Dit is een probleem dat mij al jarenlang achtervolgt. Als kind merkte ik het al, maar wist het niet goed uit te drukken. Toen ik als jongere steeds meer leerde over grafisch ontwerpen, begon het me echt te irriteren.
Als ze in films een stukje tekst willen laten zien—zoals de plek en tijd waar de volgende scene plaatsvindt (London; 12 AM)—is het altijd zo ongelofelijk lelijk!
Ze pakken gewoon het eerste standaardlettertype dat ze hebben! Soms kan ik het lettertype gewoon direct herkennen en bij naam noemen! Ze maken het compleet wit (of compleet zwart) en ze gooien het gewoon over het scherm!
Je praat hier over een film met een budget van miljoenen. En de tekst ziet er altijd uit alsof een stagiaire het in vijf minuten in elkaar heeft geflanst. Nog erger, meestal beginnen films hiermee, dus het is ook nog eens het eerste dat je ziet!
Ik zal wat voorbeelden geven.
Mission Impossible
Laatst heb ik de hele Mission Impossible franchise opnieuw bekeken. (Er verschijnt ergens een recensie over alle films van begin tot eind.)
Hoe opent de tweede film? Met dit:
De tekst is net leesbaar. Ze hebben er gewoon een zwarte schaduw achter gezet, met een offset, en het eerste lettertype gepakt dat in hun ogen “spion” zei.
Ik herken het probleem. Platte tekst over een beeld is moeilijk leesbaar te krijgen … tenzij je moeite doet. De meeste films lijken te kiezen voor de makkelijkste oplossing die één minuut werk is.
Oké, dat is een twintig jaar oude film. Misschien iets meer recents? De vierde MI film?
Ehm … wat?
Iedereen die wel eens met documenten heeft gewerkt herkent dit lettertype waarschijnlijk direct. Dit is Calibri, hét standaardlettertype van Word. (Of het lijkt er sterk op, ik kan het natuurlijk niet zeker weten.)
Een film van 150 miljoen euro begint met een zwart scherm en witte tekst in het eerste lettertype dat je tegenkomt.
Waarom doen ze dit? Ze hadden van alles kunnen doen!
- Een gaaf lettertype.
- Effecten om het mooier én leesbaarder te maken.
- Een animatie. (De tekst verschijnt langzaam en vloeiend, en gaat net zo vloeiend weer weg.)
- De tekst verschijnt alvast over het begin van de film. (Niet beginnen met een compleet zwart stilstaand beeld.)
- Deze hele simpele informatie op een andere manier kunnen communiceren, als ze geen zin hadden om moeite te doen voor de tekst.
- De eerste seconden worden zodanig gefilmd dat de tekst precies in het beeld past. (Bijvoorbeeld, in de eerste paar seconden zie je een raam linksonder. Dat geeft een consistent donker vlak waarop de tekst automatisch super leesbaar is.)
Het is, jammer genoeg, zeldzaam dat een film dit soort dingen doet. En ik snap het niet. Miljoenen euro’s in prachtige shots en special effects, alleen maar om het compleet te verpesten met tekst eroverheen alsof je op de basisschool een PowerPoint presentatie geeft. Ik weet zeker dat ergens een film is die Word Art heeft gebruikt voor dit soort tekst.
Het is alsof je de Mona Lisa afwerkt door een stempel met “Mona Lisa” op een willekeurige plek te drukken. Al die moeite voor dat prachtige schilderij … en onbegrijpelijke typografie verpest het!
Iets beter: Sherlock
Een serie die dit enerzijds goed doet en anderzijds weer niet, is Sherlock.
Hier is de tekst op het scherm ook ongelofelijk basic. Standaard lettertype, nauwelijks animatie, volledig wit met niks om het leesbaarder te maken. Maar!
- Het past bij de algehele stijl en kleurenpalet van de serie.
- Ze gebruiken mijn laatste tip: zorg dat de tekst verschijnt over een consistent donker vlak, zodat het leesbaar is.
Maar ze doen dit niet altijd. En dat betekent dat minstens de helft van dit soort berichten behoorlijk onleesbaar worden en het beeld rommelig maken.
Witte tekst over een wit shirt? En daarna over een heel donker pak? Zonder een grafisch ontwerp om het veel leesbaarder te maken? De doodzonde van typografie. Ik snap niet waarom ze hier niet een klein beetje moeite in steken! Als het dan niet mooi kan, dan op z’n minst makkelijk leesbaar.
Hoe het ook kan: House of Cards
Ik moet toegeven dat ik nooit verder ben gekomen dan seizoen 1 van House of Cards, lang geleden. Maar hun manier van tekstberichten weergeven (wat ze erg vaak doen) heeft tenminste iets van opmaak en zorg erin gestoken.
Een simpel vlak achter de tekst. Wat decoratieve elementen eromheen. Terwijl je kijkt, “springen” deze berichten natuurlijk in het scherm, want je volgt het gesprek terwijl dingen worden verzonden en ontvangen.
Het integreert de tekst fatsoenlijk met het beeld. De tekst is geanimeerd, gestileerd, met net zoveel zorg neergezet als de acteurs of de set.
Het enige probleem is dat ze de vlakken doorschijnend hebben gemaakt om het nog meer te integreren. Dat vermindert de leesbaarheid, zeker in het voorbeeld hieronder. (Een welbekend probleem. Vergeet het doorschijnend te maken, en de tekst voelt erop geplakt als een sticker. Maak het té doorschijnend en er is niet genoeg contrast.)
Maar, eerlijk is eerlijk, na al die jaren van standaardlettertypes over zwarte vlakken … accepteer ik elk beetje moeite dat films en series hierin steken :p
Hoe het zou moeten: Ms. Marvel
Hoewel het plot van Ms Marvel extreem matig was, deden ze visueel een héle hoop goede en creatieve dingen.
Eén daarvan is een korte scene (~1 minuut) waarin de twee hoofdpersonen berichtjes naar elkaar sturen. In plaats van lelijke tekst in het scherm … in plaats van het redelijk traditionele ontwerp van House of Cards … integreerden ze de tekst met de rest van het beeld!
Wow! Wat een idee! Proberen visueel creatief te zijn, ook met tekst op het scherm!
Dit wil ik zien in alle films en series vanaf nu. Geen standaardlettertype dat je op het laatste moment eroverheen gooit. Geen onleesbare shit omdat je geen zin had om ook maar een schaduw ergens achter te zetten. Net zoveel aandacht voor typografie als voor de rest van het beeld!
Hieronder is een link naar de volledige scene, maar ik weet niet of die voor altijd op YouTube blijft, daarom had ik maar een screenshot gemaakt.
Conclusie
Zo, dat waren mijn nogal gepassioneerde gedachten over lelijke tekst in films. Ik weet niet waarom, maar ik wilde dit even kwijt.
Hopelijk ben ik niet gek geworden en is dit andere mensen ook opgevallen.