Er zijn wel degelijk gemeentes waar een “vuurwerkverbod” geldt. Langzamerhand begint het er toch in te komen, dus gelukkig realiseren meer mensen dat dit nou wél iets is waarover je wat regels opstelt.
Maar het zou Nederland niet zijn als ze van tevoren aangaven niet te handhaven! Wanneer gaan ze het leren, denken jullie? Dat een regel niet bestaat als je hem niet handhaaft? Dat een wet functioneel en praktisch gebakken lucht is als je hem niet daadwerkelijk naleeft?
Het krantenartikel stelt hierover natuurlijk kritische vragen. Hoofd van de relevante eenheid (in mijn regio) mag zijn mening geven over het vuurwerkverbod. Ik parafraseer:
“Het is een traditie en mensen moeten het kunnen vieren, tegelijkertijd geven we toe dat officieel een vuurwerkverbod geldt. Maar we gaan het niet handhaven vanavond, dat is natuurlijk levensgevaarlijk.”
NEE GOH?! DAT IS DE HELE REDEN VAN HET VERBOD!
“Ja nee ik weet niet of ik nou een tegenstander ben van oorlog. Maar ik ga natuurlijk niet op vakantie in Oekraïne, dat is levensgevaarlijk joh!”
“Tja, ik voel wel dat mensen ook de vrijheid moeten hebben om automatische wapens te kopen op de hoek. Maar ik ga natuurlijk wel even mijn kinderen op een andere school zetten, da’s anders vragen om problemen joh! Gekkie!”
Elk jaar moet een grote groep mensen wegrennen of binnenblijven uit angst voor losgeslagen jochies met vuurwerk. Elk jaar staat het hele zorgstelsel paraat om de vele verwachte ongelukken, gewonden, doden, en anderzijds gevaarlijke situaties op te vangen. En dat allemaal zodat een andere groep geld kan verkwisten aan vervuilende wapens uit elkaar laten knallen in de naam van … ja, van wat eigenlijk?
In Nederland willen we graag trots opscheppen over onze democratie. Dat is toch de droom? Iedereen heeft een stem, en meeste stemmen gelden. Wat de meerderheid wil, dat wordt uitgevoerd.
Dit is het zoveelste voorbeeld, zelfs al lijkt het klein of onbenullig, dat het natuurlijk niet zo werkt en nooit zo heeft gewerkt. Jammer genoeg moet ik het mijn moeder met regelmaat opnieuw uitleggen. Wetten worden bepaald door geld, door lobbyen, niet door de mensen die eronder gebukt gaan. Zelfs in zo’n progressief, vrij, vooruitstrevend land als Nederland.
Al meerdere jaren is een meerderheid van Nederland voor een vuurwerkverbod. Dat aantal slingerde eerst rond de vijftig procent, maar stijgt nu steeds meer naar een overtuigende meerderheid.
Waarom is er slechts in een paar gemeentes een vuurwerkverbod? En waarom wordt die niet gehandhaafd?
Ik weet zeker dat vele mensen hier grappige reacties op geven en dat er weer niks veranderd.
Met deze optimistische gedachte gaan we het nieuwe jaar in,
Tiamo