Toen Apple jaren geleden met veel bombarie op de markt verscheen, was mijn broer de eerste die doorhad hoe goed ze waren.
Terwijl nog niemand had gehoord van Apple, iMac of hun besturingssysteem OS X, had mijn broer helemaal uitgezocht waarom ze de beste computer ooit waren en er uiteindelijk een gekocht. Iedereen thuis was, denk ik, stiekem een klein beetje jaloers.
Wat een mooi ding! En hij start zo snel op! Een groot mooi scherm, gratis programma’s om muziek en video’s mee te maken, en niet al die stomme dingen van Windows! En er komt geen computerkast bij met de afmeting van een tafel!
En zo werd ook mijn eerste computer een iMac, en die van allebei mijn zussen, mijn moeder, en verscheen uiteindelijk zelfs een MacBook voor mijn zusje.
Toen ik die computer kocht, begon ik net aan de tweede klas van de middelbare school. Ik had geen idee wat slim was om te doen, ik had geen besef van prijzen, ik wist alleen: zo’n iMac ziet er mooi uit en gaat mij in staat stellen om ineens een duizend keer betere kunstenaar te worden! (En eindelijk spelletjes kunnen spelen op mijn eigen computer was, natuurlijk, ook een belangrijke factor.)
Het zal geen verrassing zijn dat dit niet is gebeurd.
Het was best een prima apparaat. Ik heb er jarenlang goed gebruik van gemaakt, veel dingen geleerd (over programmeren, muziek opnemen, verhalen schrijven, alles wat ik nu op professioneel niveau probeer te doen)
Maar was het écht zo goed? Was het die prijs waard? Had de computer, naast de uiterlijke schijn, ook de benodigde inhoud? En de hamvraag: heeft het mij ineens een duizend keer betere kunstenaar gemaakt?
Nee, dat allemaal niet. Ik heb na die iMac nooit meer een Apple product gekocht en op alle iMacs bij ons thuis (die we dus zo’n 5-10 jaar geleden allemaal tegelijk voor onszelf hadden gekocht) staat al jaren Windows 10.
Langzamerhand heb ik een flinke frustratie opgebouwd over hun praktijken, hun prijzen, hun producten, en eigenlijk alles wat met Apple te maken heeft. Naarmate ik meer ging programmeren en meer leerde over computers, verdween steeds meer van die betoverende glans die over al hun producten zit, en verscheen steeds meer de rottende laag eronder.
En toch ben ik van plan om, ergens in de toekomst, een of meerdere Apple producten aan te schaffen.
Waarom? Dat ga ik je nu vertellen.
Een stukje geschiedenis
Het is belangrijk om op te merken dat mijn anekdote hierboven al bijna 15 jaar oud is. Die oude iMac van mij, die nog steeds onder mijn bureau staat, is inmiddels 12 jaar oud. (Hij werkt nog een beetje. Je kunt hem opstarten en hele lichte programma’s uitvoeren, maar de schermlamp is ooit uitgevallen, dus je moet hem wel eerst aansluiten op een ander scherm.)
Het waren andere tijden. Computers waren nog grote, logge, wereldvreemde dingen met een grote kast en een bol scherm. Mijn iMac had als marketing dingen zoals “2GB werkgeheugen. Meer dan je ooit nodig hebt.” (Je weet wel, die typische Apple marketing.)
Twee gigabyte? De gemiddelde smartphone heeft inmiddels meer dan dat! Maar voor die tijd was het een grote vooruitgang.
(Denk maar aan spelcomputers. De huidige generatie spelcomputers zijn de Xbox One en de PlayStation 4. De generatie daarvoor had maar 512 MB werkgeheugen, wat een halve gigabyte is. Spelcomputers doen er alles aan om de meest indrukwekkende specificaties te hebben, maar dat is een getal waarvan je nu zou zeggen: “serieus?”)
Toen mijn hele gezin zo vol was van Apple, waren ze ook daadwerkelijk vooruitstrevend. Zij bedachten dat het misschien fijner is als gebruikers een visuele interface hebben die gebruiksvriendelijk is. Daarvoor moest je een computer besturen met heel veel knoppen en schijven, of even later door rechtstreeks commando’s in te typen.
Zij waren de eersten die succesvol een computer uitbrachten met de computerkast en het beeldscherm ineen. Nu is dat vanzelfsprekend. Nu hebben we laptops, en tablets, en smartphones die beter zijn dan mijn iMac van 1200 euro. Maar in die tijd was het compleet nieuw.
Zij waren niet de uitvinders van de smartphone, maar wel de eersten die er de mogelijkheden van zagen en all-in gingen. De eerste iPhone wordt gezien als een revolutionair apparaat dat een groot deel van ons huidige technologisch landschap heeft gevormd.
(Hoewel Apple natuurlijk ook dingen vuil heeft gejat van anderen, maar daar kijk ik allang niet meer van op. Vrijwel alles wordt uitgevonden door een of andere experimenterende wetenschapper, of een enthousiaste stagiaire met een goed stel hersens, en dan denkt de directeur van een groot bedrijf meteen: “hey, daar kunnen we geld mee verdienen”)
Wat veel mensen niet weten, is dat Apple heel lang moeite heeft gehad om bekend te worden en winst te maken. Het had heel weinig gescheeld, of ze waren ten onder gegaan zonder dat iemand ooit van hen had gehoord.
Wie heeft hen gered? Microsoft, onder andere. Jazeker, de makers van Windows, een van de grootste concurrenten van Apple, hebben jaren geleden een grote som geld overgemaakt. Waarom? Ze waren te succesvol. Ze moesten competitie hebben, anders kregen ze problemen met de wet, want ze hadden een monopolie op de computermarkt.
Zo, met dat beetje geschiedenis in het achterhoofd, kunnen we eens gaan kijken naar waar het misging.
De punten zijn geordend van “klein beetje vervelend” naar “dit is een groot probleem”
Belachelijke Prijzen
De prijs die je betaalt voor Apple producten is onnodig hoog. Je betaalt écht puur voor de merknaam. Omdat Apple weet dat ze ermee wegkomen, omdat ze daarmee een soort “premium” aura in stand houden.
Meestal kan je voor de helft van de prijs een apparaat vinden dat net zo goed is, zo niet beter.
Dat was vroeger ook wel zo, maar in mindere mate.
Computers zijn steeds beter geworden. Windows computers net zo zeer, maar deze werden ook goedkoper over tijd. De apparaten van Apple blijven altijd op hun hoge prijs, en zijn zelfs vooral duurder geworden de laatste tien jaar.
Maar oké, dit valt te betwisten, laten we doorgaan. (Sommige vinden het “normaal” om veel te betalen voor een merk of logo
Onnodige Toevoegingen
Mijn oude iMac is een heel simpel apparaat. En daar heb ik nooit problemen mee gehad, want meer heb je niet nodig. Een werkend scherm en toetsenbord, genoeg USB-poorten (en andere standaard aansluitingen), een besturingssysteem dat doet wat het moet doen.
Inmiddels proberen ze steeds het wiel opnieuw uit te vinden. Nee, wacht, ze proberen steeds opnieuw een vierkant wiel uit te vinden.
Ik ken meerdere mensen die constant klagen over alle extra stukjes die ze nodig hebben als ze dingen willen aansluiten op hun Apple apparaat.
Je hoort hen over allerlei snufjes, zoals een touch bar die op basis van context andere opties laat zien waarop je kunt drukken, maar vrijwel nooit positief. De nadelen wegen op tegen de voordelen. Het is de prijs niet waard en het is niet essentieel.
Apple laat het lijken alsof elke kabel of accessoire die ze maken superieur is, een grote sprong vooruit, dé kabel die je moet hebben. Terwijl in mijn ervaring hun kabels juist de ergste zijn: er zit zoveel focus op design en op dat hij ultradun is, dat ze binnen een paar maanden knakken of niet meer werken.
(Al onze Apple muizen van vroeger liggen op een hoopje met geknakte kabels. De goedkope muizen die we daarna kochten doen het na 10+ jaar nog steeds prima.)
Soms dan werk ik even op de MacBook van mijn zus. (Ze verandert soms haar portfolio website, en dan moet ik dat regelen/programmeren.) Ik heb geen idee wat Apple dacht, maar hun laatste besturingssystemen zitten vol met allemaal extra dingen die slechts in de weg zitten. Voordat je het weet worden allemaal andere programma’s opgestart, je kan dingen niet meer selecteren of alleen op een andere manier, ze vergrendelen alles uit naam van “veiligheid”. Ik raak oprecht gestrest van het gebruiken van die computer, alles is zo fragiel en chaotisch.
Het punt is: Apple staat bekend om dat ze voorlopers zouden zijn, een oog op geweldig design en de nieuwste technologie. Maar als je iets langer kijkt, zie je dat vrijwel alle features compleet overbodig, onzinnig of zelfs negatief zijn.
Daarover gesproken …
Achterlopende Technologie
Dit stoort mij misschien meer dan anderen. Maar spellen/websites ontwikkelen voor Mac of Safari is een hel.
Want ze ondersteunen allerlei dingen niet die overal allang worden ondersteund. Dingen die op Windows met één druk op de knop kunnen, zijn bij Mac een heel langdradig en vervelend proces. Het is mogelijk het te verbeteren, maar zo ver is hun technologie nog niet.
Ik snap oprecht niet wat hier aan de hand is. Ze moeten genoeg (slimme) mensen hebben om Safari net zo capabel als andere browsers te maken. Ik heb lang gezocht naar een antwoord, maar de consensus is toch echt: er is geen reden (met overtuigende argumenten) om zover achter te lopen of zoveel dingen niet te ondersteunen.
Maar dit heeft weer te maken met …
Gesloten Systeem
Hier wordt het grimmiger. Apple wil dat je in hun systeem blijft. Dat jij, vanaf je eerste Apple product, voorgoed in hun ecosysteem blijft. Dit is geen mening, je merkt het aan alles, en dit is keer op keer naar buiten gekomen in communicatie binnen het bedrijf.
Dus ze maken het moeilijk, steeds moeilijker, om andere systemen op je Mac te zetten. Ze willen dat je hun standaardapps gebruikt, niet dat je iets anders installeert. Ze duwen uit alle macht hun Cloud door je strot: want als je eenmaal allerlei bestanden daar hebt staan, kan je niet meer weg.
Ze bedenken dus eigen aansluitingen en kabels die alleen werken voor Apple producten, meestal zelfs alleen voor jouw specifieke generatie.
Ze doen er alles aan om makkelijke communicatie, bestandenwisseling, etcetera mogelijk te maken … maar alleen tussen nieuwe Apple apparaten.
Je moet door zeventig hoepels springen als je iets wilt installeren dat niet specifiek door Apple handmatig is goedgekeurd voor het systeem.
Als je apparaat een paar jaar oud is, mag je niet meer upgraden. Maar bijvoorbeeld Safari wordt alleen geüpdatet samen met het systeem. Het internet verandert snel, dus je kan na een paar jaar al niet meer met het originele systeem zoiets als YouTube bezoeken. (En er is veel bewijs dat Apple expres je apparaat langzaam maakt, of vol, of errors geeft.)
De apparaten zijn vaak fysiek lastig uit elkaar te halen en onderdelen zijn lastig te vervangen. Apple zal doen alsof dit een vereiste is “voor het design”. Maar mijn laptop is prima gedesignet en ik kan werkelijk elk onderdeel zonder moeite loshalen, schoonmaken, vervangen, etcetera. (Apple zal bovendien beweren dat onderdelen van andere makers niet compatibel zijn, wat simpelweg een leugen is.)
Apple is niet geïnteresseerd in goede producten maken, of jou helpen met je werk of je apparaten optimaal gebruiken. Het wil hetzelfde als bijvoorbeeld YouTube of Facebook: zorgen dat je zo lang mogelijk in hun systeem blijft, omdat weggaan naar iets anders te moeilijk is.
Oplichting
Het wordt nog grimmiger. Online vind je talloze filmpjes van mensen die een Macbook inleveren bij de reparatie waarmee niks aan de hand is. (Of iets kleins dat je kan oplossen door een schroefje aan te draaien ofzo.)
Altijd, zonder uitzondering, kwamen ze terug met “tja, we moeten deze innemen, dit kan even duren om op te lossen” Vervolgens krijg je een rekening van 500 euro.
De laatste jaren komt er een steeds grotere roep om Apple aan te pakken om “reparatierecht”. Het volledige recht om een product makkelijk zelf te kunnen repareren, buiten hun officiële service om. Natuurlijk hebben ze daar geen zin in, dus vooralsnog zal je naar hun “Genius Bar” moeten en honderden euro’s besteden aan een simpele reparatie.
Oh, hier heb ik een anekdote over! Mijn iMac werkte een keer niet meer. Ik had lopen priegelen in systeemcodes in de hoop een achtergrondfoto te plaatsen bij het login scherm. Dat kon niet op een normale manier, maar wel als je wat moeite deed. Ik maakte een fout en de computer wilde niks meer doen.
Mijn ouders stonden erop dat we allemaal verzekeringen ~300 euro namen op onze iMacs, die je dan twee jaar ofzo beschermden. Belachelijke prijs, ook oplichting op bijna alle manieren.
Uiteindelijk waren we alsnog honderd euro aan “arbeidskosten” kwijt voordat ik mijn iMac terug kreeg. Met de kennis van nu, weet ik dat zij niks anders hebben gedaan dan een CD-rom in de computer steken met het originele besturingssysteem, en de knop indrukken “behoud bestanden”.
Als ik daar werkte, zou ik niet eens geld vragen voor deze “reparatie van honderd euro”. Zeker niet als de computer verzekerd is voor zoveel geld.
Het is alsof iemand een computer brengt bij de service omdat het scherm raar doet. Jij draait het om en ziet meteen het probleem: een los schroefje. Ik zou het schroefje aandraaien en de computer teruggeven. Apple zegt “tja dat ziet er slecht uit, die moeten we een weekje hier houden” en vervolgens tweehonderd euro vragen.
Fabriekspraktijken
Poeh, houden we het nog vol? Deze is vrij bekend.
Apple behandelt hun fabrieksmedewerkers verschrikkelijk slecht. Het heeft geen zin om te investeren in een leefbare omgeving, om veiligere materialen te gebruiken, om meer salaris te geven. Dus medewerkers hebben regelmatig zelfmoord gepleegd of ernstige ziektes opgelopen door het werk.
Als ergens problemen zijn, dan doen ze een vaag statement en verplaatsen gewoon naar een andere plek.
Apple is fucking rijk. Ze hebben erg veel zekerheid, stabiliteit, connecties, noem het maar op. Er is geen reden om dit te doen en nog minder om dit in stand te houden.
En, met hoe bekend deze praktijken zijn, vind ik het walgelijk hoe mensen doodleuk constant alle nieuwe Apple producten blijven kopen. En doen alsof ze de reddende engelen van de technologie zijn.
(Ik zeg niet dat andere tech bedrijven perfect zijn hierin, maar het gaat nu even over Apple, en zij zijn toch op veel vlakken de ergste.)
Dus niet alleen betaal je veel te veel geld, voor een inferieur product, met achterlopende technologie en onhandige features, die je niet kan repareren of vervangen op een acceptabele manier … je steunt ook nog eens kinderarbeid en praktijken die richting slavernij gaan.
Belasting & Geldzaken
Apple is rijk. Héél rijk.
Er zijn meer rijke bedrijven, natuurlijk. En ja, zij hebben hun eigen schandalige praktijken en donkere kanten, ik weet het.
Het grote verschil is dat zij dat geld tenminste nog gebruiken.
Microsoft investeert aan de lopende band in projecten, start-ups, talentvolle programmeurs, hulp aan ontwikkelingslanden. Het biedt veel gratis services aan.
Google doet dezelfde dingen, maar dan nog extra uitvergroot.
Amazon is praktisch best arm, omdat ze al hun geld meteen opnieuw investeren in nieuwe services, nieuwe ideeën, inmiddels ook hele ambitieuze eigen films/series/spellen.
Maar Apple? Ze zitten gewoon op dat geld. Als een Dagobert Duck die wil zwemmen in muntstukken en niks anders. Ze doen er niks mee, niks dat ik als nuttig en positief zou bestempelen.
En alsof dat niet genoeg is, gebruiken ze ook nog alle trucjes uit het boekje om aan belasting te ontkomen. Ze kunnen het makkelijk betalen. Ze zouden het moeten betalen. Als je de belasting uitrekent over de winst van Apple, kan je daarmee heel wat grote problemen in de wereld oplossen. Belasting die ze gewoon zouden moeten betalen.
Conclusie
Dus nee, mijn haat jegens Apple is niet gebaseerd op een hekel aan design producten, of een gebrek aan geld, of onwetendheid over hoe geweldig ze zijn, of jaloezie op hoe succesvol ze zijn.
Ik was deel van het ecosysteem, samen met mijn hele gezin, jarenlang. Het feit dat wij vervolgens weer heel hard zijn weggelopen en alle oude iMacs nu Windows draaien zegt genoeg.
Er zijn vele, vele redenen waarom Apple een schande is. Van oplichting, het stagneren van ontwikkeling, het voorlichten van klanten … tot grote schendingen van mensenrechten en het ontwrichten van economieën.
Ik kan niet wachten tot de rest het ook door heeft.
Maar waarom ga je dan toch in de toekomst een Apple apparaat kopen? Omdat ik een digitaal kunstenaar ben. Ze hebben een te groot deel van de markt. En vanwege hun gesloten systeem kan ik nooit producten voor hun apparaten uitbrengen zonder er zelf eentje te hebben, al is het maar om te testen.
Dus zodra ik geld en ruimte heb, moet ik er toch eentje kopen, anders is het alsof ik een marathon probeer te rennen terwijl meerdere ledematen missen.
Ledematen die ik best terug kan krijgen, ten koste van duizenden euro’s, en de de ledematen sterven na een jaar op mysterieuze wijze af, en de ledematen zijn stiekem afgehakt van arbeiders in een land ver weg.
Oké, nu stop ik.
(Dit artikel was eigenlijk jaren geleden al geschreven. Waarschijnlijk had ik toen allemaal bronnen voor mijn uitspraken, maar die ben ik kwijt. Ik weet het, ik ben dom, ik moet dingen direct netjes afmaken. Maar vandaag ben ik te lui en te druk voor bronnen, dus het is wat het is.)