Header / Cover Image for 'De Keuze-maak-inator'
Header / Cover Image for 'De Keuze-maak-inator'

De Keuze-maak-inator

In een poging de vele concepten van dit blog op te ruimen, probeer ik deze alsnog af te schrijven en te publiceren. Dit bericht was origineel geschreven in 2018. Zoals altijd bestond het slechts uit een paar losse paragrafen, die probeer ik nu aan elkaar te verbinden tot een interessant stukje tekst.

Keuzes maken is lastig. Zeker als je hoofd elke seconde op hol slaat, zoals bij mij, en zeventien projecten tegelijkertijd wil doen.

Dus over de jaren heb ik allerlei dingen geprobeerd, bewust en onbewust, om dit makkelijker te maken.

Vandaag zal ik er eentje uitleggen: jezelf limiteren tot een handjevol mogelijkheden. (Ook wel “het proces van eliminatie”.)

Ik deel mijn projecten vaak in aan de hand van een bepaalde eigenschap die slechts een paar mogelijkheden heeft. Het liefst zijn dit er hoogstens een stuk of vijf, en zijn ze bekend of makkelijk te onthouden.

Spellen kunnen competitief zijn (tegen elkaar) of coöperatief (samenwerkend). Er zijn geen andere opties. Dus als ik een spelidee heb, en ik moet keuzes maken, begin ik bij een keuze als deze.
Verhalen kunnen maar vanuit bepaalde perspectieven worden verteld: eerste persoon, tweede persoon, derde persoon (alwetend of niet). Dus dit is een keuze die ik vroeg wil maken, want hij is makkelijk, maar zorgt wel ik later minder keuzes overhoudt.
Het soort muziek dat ik maak kan eigenlijk maar één van twee hoofdinstrumenten hebben: piano of gitaar. Dus als ik vastzit met een nummer, probeer ik deze keuze te maken, zo vroeg mogelijk.

Soms is de keuze overduidelijk. Een spel over spioneren zal niet coöperatief zijn, want dan is er niemand om stiekem te bespioneren.

Soms ook niet. Maar het fijne is dan dat je alle mogelijkheden af kunt gaan (want het zijn er weinig) en degene kiezen waarvoor je het meeste kan bedenken of waarbij je het meeste voelt.

Het belangrijke is dat je jezelf keuzes geeft die makkelijk te maken zijn maar wel veel opties laten afvallen. Want dat is waar het om gaat. Iedereen die een beetje creatief is weet: je hoofd bedenkt eerder te veel dan te weinig. Het heeft eerder keuzestress dan een writers block. Een kunstenaar bloeit op bij restricties, niet bij een leeg canvas en oneindig veel tijd en verf.

Dus door simpele keuzes voorop te stellen, met maar enkele opties, maak je het jezelf een stuk makkelijker op latere momenten.

En die hele gedachte vind ik goed samen te vatten in de volgende zin:

“If you make the box very small, it’s much easier to think out of the box”

Dus dat is de reden dat je in veel mijn projecten een focus op structuur ziet.

Ik geef boeken graag een vaste, opvallende structuur, zoals “elk hoofdstuk begint met een plaatje” of “er zijn 26 hoofdstukken en de titels gaan op alfabetische volgorde”. Vaak is die structuur onnodig en arbitrair. Maar door hem te kiezen, door hem toe te voegen, vermijd ik keuzestress op latere momenten.

“Oh nee, ik weet niet of ik deze scene wel zo moet laten lopen, want dan wordt het verhaal langer dan 26 hoofdstukken” => “Opgelost! Het verhaal moet precies 26 hoofdstukken zijn, dus nee, deze scene doen we niet.”

Je denkt dus dat creativiteit verloren gaat, maar dat is niet zo. De restrictie van “26 hoofdstukken” is ongelofelijk breed: het zegt letterlijk niks over het verhaal zelf, de inhoud, de schrijfstijl, etcetera.

Dus in mijn ogen gaan “keuzestress verminderen” en “jezelf een kleinere ruimte geven om in te werken” altijd vóór de angst dat je creativiteit of vrijheid zou worden aangetast.