Een paar jaar geleden las ik de boekentrilogie van His Dark Materials (lees de recensie hier).
Hij stond al lang op mijn lijstje, maar de doorslag kwam juist doordat een serie ervan uitkwam. Inmiddels is die serie (al een tijdje) helemaal afgerond en had ik eindelijk de kans om hem te kijken.
Ik geef de serie 6 uit 10 sterren, met enige pijn in mijn hart. (Het was eerst nog lager, totdat ik de hele serie had afgekeken.)
In dit artikel laat ik kort weten wat ik ervan vond. Ook bekijk ik, zoals altijd, het verhaal door een schrijversbril en probeer dingen te vinden waarvan ik kan leren voor mijn eigen werk.
Vanzelfsprekend komen daarbij alle spoilers kijken! (Van de serie en deels van de boeken.)
Wat ik goed vond
De serie ziet er goed uit. Goede muziek, goede vormgeving, goede effecten. Het kan niet makkelijk zijn om een hele serie lang, in elke scene, daemons te laten verschijnen en animeren rondom de karakters. Maar het is gedaan op een goede manier die de wereld consistent neerzette en nooit stoorde.
De acteerprestaties zijn grotendeels erg sterk. (Eigenlijk vond ik alleen Ms. Coulter erbuiten vallen, hoewel dat vooral kwam door het personage en niet het acteren. Maar ze viel er zo flink buiten dat het echt irritant werd.)
Het blijft erg trouw aan de boeken. (Relatief gezien, vergeleken met veel andere bewerkingen. Natuurlijk zijn er nogal wat aanpassingen, daarover later meer.) Dit is vaak goed, zeker als het meer richting geeft en verhalen stroomlijnt, maar zeker niet altijd.
Kortom, de serie is nooit vervelend om te zien (of horen), nooit moeilijk te volgen, en meestal voert het op een sterke manier de scenes van het boek uit.
Wat ik minder vond
Zowel Asriel als Ms. Coulter behandelen Lyra nogal raar en vijandelijk. Hoewel dit passend is voor het algemene thema van het boek—en het plot natuurlijk ten goede komt—zorgt dit wel dat de serie vanaf het begin een nogal grauwe sfeer heeft. Een wereld die een beetje duister en gemeen voelt op alle manieren, in plaats van interessant en magisch. Gecombineerd met andere keuzes, voelt deze fantasywereld erg generiek, en mist het humor, charme, of verwondering.
Het zorgt ook dat de twist over dat zij haar ouders zijn een beetje matig overkomt. Want als kijker weet je niet wat je ervan moet denken. Is dat goed? Is dat slecht? We kennen ze nog niet goed genoeg, zeker Asriel niet, om hier iets mee te doen. (Volgens mij is deze onthulling in de boeken ook pas een stuk later.)
De serie lijkt deze strijd binnenin haar ouders te willen aantonen door lange shots op hun gepijnigde gezicht. En dat werkt best goed, maar zoooo lang hadden die shots ook niet gehoeven :p
Ook is het concept van “vermoordt iemands daemon, en je vermoordt hen” zo vaag en gevaarlijk dat het een beetje stoorde. Dat suggereert dat anderen vermoorden (of pijn doen) extreem makkelijk is in deze wereld. Zo makkelijk dat het constant “per ongeluk” zou moeten gebeuren :p Iets meer opzet over hoe daemons werken, iets langer nadenken over de gevolgen van regels en hoe je die realistisch maakt, was fijn geweest.
Ik noem nu de eerste dingen die in me opkwamen, van de eerste paar afleveringen, maar ik zou eindeloos zo door kunnen gaan voor de hele serie. Sterker nog, ik heb besloten om dat hieronder te doen, onderverdeeld per seizoen.
Als je dat leest, zal je dit terugkerende thema merken.
- Heel veel onderdelen van deze “wereld” zijn vaag en doen alleen wat het plot eventjes goed uitkomt.
- Terwijl erg veel verhaallijnen traag en duister zijn, om te eindigen in een anti-climax. Geen wereld waarnaar ik graag terugkeer, geen verhaal dat me erg boeit.
- Waardoor de serie zowel uniek als generiek voelt, zowel traag als gehaast, zowel té trouw aan te boeken als niet trouw genoeg.
Het is een prima adaptatie. Maar er zijn erg veel dingen die anders hadden moeten zijn voordat ik de serie echt met plezier zou kijken.
Mijn opmerkingen per seizoen
In het stuk hieronder vergelijk ik de serie meer met de boeken, maar schrijf vooral mijn bevindingen per seizoen. (Dit doe ik normaal gesproken niet. Maar deze serie had dermate weinig seizoenen, en ze matchen precies 1-op-1 met de boeken, dat ik het zinvol vond om te proberen.)
Seizoen 1
Meer sturing
De boeken, zeker het eerste deel, voelden een beetje … stuurloos. Je volgt de duidelijke hoofdpersoon Lyra, maar veel dingen overkomen haar gewoon. Er moet een hoop worden opgezet voordat het verhaal op gang lijkt te komen. (Als ik iemand vertelde dat ik de boeken las, en ze vroegen waarover het ging, had ik eigenlijk nooit een antwoord.)
De serie doet dit een stuk beter. De eerste aflevering zet in rap tempo de meeste verhaallijnen op, met actie of een duidelijk doel. Als je de serie kijkt, kan je al een stuk beter uitleggen (aan anderen) waar het verhaal eigenlijk over gaat. De boeken worden gestroomlijnd op een manier die ik kan waarderen.
Ik denk dat schrijvers veel kunnen leren van boeken lezen en dan kijken hoe ze worden bewerkt tot film of serie. Het leert je om verhalen te versimpelen en dingen weg te knippen die minder belangrijk zijn.
Ook haalt het een paar dingen naar voren die eigenlijk pas later gebeuren. (Zoals de verhaallijn van Boreal die tussen werelden gaat. Als ik het goed herinner wordt dit pas plotseling onthult ergens in het tweede boek, maar hier zit het vanaf aflevering twee in de serie als terugkerend element.)
Te langzaam of te gehaast
Hoewel dat zorgt dat er vanaf het begin meer gebeurt en meer richting is, zijn deze toevoeging ofwel veel te langzaam ofwel veel te gehaast.
Die Boreal verhaallijn, bijvoorbeeld. Elke keer is er een laaaange opzet naar dat hij tussen de werelden wisselt en die persoon weer ontmoet. Vervolgens hebben ze een vaag gesprek van niks, want Boreal antwoordt nergens op. En dan weer een laaaang stukje over dat hij vertrekt.
Dit is een terugkerend fenomeen in TV series, om een of andere reden. Er is altijd een verhaallijn die zo mysterieus en langdradig is, dat het wel lijkt alsof ze gewoon 15 minuten van elke aflevering moesten vullen en geen beter idee hadden.
Andersom, krijgen de Gyptians meer tijd. In de boeken wordt alles vanuit Lyra verteld, dus je krijgt alleen een stukje mee als ze bij de Gyptians verblijft, maar verder hoor je niks van ze. In de serie krijgen ze vanaf het begin een eigen perspectief en verhaallijn. Dit vond ik een goed idee. Dit geeft weer die sturing dit verhaal nodig heeft.
Maar dan sterft bijvoorbeeld Benjamin (in aflevering drie), en na twee héle korte scenes, heeft iedereen zich daar zomaar overheen gezet? (Die “missie” van hem en Tony Costa was sowieso lachwekkend. Ze hebben eerst lange tijd gevaren om weg te komen uit Londen, en dan ineens kunnen ze binnen een paar uur heen en terug naar het huis van Ms. Coulter? Voor een algeheel domme en onvoorbereide missie?)
Ook een typisch voorbeeld van TV series versus boeken. In TV series worden jammer genoeg de regels van de wereld, zoals hoe tijd en afstand werkt, vergeten als het even niet uitkomt.
Coulter valt tegen
Als laatste is Ms. Coulter, in de boeken, gedefinieerd door een haast buitenaardse schoonheid en elegantie, waarmee ze meerdere keren probeert anderen te verleiden. Dit is een belangrijk deel van haar personage en haar rol in het geheel. De actrice die haar speelt in de serie doet echt haar best, maar dit komt er totaal niet doorheen. Ze heeft niet die uitstraling, ze verleidt praktisch niemand, en is té duidelijk aan het spelen alsof ze elegantie zou moeten hebben.
Goede actie en cinematografie
De actiescenes vond ik eigenlijk behoorlijk goed. Je kunt merken dat ze veel werkten met praktische effecten en probeerden om de actie gevarieerd en creatief te maken. Je hebt heel weinig nodig, zolang je de actie goed doet.
Een voorbeeld daarvan is het gevecht bij Bolvangar. Het duurt maar een paar minuten, maar je volgt Lyra bijna de hele tijd, terwijl ze door de gangen struikelt. Dan komt er weer ineens een beer uit de gang naast haar. En dan ineens staat iemand met een geweer op de loopbruggen boven haar. Je voelt echt die paniek en het veld verandert de hele tijd.
De gemiddelde film van tegenwoordig had dit waarschijnlijk op een generiek slagveld gegooid, met allerlei overhead shots van de chaos, steeds wegknippen na een halve seconde, alles donkergrijs omdat het dan “enger” zou moeten zijn. Nee. Gewoon niet.
Ik vond deze actiescenes veel spannender/enger dan de meeste andere actiescenes die ik zag. Het is helemaal bijzonder als je beseft dat deze serie toch grotendeels voor kinderen zou moeten zijn. Toch weer een pluspunt: ze zijn niet bang om de enorm duistere, grauwe sfeer van de boeken over te nemen in de serie.
Conclusie
Al met al probeert de serie de boeken zo trouw mogelijk te bewerken (een zeldzaamheid), terwijl het dingen verandert of toevoegt waar dat (meestal) in mijn ogen een goed idee is.
Seizoen 2
Nog trager
Als Seizoen 1 traag was, dan is Seizoen 2 ultra-traag.
Ik heb een half jaar lang de serie niet gekeken omdat het gewoon zo … meh was. Modderig. Zonder duidelijke richting of reden om te blijven kijken.
Sterker nog, ik had echt moeite met mezelf overhalen om verder te kijken en deze recensie te schrijven. De enige reden dat ik het alsnog deed, was omdat de recensie was ingepland en ik haal mijn deadlines ;)
Dus ik keek verder en merk dezelfde voor- en nadelen op als bij het eerste seizoen.
Het feit dat we Will’s verhaallijn (met Boreal, in de andere wereld) nu vanaf het begin hebben meegemaakt, werpt hier zijn vruchten af. In de boeken komt Will nogal uit het niets in boek 2, terwijl hij samen met Lyra letterlijk hét verhaal maakt. Nu zie je waar hij vandaan komt, ken je zijn persoonlijkheid, en loopt dat dus veel beter.
Desondanks blijft Boreal een minpunt in het algeheel. Elke keer als hij in een scene zat wist ik dat het langzaam zou zijn, vaag, en zonder richting. De manier waarop hij uiteindelijk sterft is net zo’n grote anti-climax. (Ik kan niet herinneren of dit in de boeken ook zo gebeurde, maar ik denk het niet.)
Wat heeft hij nou eigenlijk gedaan? Ongelofelijk veel minuten in beslag genomen om niks te bereiken. De enige goede scene is als hij de alethiometer van Lyra afpakt, maar zelfs dat mislukt op vrij kinderlijke wijze.
Hetzelfde geldt voor Ms. Coulter. Haar hele personage is dat van een femme fatale, keer tien. Ze heeft buitenaardse schoonheid en charme, ze windt iedereen om haar vinger en spreekt alsof ze zingt, maar van binnen is ze sluw en verrot.
De actrice die haar speelt kan écht goed acteren, maar al deze dingen zijn nergens te bekennen. Haar plannen zijn dom. De dingen die ze zegt klinken houterig of manipulatief op een wijze alsof ze in een cartoon speelt. Schoonheid is misschien subjectief, maar dit gezicht en lichaam is niet bepaald wat ik voorstelde bij “buitenaardse schoonheid”.
Lord Asriel heeft nog meer charme dan dat.
Anti-climax
Anti-climax is misschien wel het beste woord voor dit hele seizoen.
Die hele zoektocht en mysterie naar Stanislaus Grumann wordt opgezet … en uiteindelijk wordt hij belachelijk makkelijk gevonden, niet echt ergens voor gebruikt, en sterft hij simpel. De hereniging tussen Will en zijn vader zou een hoogtepunt van het seizoen moeten zijn, maar nu was het houterig, kaal, en voorbij voordat je met je ogen knipperde.
In het boek heeft Will echt grote moeite met dat mes verkrijgen en vooral leren hoe hij werkt. In de serie? Lange, trage opbouw naar dat er “iets belangrijks in die toren zit”, maar als ze er eenmaal zijn is het zo gepiept!
De dood van Scoresby was iets beter gedaan, maar tevens wat kaal en gehaast. Hij was tenminste wat langer opgezet en had daadwerkelijk meerdere afleveringen invloed gehad op het verhaal.
Tevens gaat zijn dood in de boeken gepaard met een gewaagd maar indrukwekkend moment. Die berenvriend van hem—Iorek Byrnison—vind hem vrij snel … en eet dan zijn vlees op. Scoresby is toch dood. Het beste dat hij de wereld nu nog kon geven was zijn vlees waarvan Iorek geniet.
Ze durfden dit overduidelijk niet te verfilmen. Lafaards :p
(Overigens is dit één van vele kleine veranderingen. Die Iorek, bijvoorbeeld, is totáál niet in de buurt als dit gebeurt in de serie. Sterker nog, je bent misschien allang vergeten dat hij bestond. Ik heb geen lijst bijgehouden, maar er waren véél kleine momentjes waarop dingen waren verschoven in plaats/tijd, of karakters ineens wel/niet ergens bij waren. Vaak kon ik de reden ervan niet ontdekken, maar storend was het ook niet.)
Deze hele serie moet het hebben van een paar goede mysteries en ideeën. Dat is eigenlijk de enige reden waarom het overeind staat en je semi-geïnteresseerd blijft kijken. Want het plot is erg langzaam en gevuld met anti-climaxen of hele toevallig gebeurtenissen.
Neem de Gyptians. Een gigantische hoofdrol in Seizoen 1, letterlijk verdwenen daarna.
Neem Asriel. Hij is de hele reden dat we in deze situatie zitten en naar een oorlog toewerken. Maar hij zit nauwelijks in Seizoen 1 en niet in Seizoen 2 tot het absolute einde.
Neem die Spectres in Cittagazze. Ze komen letterlijk wanneer het plot dat wil, en zijn er anders niet. (Die ene aflevering die eindigt met een Spectre die Will van achteren grijpt … en dan de volgende aflevering verder gaat alsof er niets is gebeurd … dat is gewoon valsspelen.)
Misschien ligt het aan mij. Ik schrijf mijn verhalen altijd zodat de hoofdpersonen er de hele tijd in zitten en relevant zijn. Ik vind het vervelend als iets alleen wordt gebruikt voor een paar plot-dingetjes, en daarna in de prullenbak gegooid.
Maar misschien kan ik wel leren van deze serie: het mag dus wel. En het geeft je wat vrijheid om informatie/spanning makkelijker uit te delen.
Erg repetitief
Bovendien begon het te irriteren hoe vaak ze dezelfde dingen herhalen. Steeds opnieuw praatten ze over dat mes, over hoe belangrijk zowel het meisje (Lyra) als de jongen (Will) zijn, hoe ze hebben beloofd hen te “beschermen”.
En maar opnieuw erover beginnen. En nog een keer. En zeg het nogmaals. Jup, we hebben weer tien minuten, heb maar weer hetzelfde gesprek met vage beloftes en profetieën.
Oh, Lyra is “speciaal”? Ik wist het nog niet! Oh, je hebt Lyra twee seconden gezien en je zegt nu al dat ze “het liefste en sterkste meisje ter wereld is” en dat je vaderlijke liefde voelt? Hélemaal logisch! Zeg het nog tien keer, dan wordt het nog logischer.
Helemaal aan het begin had de serie zelf al onthuld dat Aesahettr (of hoe je het ook schrijft) een andere naam is voor dat mes. Dat wist de kijker dus allang! Maar vervolgens doen ze er alsnog mysterieus over en ontdekken de heksen dit pas aan het begin van seizoen 3?!
Ja, het kan goed werken om informatie aan de kijker te geven die de hoofdpersonen nog niet weten, maar alleen als dit voor extra spanning en mysterie zorgt. Niet als het gewoon … wachten is tot die paar idioten er ook achter komen, zonder reden.
De serie blijft, wederom, goed trouw aan de boeken. Maar in dit geval had ik liever gezien dat er één of twee extra verhaallijnen waren die constant meer tempo erin gooiden en niet eindigden in een anti-climax. Ik vond dat juist de verkeerde momenten uitgerekt werden en hun tijd kregen.
Conclusie
Dit was moeilijk om doorheen te komen, dat zeg ik eerlijk. Het is dat ik ondertussen sport en oefeningen doe—of alvast dingen regel voor mijn administratie—anders had ik het waarschijnlijk opnieuw opgegeven.
(Nee, ik ben niet aan het rennen, vliegen, springen. Dan kan je echt niet je aandacht bij iets anders hebben. Ik heb zo’n deskbike waardoor ik kan fietsen tijdens het werken, eventueel zo’n elastiek voor wat armspieroefeningen.)
Ik vind het vooral … jammer? De visuals zijn echt goed. Vrijwel alles is goed! Hoe de daemons rondom de mensen lopen de hele tijd is behoorlijk overtuigend. Hoe sommige mysteries worden neergezet of opgelost is overtuigend.
Maar het stokt waar het altijd lijkt te stokken: het plot en de uitwerking daarvan. Al die moeite voor dure sets, prachtige effecten, opzwepende muziek … en vervolgens kijk je naar een scene van 20 minuten die in 5 had gekund, waarin ze houterige dialoog herhalen die je al vijf keer hebt gehoord, gevolgd door een laaange gepijnigde blik.
Ten slotte iets positiefs: ik vind de actrice die Mary Malone speelt perfect gecast. Dat is bijna exact hoe ik me haar voorstelde bij het lezen, qua gedraging, uitstraling, invloed op het verhaal, etcetera.
Seizoen 3
Tempo blijft lastig
Oké, misschien hadden ze zelf ook door dat het voorgaande ultra-traag was, want ineens krikken ze het tempo op alsof ze de bus moeten halen.
Nog steeds een langzame serie, maar nu op meer acceptabel tempo. We hebben een doel! Verhaallijnen komen samen en lijken een reden te hebben! Meerdere grote gebeurtenissen in één aflevering!
Het versterkt wel mijn opmerking van “ofwel te traag, ofwel te gehaast”. Bijvoorbeeld, aan het begin van seizoen 3 …
- Leer je 2 engelen kennen die een koppel zijn. (“Al 400 jaar samen.”)
- Ze splitsen: de ene gaat terug naar Asriel, de andere gaat met Will mee.
- Eventjes later, terwijl Will op de boot staat richting Lyra, sterft die andere engel.
- Wat natuurlijk een heel verdrietig of impactvol moment had moeten zijn …
- Maar je kent ze pas zo kort, en het gebeurt zo snel, en het verhaal stapt er zo makkelijk overheen, dat het gewoon zinloze ruis is.
Had die engelen eerder geïntroduceerd. Had ze iets meer samen laten doen. Had de dood uitgesteld tot een iets later moment.
Nou, ik begin zelf in herhaling te vallen, dus ik houd op over het tempo!
Werelden zijn nogal hetzelfde
Een serie waarin er oneindig veel andere werelden zijn heeft natuurlijk oneindig veel opties om creatief te zijn. Daarom vond ik het jammer dat in deze serie, die andere werelden eigenlijk standaard …
- Lege, kale, grijze, onduidelijke vlaktes zijn.
- Zonder levende wezens of iets herkenbaars.
Ik snap dat het duur is om voor heel kort andere werelden te laten zien. Maar dit is dan weer zoiets waarvan ik het de moeite waard vind, want het versterkt de wereld en de sfeer enorm, en dat zonder het plot te vertragen.
En dit gaat niet alleen over de visuele kant. Bijvoorbeeld, het feit dat andere werelden ook het “Magisterium” hebben, maar het anders noemen (“The Temple”), is interessant. Daar kan je iets mee. Het is een nuttig feitje dat de wereld rijker maakt.
Dus doe dat vaker! Laat constant zien wat de constanten zijn tussen verschillende werelden (met eventueel een andere naam), en wat juist de verschillen zijn en waarom.
(Zo kan je oneindig veel vraagtekens zetten bij hoe het kan dat al deze werelden dezelfde taal spreken, dezelfde menselijke diersoort hebben, hetzelfde eten en leefbare lucht hebben, en in het algemeen bijna 100% hetzelfde zijn.)
Teveel verteld, te weinig laten zien
Naarmate ik verder keek, kwam steeds meer kennis terug van de boeken. Zo realiseerde ik nu pas hoe ongelofelijk veel spannende mysteries of verhaallijnen uit de boeken … gewoon direct worden verteld, vrij vroeg, in de serie.
Bijvoorbeeld, in de boeken noemen ze ergens dat 3 eeuwen geleden plotseling al het Stof (Dust) veranderde of wegging. Vervolgens ben je als lezer aan het puzzelen wat dat kan betekenen, totdat je even later realiseert dat dit het moment was waarop dat mes werd gemaakt door de Guild (en ook die Spectres ontstonden).
In de serie? “Laten we een random aflevering beginnen met een monoloog van vijf minuten waarin we precies uitleggen hoe de Guild het mes maakte, misbruikte, en toen ten val kwam. Ook al hebben we voor dit moment praktisch niks gezegd over het mes, het Guild, of alles eromheen. Geweldig idee!”
Dit hoort dus eigenlijk bij Seizoen 2, maar ik realiseerde nu pas dat dit een reden is waarom het verhaal zo traag en matig uitgewerkt voelt.
Maar het einde blijft legendarisch
Dit verhaal wordt toch, opnieuw, gered door haar einde. Het is zo sterk. Op alle fronten. Een boodschap die zo “overduidelijk waar” is dat het voelt als een ontdekking over de menselijke natuur of het leven, niet iets waarmee je het eens of oneens kan zijn.
Er is maar één wereld: de echte waarin je leeft.
Dit einde is erg goed geacteerd en in beeld gebracht. (Hoewel ik zou willen dat de serie meer leuke momenten tussen Will en Lyra had, want nu zien we ze praktisch alleen plezier hebben samen in de laatste aflevering. Daarvoor is het allemaal een stuk kouder of semi-ruzieën.)
Dit verhaal is een voorbeeld van hoe je een “multiverse” goed doet. Waar alle superheldenfilms keihard falen nu ze proberen er een multiversum van te maken, werkt dit verhaal het geweldig uit omdat het de hoofdregel van verhalen volgt.
Restricties en zwaktes zijn sterker dan mogelijkheden. Dit hele verhaal, inclusief het sterke einde, wordt alleen mogelijk gemaakt doordat er strikte regels staan op die verschillende werelden en hun interactie. Een paar simpele regels die er dus uiteindelijk voor zorgen dat ze allemaal moeten worden afgesloten en Will en Lyra worden gescheiden.
En ergens is dat heel passend, want de reden waarom mensen restricties in verhalen véél interessanter vinden, is waarschijnlijk omdat de echte wereld restricties heeft. De echte, fysieke wereld waarin je nu leeft zit vol met dingen die je niet kan. Dingen die niet mogelijk zijn of die je nooit gaat kunnen. Zwaartekracht gaat niet omdraaien. Jij kan niet door muren lopen. Je wordt niet jonger.
Het idee van het leven is juist dat je hem ten volste ervaart door slim om die restricties heen te werken of ertegenaan te beuken.
Dus een verhaal waarin alles kan en de hoofdpersoon eindeloze superkrachten heeft, is totaal niet interessant voor ons. Want het heeft niks te maken met ons eigen leven. Het geeft ons niks praktisch, niks om over na te denken, noch hoop noch vrees.
Een verhaal waarin er oneindig veel universa zijn, en dus oneindig veel versies van dezelfde persoon / voorwerp, is totaal niet interessant. Er zijn geen restricties meer, er is geen schaarste, dus alles wordt minder waard.
Deze serie opent een wereld aan mogelijkheden (middels het mes, de magie, de Pantserberen, de net iets andere wereld van Lyra), maar sluit ook precies genoeg werelden aan mogelijkheden af.
Andere onderdelen van het einde zijn ook goed. Zoals de complete nonchalance waarmee god wordt vermoord en de conclusie dat diens bestaan dus echt geen reet uitmaakte. Dat Lyra’s ouders toch soort van nog helden worden en er uiteindelijk voor haar zijn.
Als je deze serie toch besluit te kijken—of de boeken leest—doe het dan vooral voor een les in opbouwen naar een geweldig einde, en hem dan ook goed uitvoeren.
Dus het is toch weer gebeurd. Het einde van deze reeks heeft mijn uiteindelijke cijfer voor deze recensie flink opgekrikt.
(Ik realiseer me nu pas hoe Lyra’s wereld een soort typisch kindersprookje is. Het heeft heksen op bezemstelen. Het heeft ijsberen waarmee je kan praten. Het heeft luchtballonnen en zappelins. Ieder kind heeft een schattig dierenvriendje dat altijd bij hen is. De serie is letterlijk haar tocht van kind naar volwassene, van de wereld vol typische kinderfantasieën naar werelden zonder.)
Conclusie
His Dark Materials is een verhaal vol mensen die zeggen dat er iets groots of meeslepends aankomt, maar datgene verschijnt nooit. Of, nou ja, niet tot praktisch de laatste aflevering.
Het is dermate traag, en veel momenten zo zinloos of anti-climax, dat ik een half jaar niet de motivatie vond om verder te kijken. Ik, de persoon voor wie het een soort feestdag is als ik eens tijd heb een serie te kijken. Ik, de persoon die werkelijk elke boek of serie interessant vind, omdat ik er altijd iets van kan leren.
De visuals en muziek zijn ongelofelijk goed, vooral de daemons. Het acteerwerk is geweldig. Maar, ik denk dit bijna nooit, maar voor Ms Coulter hebben ze écht compleet de verkeerde persoon gecast. (Of het script en haar uitvoering hebben iets verkeerd gedaan.)
Dus waar komen we dan op uit?
Een verhaal met een paar interessante (filosofische) ideeën, die door het kijken van de serie weer opnieuw zijn aangewakkerd. Zoals ik al zei, een aantal dingen in de opzet van het verhaal (en diens mysteries) is erg sterk en trekt in eerste instantie je interesse.
Mooie plaatjes en effecten, met hier en daar een écht creatieve of spannende scene. Voor een relatief laag budget en onbekende mensen, een erg hoge kwaliteit van output. Sterke eerste een laatste afleveringen.
Dit verhaal heeft iets bijzonders. Ik ken niks wat erop lijkt. Ik ken geen boek of serie met vergelijkbare plotelementen, stijl, uitwerking van filosofische gedachtes, aanpak van fantasy (wat de auteur zelf overigens geen fantasy noemt maar “stark realism”). Ik ken geen verhaal dat me zulke rare gevoelens gaf toen ik het las. Dus ondanks dat ik nauwelijks door wilde kijken, is er ook weer een deel van mij dat het jammer vind dat de serie voorbij is en die nog eventjes had willen blijven.
En verder een gevoel van “meh”.
Nee, een gevoel van “meh, wat jammer”.
Met al die aandacht en details voor het decor, met al die mensen die eraan werkten die gigantisch fan zijn van het verhaal, dat niemand even mee keek bij het script en zei: “Dit kan in 8 afleveringen minder. En we moeten alles laten zien in plaats van het letterlijk te vertellen. En haal die zin kijkt gepijnigd voor 30 seconden overal weg.”
Ik heb de “behind the scenes” gekeken, waar ik leerde dat één schrijver de gehele adaptatie voor zijn rekening had genomen. Zij zetten het neer als iets dat ongehoord is en ongelofelijk knap.
Ik ben normaal gesproken een tegenstander van “design by committee” en denk dat je de visie van kunstenaars moet vertrouwen. Dit soort momenten zijn een tegenargument voor mijn visie, want ik had héél graag gezien dat het script door nog een paar versies en schrijvers was gegaan.
Misschien keek ik deze serie op het verkeerde moment in mijn leven. Misschien ben ik té analytisch en ervaar verhalen niet meer zonder ondertussen te denken wat ik ervan kan leren. Of misschien was het gewoon een slecht idee om een traag boek nog vijf keer zo traag te maken.
Tot zover mijn gedachten over dit project.
Volgens mij heeft deze serie de eer om mijn allerlaatste Nederlandse recensie te zijn op dit blog. (Recensies blijven komen, maar nu zijn ze Engels.)
Misschien zijn ze daar niet zo blij mee, gezien mijn eindcijfer.
