Ik wilde deze film al een tijdje kijken. Maar toen ik eraan wilde beginnen, ontdekte ik hoeveel Marvel series en films ik inmiddels had gemist, en dat een paar daarvan toch best wel essentieel waren. Het laat een groot nadeel zien van het MCU: het voelt soms meer als huiswerk om alles bij te houden en soms heb je een kleine angst dat je “achterop raakt”.
Vandaar dat ik pas verlaat aan deze film toe kwam en er, om eerlijk te zijn, niet echt meer naar uitkeek. Daarom zal deze recensie vrij kort zijn. Het heeft (lichte) spoilers.
Wat vond ik goed?
Deze film voelde … anders.
Het is misschien wel de film met de grootste impact—letterlijk meerdere universes staan op het punt te worden vernietigd en de slechterik is sterker dan alle superhelden bij elkaar—maar focust toch vooral op een paar betekenisvolle relaties tussen karakters.
Enerzijds vond ik deze relaties goed uitgewerkt. Ze worden opgezet, uitgedaagd, en leiden tot groei. Anderzijds was dit soms wel héél voorspelbaar of overduidelijk, alsof ze dachten dat we kleuters waren die anders niks zouden begrijpen.
De visuele kant is geweldig. De effecten, de horror-achtige actiescenes, de manier waarop verschillende universa worden weergegeven. Echt wel een tandje boven de andere Marvelfilms. Ik ben blij dat ze Raimi genoeg vrijheid lieten om dat te doen.
Het plot is degelijk en goed getemporiseerd. (Dit is een hele droge zin om te schrijven in een recensie :p) Ik bedoel dat je vanaf het begin in het verhaal zit en daarna lekker doorrolt van scene naar scene, tot het einde. Je hebt geen momenten waarop het plot stilstaat. De film verspilt niet de eerste twintig minuten met allerlei dingen opzetten en vertellen op de meest trage manier denkbaar.
Hiervoor hadden ze wel het “droomtrucje” nodig. Toen de film begon met een droom, en niet lang daarna nogmaals dezelfde truc uithaalde via een droom, rolde ik even met mijn ogen. Het is zo’n beetje de doodzonde van verhalen vertellen. Je opening is een belofte aan de kijker (of lezer): dit is waar het verhaal over gaat, dit kan je verwachten, dit is de stijl. Als die opening even later een leugen blijkt en het verhaal dan pas écht begint, laat dit een hele zure smaak achter.
Maar in dit geval accepteer ik het. Want dat dromen is daadwerkelijk een essentieel onderdeel van het verhaal. (Je dromen zijn dingen die gebeuren met een andere versie van jou in een ander universum. Het concept van Dreamwalking is cruciaal voor zo’n beetje het hele plot.)
De hoeveelheid grapjes werd tot een minimum gehouden. Ik ben een groot voorstander van humor en luchtigheid in verhalen, maar het had inderdaad niet gepast bij deze film, en daarnaast lijkt het alsof Marvel diens gevoel voor humor steeds meer heeft verloren.
Wat vond ik minder goed?
De film doet eigenlijk weinig met het concept van multiversums. (Multiversa? Multiversi?) Je bezoekt er maar een paar, en zelfs dat is uiteindelijk niet zo van belang.
Op dezelfde manier doet de film weinig met de unieke (en interessante!) krachten van America: ze kan als enige tussen multiversa springen, voornamelijk per ongeluk.
En net zozeer is Doctor Strange eigenlijk een bijfiguur in zijn eigen film. (Wanda is eigenlijk de hoofdpersoon.)
Dit leidt allemaal tot mijn grootste probleem: de concepten van deze film hadden eigenlijk over 3+ films moeten worden verspreid.
America had haar eigen introductie moeten krijgen. Wanda haar eigen film met hoe haar leven verder ging sinds WandaVision. Dán hadden we deze film kunnen hebben waarin alles samenkomt. Dan begrijpen we de personages, kennen hun motivaties, en hebben genoeg tijd om de film meer diepgang te geven (en meer om te doen voor Strange zelf)
Hoe komt America aan haar krachten? We zien een herinnering van toen ze ~6 jaar oud was, nu lijkt ze ~16, wat heeft ze in de tussentijd gedaan? Hoe heeft ze in die tijd nog steeds niks begrepen van haarzelf of haar krachten? Waarom horen we nu pas iets van haar? Iemand met haar krachten en invloed zou in werkelijk alle (multiverse) verhalen kunnen opduiken, toch?
Op dezelfde manier eindigt WandaVision met een “redemption arc” voor Wanda. Ze begrijpt wat ze heeft gedaan, hoe haar hart zorgde dat ze verschrikkelijke dingen deed, dus ze maakt alles ongedaan en besluit haar leven te beteren. WandaVision is misschien wel het beste dat Marvel ooit heeft gemaakt. Het is uniek, het is genuanceerd, het is realistisch en emotioneel, en het geeft Wanda een prachtig karakter en ontwikkeling.
En dan begint deze film met Wanda die extreem 120% slecht is? Wat? Huh? Waarom? De film doet alsof WandaVision niet heeft bestaan. Het karakter van Wanda is opgezet als dat van een zorgzaam, lief, moederlijk persoon—té zorgzaam in zekere zin voor het superheldenvak. En nu vermoord ze links en rechts iedereen om nodeloos ingewikkelde redenen?
Het klinkt redelijk, in eerste instantie. “In andere universa heb ik mijn kinderen nog; dus ik wil terug naar een ander universum, en daarvoor heb ik America’s krachten nodig.” Maar twee seconden nadenken en je ziet hoe belachelijk het is. Kan ze niet samenwerken met andere versies van haarzelf? Die zullen haar moederlijke gevoel zeker begrijpen. Kan ze niet eenmalig teleporteren en dan de rest met rust laten? In oneindig veel universa is er toch zeker minstens één plek waar haar kinderen misschien geen moeder meer hebben en waar zij die rol dus naadloos kan vervullen?
(De film adresseert dit trouwens ook. Er is een korte dialoog over “waarom ze niet gewoon eenmalig teleporteert naar een ander universum”. Deze paar regels zijn er sowieso ingezet door iemand die realiseerde dat meer uitleg nodig was :p Ik ken het probleem. Ik doe het zelf ook met mijn boeken. Als ik ze teruglees, voor de tweede versie, realiseer ik zoiets als “hmm eigenlijk is nergens goed uitgelegd waarom ze niet gewoon spreuk X hadden gebruikt”, dus je voegt ergens vijf regels dialoog toe om dit ga te dichten.)
Het kan. Alles in deze film kan. Niks is zó erg dat de film alle geloofwaardigheid verliest of dat je hem niet meer kan kijken. Maar je moet wel een hele flinke sprong maken—een sprong die ze veel beter hadden kunnen laten zien.
Veel ideeën zijn interessant. De Darkhold. Book of Vishanti. Dreamwalking. America’s krachten. Maar ze worden nergens echt uitgelegd of onderzocht—want daar is geen tijd voor. Wat kan Doctor Strange nou eigenlijk?
Deze film is een van de kortste ooit van Marvel, en dat komt vooral doordat ze alle diepgang en rustige momenten uit de film hebben gezogen, zodat ze puur aan actie en plot konden doen.
Je voelt constant de hand van de schrijver boven je hoofd hangen.
Zoals het moment dat ze toevallig voorlangs een winkel lopen die herinneringen afspeelt. Poeh, dat is toevallig, wat een subtiele manier om wat backstory aan de kijker te geven!
Of de vele letterlijke vergelijkingen tussen deze Doctor Strange en zijn dubbelgangers op andere plekken, waarbij steeds dezelfde soort uitspraak of conclusie wordt uitgesproken.
Ik moest hardop lachen toen, tijdens de climax, Christine ineens een willekeurig “mystical” voorwerp uit een kast haalt (die nergens eerder is genoemd) en precies weet hoe ze die moet gebruiken voor een situatie die letterlijk nog nooit eerder voorkwam in de hele historie van het universum. Alsof de schrijvers dachten: “ah nee, we hebben echt géén manier om dit gevecht op te lossen—weet je wat, we verzinnen wel een magisch voorwerp!”
Conclusie
De film is vermakelijk. De film is vaak mooi of visueel “sterk”.
De film is op z’n best wanneer het focust op het personage van Doctor Strange en de relaties met America, Christine en, tja, zichzelf.
Maar zoals ik al zei: het propt teveel in te weinig tijd, zonder ergens echt diep op in te gaan. Je had een losse film moeten hebben over alleen hem en Christine. (Hun relatie tot elkaar is interessant en ze passen goed samen in elke scene.) Een losse film waarin hij America ontmoet en zij hun relatie uitbouwen.
De grote sprongen die je moet maken, en de onverklaarbare ommekeer van Wanda’s karakter, maken het uiteindelijk een film die voelt alsof het in een weekend bij elkaar is geraapt. Ik heb eerder spijt van dat ik WandaVision eerst heb gekeken. Spijt van dat ik dacht dat de films en series op elkaar zouden inspelen.
Hoe meer ik bezig ben met verhalen, hoe meer ik dit zie als de waarheid. Zorg dat elk verhaal één ding heel goed doet. Ja, sommige zullen het saai vinden. Het zal misschien een thema zijn dat sommige minder aanspreekt. Maar het mooie is dat ze de film dan kunnen skippen. Ze kijken alleen de films opnieuw waar ze 100% van houden.
In plaats daarvan is Doctor Strange (in the Multiverse of Madness) een film waarvan iedereen 50% zal houden.
P.S. Deze film doet iets dat jij vanaf nu ook zal herkennen als “they don’t show us the body” en “look who copied my powers!”. Het is absoluut 100% mogelijk dat karakters alsnog terugkomen, in de vorm die we kennen, in latere Marveldingen.
