Hèhè, eindelijk heb ik deze film gezien. De helft van de recensies die ik hoorde was laaiend enthousiast (zowel online als offline), de andere helft vond het echt zeventien keer niks. Dus ik wist van tevoren niet wat ik moest verwachten.
Wat vond ik ervan? Ik geef het 6 uit 10 sterren.
Wat is het idee?
Shang-Chi is de zoon van de legendarische leider van de Ten Rings organisatie. Maar hij is lang geleden gevlucht, probeert zijn verleden te vergeten en een doodnormaal leventje te leiden in Amerika …
… totdat leden van Ten Rings langskomen om hem (en zijn zus) mee te nemen naar huis, of ze nou willen of niet.
Wat vond ik goed?
De vechtscenes in het eerste deel van de film vond ik heel goed. Unieke choreografie, unieke locatie waar ze ook ten volste gebruik van maken, hele snelle actie die toch goed te volgen is en duidelijk geïnspireerd is door Aziatische vechtkunsten. (Was als klein kind altijd fan van de Jackie Chan films, vond dat toen ook al cool.)
Bijvoorbeeld: één vechtscene speelt zich af in een bus. Dat heeft allerlei consequenties: kleine ruimte, stangen om vast te pakken, mensen om je heen die je niet wilt raken, de bus zelf die bochten maakt. Dat maakt een vechtscene uniek en interessant!
Daarentegen: twee mensen die boos voor elkaar staan op een groot, grijs, open stuk land is wel het laatste dat een goede scene oplevert. Hmm, het zou toch jammer zijn als ze de film op die manier eindigen …
De chemie tussen Shang-Chi en Katy vond ik ook goed. Hij komt echt over als een grappige gast die héél graag een normaal leventje wilde leiden, met Katy als die ene vriend die je al zo lang kent dat je voorbij alle grenzen bent en elkaar als standaard sidekick behandelt bij alles :p
Haar stem is soms wat moeilijk om aan te horen. Maar dat kan ik van de meeste films zeggen: waarom fluistert iedereen constant!? Met lage gromstemmen!?
(Ik zag eergister The Batman, nou, daar lijkt iedereen allergisch voor luid en duidelijk spreken. Ik was oprecht blij en opgelucht toen Catwoman kwam, want die praatte tenminste normaal en verstaanbaar.)
Voor zover de muziek en grafische kant een rol spelen in deze film, vond ik ze goed uitgewerkt. (Het grootste deel van de film speelt af in vrij standaard huizen, of in de moderne tijd, of een natuurgebied. Het is niet alsof er ongelofelijk veel grafisch wordt geprobeerd.)
En als laatste vond ik het familiedrama goed behandeld. Het krijgt echt veel tijd, het heeft consequenties, het is iets om te zorgen dat je daadwerkelijk iets geeft om al die mensen met superkrachten of anderzijds niet-normale levens.
Wat vond ik minder goed?
Tja, hetzelfde als altijd. De film eindigt weer met zo’n lange vechtscene waarbij je hele scherm gewoon een donkergrijze massa is. En je geeft er niks om, want je weet wie er gaat winnen, en je weet dat er een moment komt dat het lijkt alsof ze gaan verliezen, en je ziet überhaupt nauwelijks wat er gebeurt.
Daarom begon ik net over actiescenes: als je ze goed doet, kan ik ze een kwartier met interesse kijken. Maar zoveel films kiezen voor al de foute keuzes. Een grijs filter over alles, een groot leeg speelveld, acties hebben geen consequenties, ze gebruiken hun omgeving niet, etcetera.
Bij vrijwel alle verhalen, zeker Marvel superheldenfilms, wéét je dat de held gaat winnen. Daar komt geen spanning vandaan en het is zinloos om te doen alsof.
De spanning komt van de vraag: wat moeten ze opgeven om te winnen? De interesse komt van de vraag: maar hoe gaan ze in hemelsnaam winnen?
Maar je weet al hoe. (In zover als dat duidelijk is. Hier zeg ik dadelijk nog iets over.) En je weet al precies wat ze opgeven, wat meestal vrijwel niks is.
Dus ongeveer na het eerste uur was de film in mijn ogen eigenlijk al voorbij.
Veel van de climax van de film is een quasifilosofische rotzooi waar ik in ieder geval niks uit heb gehaald. Ik snap niet waarom ze hiervoor gingen, want als ze het weglieten had de climax prima een mooie emotionele ontwikkeling voor de hoofdpersoon kunnen zijn.
En, zoals het hoort bij een grijze vechtscene, eindigt de film met een véél te groot gevaar dat uit het niets komt. De eerste helft van de film ben je een soort “buddy cop” aan het kijken, met veel grappen, losse sfeer, weinig gevolgen. En dan ineens pats boem moeten ze weer doen alsof de wereld vergaat. Onnodig. Maakt je verhaal alleen maar zwakker.
Daarnaast heb ik kleine problemen met de nogal domme, overduidelijke manier waarop de film de boodschap probeert te pushen dat vrouwen exact hetzelfde zijn als mannen, nee, wacht, ze zijn beter en kunnen letterlijk alles.
Ik zal ná de conclusie deze uitspraken kracht bij zetten, want daarvoor heb ik spoilers nodig!
De film begint met zo’n voiceover montage van wie de Ten Rings vond, wat hij ermee deed, hoe hij stiekem de geschiedenis beïnvloedde. Je kent het wel. Een prima idee, functioneel, maar ik vond het meteen jammer. Want je weet gewoon: dit komt nergens meer terug in de film. Ze hebben dit niet subtiel en slim verweven met het verhaal, ze hadden geen zin om stukje bij beetje interessante dingen te onthullen, nee, ze wilden die blok informatie lekker in één keer op je hoofd dumpen en doen alsof ze hun werk hadden gedaan.
Hoeveel interessanter was het geweest als halverwege de film bleek dat die Ten Rings stiekem een belangrijke gebeurtenis in het Marveluniversum had veroorzaakt? Hoeveel interessanter was het als je geleidelijk leerde over wat de Rings konden, over wat de organisatie doet en hoe machtig het is, over waar ze vandaan komen?
Conclusie
De film begint met een prachtige “vechtscene” tussen de vader en moeder die elkaar voor het eerst leren kennen. Ik dacht toen: als ze deze stijl de hele film volhouden, kan dit iets heel moois worden.
Jammer genoeg deden ze het niet. Ze wisten redelijk wat emotie én grappen in de film te stoppen, inclusief een paar scenes met geweldige vechtchoreografie, maar daarna werd de verleiding om de cliché formule voor slechte blockbusters toe te passen toch te groot.
Een film die je niet zal herinneren. En als je dat al doet, alleen voor het eerste uur omdat het “best vermakelijk” was.
Spoilergrens!
Het laatste uur
Halverwege de film komen ze dus in dat “verborgen gebied” waar Shang-Chi’s moeder vandaan kwam. Dat was het moment dat ik stopte met iets geven om de film. (De manier waarop ze er komen vond ik wel leuk, met dat bos dat beweegt.)
Want je weet precies wat er gebeurt: zij bereiden zich voor op een gevecht, die vader komt, ze vechten even, dan breken die monsters los die ineens in de film zitten, ze vechten samen tegen die monsters, en uiteindelijk winnen ze doordat ze ineens iets van innerlijke kracht vinden ofzo. Oh ja, de kracht van samenwerking is ook belangrijk. (En terwijl ze zich voorbereiden, moeten ze natuurlijk een paar diepe en persoonlijke gesprekken hebben met elkaar, lopend door een idyllisch dorpje.)
Pas op 60% van de film wordt de backstory van die verschrikkelijke monsters—die, zeg maar, het universum kunnen eindigen en de hele reden zijn van die plek—heel letterlijk aan ons verteld.
Vervolgens vergeet iedereen dit, totdat die monsters losbreken en iedereen dus twintig minuten lang met een zwerm generieke 3D monsters loopt te klooien, terwijl jij je afvraagt waarom je scherm zo donker is.
Het—is—niet—interessant.
Houd het klein. Houd het bij de belangrijkste personages. Vind unieke manieren om te vechten, om te winnen, om het terrein te gebruiken.
Maar nee hoor, weet je wat we ook compleet uit het niets kunnen laten verschijnen? Een waterdraak! En blijkbaar kan Shang-Chi die opwekken, al heb je eigenlijk geen flauw idee hoe of wat, en had die vent sowieso allang dood moeten zijn na zolang onder water zonder adem.
Je ziet te kijken naar hoe twee wezens waarvan je net het bestaan nog niet wist, die allebei zo’n beetje de wereld kunnen laten eindigen (blijkbaar), elkaar keer op keer slaan, bijten, vastpakken, weet ik het.
En dan wil de film je ook nog laten geloven dat een stuntelende idioot die gisteren een boog heeft opgepakt van veraf precies in de (duidelijk aangegeven!) zwakke plek van het beest kan schieten?
Het—is—niet—interessant.
Dit is wat ze hadden kunnen doen, zonder al te veel van de film te veranderen. Breng het terug naar één wezen achter die poort. De mensen? Die hebben geen eigen monstertje om even wakker te maken. Niks daarvan. Vervolgens proberen ze vijftien minuten lang daadwerkelijk samen te werken, terwijl ze door hun dorp rennen en alles gebruiken wat ze vinden, om dat ene beest te vangen. En Shang-Chi? Die is ver weg, bezig met z’n vader. Als hij eindelijk de ringen heeft, kan hij ze nog niet goed besturen, dus terwijl hij terug rent naar het gevecht probeert hij dat uit te vogelen, terwijl hij steeds minder en minder tijd heeft, en één van zijn vrienden wordt vermoord, en—
Snap je wat ik bedoel? Het zou urgentie hebben, het zou binnenkomen, het zou fris zijn om naar te kijken. En je kunt gewoon kleuren toestaan! En zonlicht! Want die verdwijnen niet ineens!
Aangezien deze film bijna helemaal actie is, dat laatste uur bijna helemaal hierom draait, vind ik het zo jammer dat alle keuzes weer slecht en cliché zijn, en ik er dus niks om kan geven. Ik had het nog leuker gevonden als de hele film had afgespeeld rondom Shang-Chi die zijn vader keihard negeert en gewoon een grappig leventje leidt in de stad. (Keer op keer probeert zijn vader nóg grotere dingen om zijn aandacht te krijgen, en hij glipt er steeds tussendoor … om vervolgens een pub quiz te gaan doen ergens ofzo.)
“De boodschap”
En dan de niet-zo-subtiele “boodschappen” van de film.
Ik zeg hier normaal gesproken niks over, omdat het vaak ook maar een voetnoot is en deels neerkomt op persoonlijke voorkeur. Maar ik zie al langere tijd een trend met films, zeker ook van Marvel, die hierin de verkeerde kant op gaan. Dus ik wil het weer even bespreken.
Kijk, verhalen draaien bijna helemaal om boodschappen. Ze zijn oorspronkelijk bedoeld om ons te leren over situaties die we niet in het echt meemaken, zoals “hé als je een beer ziet, niet recht op aflopen en niet boos maken, dan ga je dood, net zoals Oek”.
Dus ik heb geen probleem met films die een specifieke boodschap hebben. En die heel duidelijk maken. Zelfs al ben ik het er niet mee eens, dat is irrelevant.
Maar het tweede component van verhalen, de reden waarom het zo goed werkt als boodschappenvoertuig, is omdat het vermakelijk is en mensen er iets om geven (omdat het spannend, interessant, goed, mooi, wat dan ook is). Dus ze willen je verhaal horen en je boodschap meekrijgen, want het is vermakelijk en interessant.
Dus ik heb een probleem met verhalen die dit heel slecht doen en het verhaal zelf verschrikkelijk slecht maken zodat ze maar “de boodschap” erdoorheen krijgen.
In deze film heb je dus Katy die op magische wijze een geweldige boogschutter is en alles overleeft. Je hebt Xu (de zus van Shang-Chi) die alle gevechten wint en onschendbaar is, ook al heeft ze slechts haarzelf getraind. En in de post-credits scene is ze de leider van de Ten Rings en heeft het veranderd zodat mannen en vrouwen als gelijken worden behandeld, maar het blijft een plek waar je alleen maar wordt getraind om te vechten of mensen te vermoorden? (Ook al heeft zij de Ten Rings niet eens.)
Maar dat is niet genoeg: alle mannelijke personages moeten dom, lui of incapabel zijn om de superioriteit van vrouwelijke personages op te hogen. De film heet letterlijk Shang-Chi, maar buiten het feit dat hij goed kan vechten en dus (op vage wijze) een draak en de Ten Rings krijgt … is hij vooral het mikpunt van grappen, krijgt een trap in zijn kruis (of course), “wint” geen enkel gevecht behalve het laatste, en laat anderen plannen maken of problemen oplossen.
(Ik zeg dit niet zomaar—ik geloofde het eerst zelf ook niet. Maar let er eens op. De laatste jaren zijn steeds meer films bezig met alle mannen neerzetten als achterlijke idioten die het mikpunt mogen zijn van alle grappen en fysiek/emotioneel geweld, zonder consequentie, want zo hoort het nou eenmaal, wat automatisch alle andere personages een soort geniale goden maakt.)
Mannen en vrouwen zijn niet hetzelfde gebouwd, dat is een feit. “Vechten tot de dood met je vuisten” is nou juist het onderdeel waarin je niet moet doen alsof mannen en vrouwen hetzelfde zijn. Magie erbij? Ja natuurlijk. Het gaat om strategie? Jup, mannen en vrouwen hebben dezelfde capaciteit tot nadenken. Maar pure vechtsporten?
Als jij de meest onrealistische, onlogische keuze maakt op het minst passende gebied … dan moet je niet verwachten dat een kijker je nog vertrouwt om een goed verhaal te vertellen.
De boodschap “vrouwen kunnen automatisch alles en zijn daarin beter dan iedereen” is niet een heel nuttige boodschap. Wat moet iemand daarmee? Het is overduidelijk niet waar. Het is tien niveaus erger dan “vriendschap overwint alles” en “je kunt alles als je maar gelooft” :p
Verhalen hebben juist de enorme potentie om boodschappen over te brengen en mensen écht over iets te laten nadenken—maar dan moet het goed zijn. Een goed verhaal kan iemand ergens over laten twijfelen, zelfs al heeft het een boodschap waar weinigen achter staan. Denk maar aan films waar men sympathie voelt voor een slechterik die verschrikkelijke dingen doet.
Ik zie Marvel de verkeerde kant op gaan en ik vind het simpelweg verdrietig. “Je kunt alles al” is een zinloze boodschap voor (jonge) meiden, net als “je kan een man makkelijk hebben in een gevecht”.
(Op dezelfde manier was Black Panther geen baanbrekend project: film kent een rijke historie van zwarte casts en zelfs superhelden (zoals Blade). Maar Marvel doet alsof ze iets geweldigs bereikten, de wereld beloont hen ervoor, en waarschijnlijk versterkte dat het idee dat ze de geforceerde-boodschap-knop volledig open moesten draaien.)
Laat zien met je verhaal hoe je alles kan bereiken, laat zien hoe je echte obstakels in de echte wereld kunt overwinnen, laat zien dat het minstens maanden van oefening kost om een fucking pijl in een rechte lijn te schieten met acceptabele snelheid. (Je moet echt behoorlijk sterk zijn en in controle van je hele lichaam.)
En laat vervolgens zien dat het de hoofdpersoon daadwerkelijk lukt, ondanks alle struggles, ondanks de twijfels, mede dankzij een vriend of partner waarop diegene leunt. En dán, dan mag je eventjes met je vlag zwaaien en de kijker laten weten hoe stoer jouw “sterke vrouwelijke karakter” wel niet is.
