Haat is het vierde boek dat ik heb gelezen van Mel Wallis de Vries. Van tevoren had ik mezelf voorgenomen om haar vier boeken de kans te geven en daarna te stoppen. Ik denk dat het een slimme keuze is, want ik was wederom niet zo onder de indruk van dit boek.
Ik geef het 4 uit 10 sterren.
Deze recensie is spoilervrij tot aan de spoilergrens (na de conclusie).
Wat is het idee?
Nikki wordt wakker in het park, onder het bloed, maar kan zich niks herinneren. Er was nog een tweede meisje bij, zwaarder gewond dan zij, maar ze kent haar niet.
Maar dan komt er steeds meer bewijs binnen dat zij misschien dat andere meisje heeft aangevallen, wat ze niet kan geloven, en zo valt haar leven langzaam uiteen. Wat is er gebeurd? Heeft zij het inderdaad gedaan? Zo niet, wie dan wel?
Wat vond ik goed?
Het begin. De opzet is prima en leidt je snel het verhaal in. Zoals je merkt, kan ik in een paar zinnen uitleggen hoe het begint en waarom dat interessant zou moeten zijn.
Daarnaast vond ik één scene goed, maar dat vertel ik aan het einde (als ik spoilers geef).
En als laatste was het mysterie, de uiteindelijke onthulling, nét iets beter opgezet dan in haar andere boeken. Nog steeds erg matig, maar het was al beter.
Dus ik ben in een goede bui en geef het daarom 4 sterren.
Want daarmee is alles wel gezegd.
Wat vond ik minder?
Schrijfstijl
De schrijfstijl is onnodig lang, zonder veel te zeggen.
Het is nog steeds goed te lezen, hoor. Met simpele zinnen, kloppende grammatica, genoeg tempo, etcetera.
Maar ditzelfde boek had ook in de helft van de tijd gekund, want veel zinnen kunnen scherper óf zijn niets meer dan een herhaling van cliché uitspraken.
(Ik schreef laatst een artikel over scherper schrijven waarbij ik haar vorige boek als voorbeeld gebruikte: Korter schrijven, een voorbeeld uit het echt.)
Het hele boek lang heeft Nikki hoofdpijn (van die hoofdwond, van die aanval in het park). En dat krijg je dan ook regelmatig te weten met van die standaardzinnen (“alsof haar hoofd op barsten staat”).
Wat is het punt? Dit is niet belangrijk. Het voegt niks toe, want de hoofdpijn wordt niet op een interessante manier beschreven, een manier die uniek is voor dit personage of dit verhaal.
Op dezelfde manier wordt heel letterlijk gezegd wat iemand voelt of denkt de hele tijd, terwijl op andere momenten (als het plot dit nodig heeft) personages zich onnodig mysterieus en asociaal gedragen.
(Ik vind het altijd bijzonder als bijvoorbeeld jongens in dit soort verhalen super afstandelijk zijn tegen hun vriendin. En dat die vriendin dat dan maar “accepteert”. Je hebt letterlijk een scene waarin ze seks hebben, terwijl die vriendin daar eigenlijk niet op zat te wachten, en daarna stuurt die jongen haar de deur uit alsof ze een klein kind is, en daarop komt nul reactie of gevolg.
Ik wist niet dat de standaard zo laag was! Ik mijn hele leven maar proberen een aardig en vriendelijk persoon te zijn, goed te zorgen voor mensen die ik lief heb, hu vertrouwen te winnen! Maar je kan blijkbaar ook een asociale klootzak zijn zonder persoonlijkheid en dat is oké!)
Personages
Hier kan ik kort over zijn: de personages zijn allemaal zeer oppervlakkig neergezet, als ze al zijn neergezet. (En de meeste zijn dus wederom asociaal of gewoon raar omdat dit nodig is voor het verhaal.)
Dit zorgt ervoor dat je niks geeft om Nikki, noch om de mensen die eventueel de dader kunnen zijn, en je haalt je schouders op bij alles dat gebeurt.
(Bijvoorbeeld: een zinnetje dat aan het einde, tijdens de onthulling, meermaals wordt genoemd is “Nikki met haar perfecte, zorgeloze leventje” (of iets in die richting). Dit is nergens anders aangegeven. Je weet praktisch niks van Nikki, haar leven, haar persoonlijkheid, hoe ze over dingen denkt, waarom je om haar moet geven. Je weet net zo goed niks van haar vriendinnen, haar vriendje, etcetera. En dan ineens wil het boek doen alsof ze een persoonlijkheid hadden en dat die is gecommuniceerd.)
De onthulling
Een thriller is niets anders dan een verhaal vol spannende situaties. Wanneer is een situatie spannend? Als het vreemd is (de deur staat open als je thuis komt, dat is normaal gesproken niet), als je een gebrek aan informatie hebt (iets klopt op je slaapkamerdeur, maar je hebt geen idee wie of wat), als er achter de schermen dingen gebeuren die je niet weet.
Zo krijg je spannende scènes. Maar dat werkt alleen als je dus uiteindelijk verklaringen krijgt voor die vreemde situaties. Als lezer moet je, door goed op te letten, kunnen achterhalen wat er aan de hand is, wie de moordenaar is, hoe die vreemde situatie kon gebeuren.
In mijn ogen is een goede opzet en onthulling cruciaal voor een thriller.
Maar net zoals bij haar andere boeken, komt de onthulling uit het niets. Je had het letterlijk niet kunnen weten. Het was haast onmogelijk om de details te voorspellen van wat er was gebeurd, terwijl de grote lijnen juist extreem voorspelbaar waren.
Er is zowel geen verrassing/onvoorspelbaarheid, als geen consistente logica/mysterie. (Hierover zeg ik meer ná de conclusie, met spoilers.)
Vóór het allerlaatste hoofdstuk zit je zo van: “tja, ik heb geen enkele informatie, ik geef niks om deze personages, ik zie het wel”
Dan komt de onthulling en zit je zo van: “tja, dit had ik op geen enkele manier kunnen weten, de onthulling had net zo goed iets compleet anders kunnen zijn, het voelt alsof dit op het laatste moment op het boek is geplakt”
Conclusie
Oftewel, een boek met een sterk begin en acceptabele schrijfstijl, maar wat eigenlijk nergens over gaat en steeds slechter wordt naarmate je het uitleest en er iets langer over nadenkt.
Het heeft een iets hogere score dan het vorige boek dat ik las, omdat het algemene “mysterie” iets beter was opgezet en verteld.
Ik heb niks tegen de schrijfster, natuurlijk niet, maar ze lijkt een soort monopolie te hebben op jeugdthrillers. Dat is jammer, want het is niet waar. Er zijn ongelofelijk veel spannende boeken voor tieners/jongeren, ook van Nederlandse schrijvers (denk aan Mirjam Mous met o.a. Boy7). En ik denk dat je elk ander willekeurig boek in die richting kan pakken en een betere ervaring hebt.
Nu ga ik goede boeken lezen.
Spoilergrens
Welke scene vond ik goed? (Goed is een groot woord, het viel me op omdat het de eerste scene was die ik van deze schrijfster las waarin ik dacht “ja, dát is de goede keuze voor het verhaal, nu wordt het interessant”.)
De scene waarin de politie komt om Nikki te arresteren, want al het bewijs wijst toch echt naar haar. En zij glipt snel weg, bang dat ze nooit meer wordt vrijgelaten als ze dit onderzoek laat doorgaan, en is vanaf dat moment dus op de vlucht.
En dan de onthulling. Anika heeft het zelf in scene gezet, samen met haar zus Nora. (Wisten we dat ze een zus had? Nee. Wisten we überhaupt iets van haar? Nee.)
De verklaring is dus dat Anika van school is gestuurd op valse beschuldiging van het stelen van Nikki’s portemonnee. Er is één zinnetje in de eerste paar hoofdstukken dat zegt dat een portemonnee is gestolen en dat “iemand met een Marokkaans uiterlijk” het deed.
Verder is er niks over gezegd. Nikki heeft niet eens zelf die beschuldiging gedaan en uitgevoerd. Maar meer reden heb je blijkbaar niet nodig om iemands leven kapot te maken.
Het “rare gedrag” van de rest wordt verklaard met dingen die je ook niet had kunnen weten, maar tegelijkertijd voorspelbaar en interessant zijn. Haar beste vriendin had stiekem een relatie met haar vriendje. Haar andere beste vriendin was jaloers dat Nikki haar andere vriendin had afgepakt, wat al vanaf het begin overduidelijk was, daarom deed ze soms een beetje raar, zonder reden, maar verder niks belangrijks.
Dit is het. Je beseft, na de laatste pagina, dat je een boek hebt gelezen waarin niks interessants aan de hand was, en het enige interessante was op geen enkele manier gecommuniceerd en had je niet kunnen raden.
(Net zoals bij het vorige boek. Het einde had net zo goed kunnen zeggen: hé, Anika had een verre kennis die nergens is genoemd, en die heeft dus een moeder die werkt bij de brandweer, die je ook niet kent, en die heeft het hele meesterplan opgezet en uitgevoerd omdat Nikki een keer een gemene tweet had geplaatst over vuur. Maar dit had je ook niet kunnen weten, want je weet niet eens of Twitter wel bestaat in de wereld van dit boek.)
Daarnaast is dit natuurlijk een vrij luie uitwerking van een idee. Het lijkt alsof ze iets wil zeggen over stereotyperen op basis van uiterlijk, met die focus op “iemand van Marokkaans uiterlijk had iets gejat”, maar zegt eigenlijk niks. Het hele boek gaat er verder niet meer over. Het boek heeft sowieso geen thema of boodschap.
Het was veel sterker geweest als één van de hoofdpersonages Marokkaans was, dat je het hele boek lang diens perspectief meekreeg op gebeurtenissen, iets dat meteen hints en clues gaf naar wat er misschien echt is gebeurd. Dat je daadwerkelijk iets zegt met je boek én nog een goed verhaal krijgt ook.
Ik snap het niet. Ik snap het gewoon niet. Mijn jongere gezinsleden hebben haar boeken allemaal gelezen … maar zeggen tegelijkertijd dat het superslecht is. Het voelt een beetje als Carry Slee 2.0: ze is zo bekend, dat iedereen alleen nog haar boeken ziet en koopt, dat alle tieners uiteindelijk alleen maar háár naam kennen en háár boeken lezen, ook al vonden ze het maar matig.
(En dan krijg je het effect dat mensen een boek niet beoordelen op basis van dit boek, maar op basis van de schrijfster, op basis van welke andere boeken ze kennen. Iemand die nooit iets anders heeft gelezen dan dit, zal inderdaad denken dat deze boeken de hemel op aarde zijn.)
Of ik zit er volledig naast. We zullen het nooit weten, want ik ga nu door met andere boeken een kans geven.
Het enige goede van deze boeken zijn de titels: één abstract woord dat meestal bar weinig te maken heeft met het boek. Daar kan je veel leuke grappen over maken met iedereen:
- “Hmm, wat zou ik aantrekken voor vanavond: een jurk of een rokje?”
- “Jurk!”
- “Hé, was dat niet dat nieuwe boek van Carry Slee?”
