De eerste Knives Out was een bijna perfecte film. Het zette allerlei clichés van het “murder mystery” genre op de kop, zonder de beste onderdelen van het genre te verliezen. Dus toen het vervolg uitkwam, moesten we die thuis meteen kijken. Maar met enige vrees: kon het ooit opleven naar het origineel? Als je nog een keer clichés op de kop zet, tja, dan wordt dat juist een cliché, toch?
Gelukkig kan ik vermelden dat dit vervolg net zo goed was als het origineel! Het is ook eigenlijk geen vervolg. Het is een heel nieuw verhaal waarin alleen de hoofddetective (Benoit Blanc) hetzelfde is. De film heeft een hele andere toon en insteek dan de eerste Knives Out. En dat was sowieso de juiste keuze, want daardoor voelde het weer fris, onvoorspelbaar en interessant.
Ik kan verder weinig zeggen over deze film zonder allerlei spoilers te geven. Dat is het nadeel van praten over “murder mysteries”. Dus deze recensie is kort en vol spoilers!
Wat ik goed vond
De visuele kant was geweldig. De locaties, het decor, de editing, allemaal meer dan prima. Waar mogelijk worden kleine visuele grapjes gebruikt (zoals het scherm dat creatief wordt gesplitst als ze met meerdere mensen in een (video?) call zitten), maar nooit storend.
Het viel me ook op dat de editing hier enorm snel was. In plaats van lang uitgerekte scenes waarbij je dingen vanuit een vrij standaard hoek bekijkt, wordt alles zo weergegeven dat je echt zo snel mogelijk informatie binnenkrijgt.
Ook is de film slim in hoe het alles introduceert. De puzzels die Miles iedereen stuurt …
- Zijn een interessante opening. (Iedereen hier thuis was meteen zo van “ik wil ook zo’n doos”)
- Zijn een goede manier om meteen Miles’ karakter neer te zetten. (Geeft veel te veel geld uit aan dingen die er echt niet toe doen.)
- En introduceren meteen alle personages die van belang zijn. (Hoe ze met de puzzel omgaan, laat meteen hun karakter zien.)
- En passen bij het algemene thema. (Het lijken geniale puzzels … maar eigenlijk was het allemaal maar een dom betekenisloos spel dat Miles door iemand anders had laten maken. Het was een glass onion.)
Desondanks voelde het moment tot aan de moord wat langdradig. (Volgens mij duurde dat meer dan een uur?) Ik weet eigenlijk niet of dit goed of slecht was. Want hierdoor bouw je dus wel constant spanning op. Als kijker denk je steeds van “oh nee nu gaat het gebeuren”, en door die spanning en afwachting, kan de film heel veel opzetten zonder dat het saai wordt.
Door de slimme opzet, volgen ook veel hele grappige momenten. Momenten die echt leuk zijn, of goed gevonden, zonder dat ze geforceerd voelen. (Bijvoorbeeld, het moment dat Benoit achter de heg staat mee te kijken. En dat we daarna teruggaan naar die scene, en Andi er ook nog bijkomt in de heg achter hem.) Bijna alsof de schrijver ook per ongeluk achter deze leuke dingetjes kwam tijdens het schrijven. Het is iets waarover ik zelf ook al langer nadenk: echt goede humor ontstaat automatisch als je een goede situatie als basis hebt.
En dan natuurlijk het mysterie zelf. Dit was grotendeels weer goed opgezet. (Maar had ook een groot minpunt, wat ik dadelijk bespreek.) Iedereen had motief om het te doen. Iedereen had een duidelijk eigen karakter en eigen “conflict”. Het ontvouwt zich weer op een niet-traditionele manier.
Wat bedoel ik daarmee? Nou, de meeste detective verhalen volgen nogal hetzelfde patroon.
- De moord wordt gepleegd.
- Alle verdachten worden geïntroduceerd.
- Een voor een vallen ze af. Het ene moment weet je zéker dat X het heeft gedaan, het andere moment Y. Maar je weet eigenlijk ook dat de échte onthulling pas aan het einde zal komen, en da tje het daarvoor niet zeker kan weten.
- Tot iemand overblijft die alle vakjes aankruist: motief, mogelijkheid, wapen, etcetera.
Maar deze film doet dat niet echt. Zoals ik al zei, pas halverwege de film weet je überhaupt wie er is vermoord. Daarna volgt razendsnel een tweede moord. Iedereen is een verdachte, zonder dat ook maar ergens iemand duidelijk afvalt. De meeste dingen die je denkt te weten … blijken eigenlijk anders te zijn of nog een extra laag te hebben.
Meerdere keren zeiden we tegen elkaar: “oh, maar dan kan X het niet hebben gedaan” of “oh dan heeft diegene het pistool gepakt”
En elke keer zaten we ernaast. Maar om een hele logische, slimme, makkelijk uitgelegde reden.
Eigenlijk is de tweede helft van de film een herhaling van de eerste helft, maar dan vanuit een ander perspectief. Dit idee van herhaling maar in andere context zit door de hele film heen. (Zoals Miles die eerst zogenaamd wordt neergeschoten en nepbloed over zich heen krijgt, en later Andi die wordt neergeschoten en nepbloed over haar heen krijgt.) Dit kan ik waarderen.
Als laatste vind ik het fijn dat deze Knives Out films eigenlijk vooral focussen op thema, of een boodschap. Het probeert een typisch detectiveverhaal te mixen met een meer traditioneel drama. Dit geeft je een meer vervuld gevoel. Zelfs als je al had voorspeld wat de oplossing was, zelfs als je het weet, voelt het alsnog alsof de film gewicht heeft en iets vertelt. In dit geval gaat het natuurlijk over afhankelijkheid en wat geld met je doet. De bereidheid om te liegen en vrienden te naaien zodat je in een comfortabele leugen blijft. Als Andi aan het einde losgaat heb je het idee alsof je een overwinning behaalt—meer dan wanneer de detective de oplossing geeft.
Wat ik minder vond
De kern van dit mysterie … had je als kijker nooit kunnen voorspellen of zien aankomen. De kern is namelijk dat Andi zelf dood is, maar een tweelingzus heeft die in haar plaats naar de ontmoeting is gekomen.
Het is een goed stukje van de puzzel, dat wel. Het is verrassend, het legt allerlei dingen goed uit, dat is prima.
Het enige probleem is dat je deze informatie plotseling toegeworpen krijgt, in een flashback, als je al in de laatste helft van de film zit. Het was beter geweest als je dit had kunnen weten dankzij duidelijkere hints of opzet. Het was misschien fijner geweest als dit meer was verweven met het verhaal. (Ik vind het nooit fijn als verhalen zichzelf halverwege compleet stilzetten zodat ze even een flashback kunnen doen, of een hele berg informatie kunnen opdreunen.)
Daarnaast worden veel karakters opgezet, maar zonder dat er echt iets mee wordt gedaan. Zo begint de film met Duke die op zijn streams dingen zegt die niet allemaal even tactisch zijn, of Birdie die blijkbaar een tijd geleden is gecanceld voor soortgelijke uitspraken. Het begint met dingen over covid en mondkapjes, maar vergeet het daarna compleet.
Het voelt alsof de schrijver even makkelijk wilde scoren. Even modern wilde zijn. Even wilde laten weten wat hij vindt van dat soort uitspraken. En daarna zat het compleet in de weg van het verhaal, dus moest het script maar even doen alsof het niet bestond.
Het gevolg is dus dat je op zich wel begrijpt waarom iedereen zo afhankelijk was van Miles (en Andi zo boos) … maar je voelt het niet. Want de personages zijn niet genoeg uitgediept. En wie ze zijn heeft niet genoeg invloed gehad op het mysterie en het plot in het algemeen.
Oh ja, en “fake death” is meh, zeker in een detectiveverhaal. Ik had het veel, veel stoerder gevonden als Andi (of, nouja, haar zus dus) echt dood was. Maar ja, ik ben dan ook een fan van dat soort verhalen (karakterdrama, verliezen of keuzes met impact) … en deze film probeert dat helemaal niet te zijn.
Conclusie
Een goede film. Twee uur vliegt voorbij. Het ziet er geweldig uit, loopt als een trein, en het mysterie is complex en verfrissend zonder onnodig moeilijk en vreemd te worden.
Alleen de opzet tot aan de moord is wat langdradig en had zeker wel wat lange monologen kunnen missen. En de kern van het mysterie compleet verhullen totdat je het letterlijk vertelt gaat richting een doodzonde voor verhalen in het algemeen, zeker voor detectives.
