In een poging de vele concepten van dit blog op te ruimen, probeer ik deze alsnog af te schrijven en te publiceren. Dit bericht was origineel geschreven in 2017 en bevatte toen slechts één paragraaf. Het is iets dat nog steeds 100% waar is voor mijzelf.
Ik doe al jarenlang expres enkele dingen op een hele inefficiënte manier. Niet alles, natuurlijk. Voor het grootste deel ben ik iemand die juist heel efficiënt en praktisch wil zijn.
Maar waar ik een kans zag, ben ik dingen expres met een omweg gaan doen, soms letterlijk.
Dit heeft twee hele goede redenen.
- Dingen vertragen en meer moeite laten kosten zorgt ervoor dat je het met meer aandacht doet. Je geeft jezelf meer tijd om inspiratie te krijgen of fouten te vinden. Als het fysiek is, zoals naar huis fietsen, zorgt een langere route nemen ook voor meer beweging en training.
- Het probleem van de “lokale optima”. Geen zorgen, ik leg het uit.
De eerste reden
Die eerste reden is makkelijk te zien.
Ik fiets al sinds de middelbare school een langere route op de terugweg dan op de heenweg. Ongeacht waarheen ik ging: school, universiteit, vriend, hulpverlener. Ik ken inmiddels genoeg van Eindhoven en de omgeving om overal op meerdere manieren te komen.
De heenweg heb ik natuurlijk haast en moet ik ergens op tijd zijn. Maar de terugweg vind ik het prima om een omweg te nemen, langs wat drukkere straten waar meer gebeurt. Het zorgt dat ik continu, elke dag, nét wat meer beweging krijg.
Op dezelfde manier heb ik jarenlang elke dag een gigantische teddybeer heen en weer getild: ’s ochtends naar beneden (naar mijn werkplek) en ’s avonds weer omhoog (naar mijn slaapkamer). Dat ding is echt groot en zwaar. En het gebeurde zelden dat ik hem daadwerkelijk nodig had ergens. Maar ik deed het om mijn bovenlichaam te trainen, mijn zwakke armen (vanwege mijn gezondheidsproblemen) bezig te houden.
Niet-fysieke voorbeelden zijn misschien iets moeilijker te begrijpen, maar ik zal een poging doen.
Ik heb een hoop websites met een hoop plaatjes. Om die snel en scherp te houden, probeer ik die plaatjes zo ver mogelijk te verkleinen. Je kunt hiervoor een standaardprocedure opzetten: een scriptje, instellingen bij een programma, die alle stappen doen en de uiteindelijke versie maken.
Maar dat doe ik niet, ik doe het elke keer met de hand. Langs een paar websites, meerdere stappen.
Waarom? Omdat ik de plaatjes steeds op andere groottes nodig heb. Omdat het verkleinen soms prima gaat, maar soms grote problemen oplevert. Omdat ik soms meerdere formaten wil hebben, maar soms slechts één. Als je zo’n efficiënt script opzet, en het eindproduct is lelijk, dan weet je niet waar in het proces het misging. En de kans is groot dat je vergeet om het eindproduct überhaupt te checken, want alles gaat automatisch.
De tweede reden
Dit noem ik dus “het probleem van de lokale optima”. Het idee is heel simpel … als je het concept begrijpt :p (Ik schrijf een keer een langer artikel erover, want het is heel nuttig.)
Pak een vaardigheid en stel het voor als een grafiek. Zo’n grafiek heeft een hoogste punt: je bent een expert in die vaardigheid, je bent zo goed als je kunt worden, je bent zo efficiënt mogelijk.
Het liefste neem je natuurlijk stapjes waarbij de grafiek omhoog gaat—waarbij je beter wordt—totdat je op dat hoogste punt zit.
Maar … grafieken kunnen meerdere pieken hebben. Dus het kan zomaar zijn dat je omhoogloopt, en omhoogloopt, en je vindt een toppunt. Je vindt een manier van werken, misschien een leefstijl, waarbij elke verandering die je probeert het alleen maar minder efficiënt maakt.
Het is een piek, maar het is niet de hoogste. Het is een “lokaal optimum”: in de nabije omgeving sta je op het hoogtepunt. Maar als je de hele grafiek bekijkt, ben je vér verwijderd van het échte hoogste punt.
En nu het belangrijkste punt: door altijd te blijven experimenteren en toe te staan dat je dingen expres verkeerd of inefficiënt doet, voorkom je dat je blijft hangen in zo’n lokaal optimum.
Zoals het gezegde gaat: “it gets worse before it gets better”
Mijn zangproblemen zijn een goed voorbeeld.
Ik heb al jarenlang véél last van mijn stem, tot het punt dat ik nauwelijks praatte (of zong, hoe graag ik dat ook wilde). Maar wat ik ook probeerde, het werd niet beter.
De laatste maanden ben ik non-stop naar een logopediste gegaan en heb elke dag véél nieuwe oefeningen geprobeerd.
Praktisch al die tijd was mijn stem vermoeid. Ik kon nu helemáál niet meer zuiver zingen. Het deed op sommige punten méér pijn en koste méér moeite.
Maar dat betekende niet dat ik het verkeerde deed. Het betekende niet dat mijn vorige techniek alsnog de beste was en ik daarin maar moest blijven hangen.
Het betekende dat mijn stem een hele nieuwe manier van werken aanleerde, mijn spieren sterker moesten worden. Nu pas, na al die maanden, lijkt het dieptepunt te zijn bereikt en wordt het weer beter. Mijn manier van praten is veranderd, ik heb weer meer controle, het doet weer minder pijn.
(Ik heb uit het niets een rollende—r gekregen, iets dat ik eerder nooit kon. Ik ben nu bewust van articulatie en hoe vaak ikzelf, en andere mensen, een -s of -t gewoon niet uitspreken :p)
Met grote kans leidt dit tot een beter resultaat dan waarin ik al die jaren daarvoor had gezeten.
Maar daarvoor moest ik wel een paar maanden lang expres inefficiënt worden.
Dingen doen en leren gaat met vallen en opstaan. En, heel stom gezegd, als je niet vaak genoeg (of hard genoeg) valt, kun je niet hoog genoeg opstaan.
(Andere voorbeelden zijn het feit dat elk boek dat ik uitbreng weer iets compleet nieuws probeert, net als elk muziekalbum. Ja, het vraagt extra moeite, het betekent dat ik dingen opnieuw moet uitvogelen, niet meer op de automatische piloot iets kan maken. Maar uiteindelijk ben ik daardoor elke keer véél meer gegroeid.)
Conclusie
Dus daarom doe ik veel dingen expres inefficiënt. Sommige noemen het “ouderwets”. (Ik ben verrassend ouderwets en niet-digitaal ingesteld voor iemand die al zijn werk, al zijn hele leven, op de computer doet. En heel goed kan programmeren. En wordt ingeschakeld door iedereen bij computerproblemen.)
Het zorgt ervoor dat ik nooit té comfortabel wordt of té voorspelbaar. Het zorgt ervoor dat ik genoeg beweging krijg elke dag, zowel fysiek als mentaal.
Want gewoontes zijn het sterkste dat we hebben. Als je een gewoonte kunt bedenken die deze balans heeft—je bereikt iets, maar tegelijkertijd blijf je experimenteren en jezelf uitdagen, sta je toe dat je soms wat “slechter” wordt—dan zal je dus onbewust, na genoeg tijd, op zo hoog mogelijke pieken uitkomen.