Ik weet niet hoe, maar YouTube is over de jaren steeds beter geworden in diens aanbevelingen. Regelmatig staat er een video op mijn voorpagina, van een kanaal dat ik niet ken, over een onderwerp waarover ik nooit iets heb opgezocht, en toch is het inderdaad een video die ik interessant vind.
Laatst gebeurde het met deze video: Why Dutch Bikes are Better
Het komt van een Canadees, die enkele jaren geleden naar Nederland is verhuisd, die alle geweldige voordelen van de Nederlandse fiets aanduidt!
Toen ik het aanklikte verwachtte ik één technisch detail dat ik niet wist. Iets als “Nederlandse fietsen hebben een extra stang die het steviger maakt!” of “Onze handremmen worden gemaakt van beter materiaal!” of “De TU Delft heeft een of ander onderzoek gedaan om fietsen 1.2x zo aerodynamisch te maken!”
(Om een of andere reden komt in (buitenlandse) video’s altijd een of ander onderzoek van de TU Delft aan bod. Let er maar eens op. Voel ik me toch een beetje inferieur met mijn opleiding aan de TU Eindhoven. Ach ja, bij ons is het tenminste lekkuh gezellug.)
Maar niks van dat alles. Wat is er zo geweldig aan onze fietsen?
Nou, eh, ze hebben een standaard. Wacht, hebben niet alle fietsen dat?
Ze hebben een bagagedrager. Hmm. Hebben ze in andere landen nooit bagage?
Terugtraprem. Oké, nu moet hij ophouden.
Ohja, jasbeschermers natuurlijk. Een spatbord, voor en achter. Een wielslot. Een kettingslot, eventueel.
Een stuur dat een beetje naar achter staat. Combineer dat met het hogere zadel, zodat je rechtop kunt fietsen. Waarom zou je in hemelsnaam niet rechtop fietsen? Als we dat deden hadden alle middelbare scholieren, die elke dag een uur heen en weer crossen, inmiddels een of andere hernia.
De hele video lang noemt hij allerlei dingen op die wij in Nederland als compleet normaal beschouwen. Natúúrlijk is dat hoe een fiets werkt! Waarom zou je het in hemelsnaam anders doen?
Maar de realiteit is dus dat er maar weinig andere landen zijn waar fietsen überhaupt (regelmatig) worden gebruikt. En als dat al gebeurt, hebben ze alleen vrij kale racefietsen, die worden gebruikt om te sporten.
Dat vond ik al interessant. Maar het leidde me naar een lange zoektocht langs filmpjes en artikelen die de oorzaken en gevolgen hiervan blootleggen.
Want ja, waarom zou je met de fiets overal naartoe gaan … in een land zonder fietspaden? In een land waar alles super ver uit elkaar ligt, met drukke autowegen ertussen?
In mijn jeugd hoorde ik heel veel mensen zeggen dat ze “later in Amerika / New York willen wonen”. Ik begrijp er niks van, want hoe langer ik leef, hoe meer ik merk hoe goed we het hebben in Nederland en hoe achterwaarts dat hele Amerika in elkaar steekt.
Denk er eens over na. Onze kinderen zullen, minstens tot ze volwassen zijn, bijna elke dag 30-60 minuten op een fiets doorbrengen. Als je dat allemaal bij elkaar neemt … wat voor ongelofelijk positief effect moet dat hebben op je gezondheid en leefstijl? Zonder dat je het idee hebt dat je moeite doet of iets raars doet? Misschien is dát wel de reden dat Nederlanders allemaal zo lang, groot en sterk zijn :p
Enkele video’s later vertelt deze persoon hoe verbaasd hij was dat in Nederland kinderen, van alle leeftijden, zonder supervisie, compleet zelfstandig overal naartoe liepen en fietsten.
Weer zoiets dat wij (of ik in ieder geval) als compleet normaal beschouwen. Ik heb als veertienjarige zelfs regelmatig driekwartier door het donker naar huis gefietst (toen ik nog na school bandrepetities deed). Was niks raars aan, anderen keken me ook niet raar aan.
Maar in Amerika en Canada mogen kinderen dat niet. Want het is onveilig en ze moeten overal met de auto naartoe worden gebracht. Sterker nog, als je dat wél toestaat, belt waarschijnlijk iemand de politie en mag je verantwoorden waarom je jouw kinderen niet de hele dag opgesloten in huis houdt. Want dat is natuurlijk wat je moet doen.
Het maakt me verdrietig voor al die kinderen. Ontelbare levens die worden vernietigd om geen enkele andere reden dan de toevallige layout van de stad waarin je wordt geboren en de algehele cultuur daaromheen.
Zeker als je naar de reacties onder die video’s gaat, krijg je voor 99% mensen die zeggen hoe ze 16 jaar opgesloten hebben gezeten en pas zagen, toen ze bijv. een zomer in Nederland doorbrachten, hoe dat allemaal trauma’s heeft veroorzaakt en compleet belachelijk is. De andere 1% komt uit Nederland en zegt hetzelfde als ik: “onvoorstelbaar, wij liepen/fietsten vanaf het moment dat we zes jaar oud waren letterlijk overal alleen naartoe”.
(De wijze les is hier natuurlijk ook: laat je kinderen zelfstandig zijn en probeer ze niet op te sluiten. Het gevolg is slechts iemand die, wanneer diegene 18 is, uit het niets volwassene moet spelen, terwijl ze er 0,0 op zijn voorbereid. Dat was ook een van de reacties, die ik wel grappig vond: “Raising in the US is literally being under house arrest until you can drive a car on your own”)
En dat liet me denken aan een TED talk die ik lang geleden zag (tenminste volgens mij was het een TED talk, kan het zo snel niet terugvinden) van een city planner die uitlegde waarom het zo belangrijk is. (Zoals ik hierboven dus heb verteld. De omgeving waarin je jarenlang leeft is nogal een cruciale factor in wat je wel en niet doet of kunt doen.)
Maar hij vertelde vooral dat het allemaal neerkomt op “walkability”: hoe goed/makkelijk kan iemand overal naartoe lopen? (En in iets mindere mate dus ook “bikeability”, wat een draak van een woord is.)
Als dit makkelijk is, gaan mensen het doen. Dan is het geen probleem om even een paar minuutjes naar de supermarkt te lopen. Dan sturen ze met gerust hart hun kinderen naar de andere kant van de straat om zelf boodschappen te doen.
En als iedereen het zo makkelijk doet, wordt het normaal, en krijg je ook een soort “safety in numbers”. Een kind van 7 zal niks overkomen als er te allen tijde een zwerm van andere mensen omheen loopt en ziet wat er gebeurt.
Mensen zijn gezonder, ze doen meer, zijn zelfstandiger, worden minder tegengehouden, krijgen betere gewoontes.
Het is iets onzichtbaars, zeker in Nederland, maar het heeft zó’n grote invloed. Ik ben mijn hele leven overal naartoe gefietst of gelopen. Daardoor ben ik nooit tegengehouden om iets te doen of bezoeken (als ik dat wilde of moest). Die vrijheid, die zelfstandigheid, van jongs af aan, maakt echt een groot verschil.
Ik kan me niet voorstellen dat je denkt “ik moet even iets ophalen bij de huisarts” en dat je dan een autorit van driekwartier moet inplannen. Of dat je elke dag een uur in de bus zit om naar je middelbare school te gaan. Of dat je als kind niet zelfstandig naar het speeltuintje tien minuten verderop mag lopen, zonder dat de politie wordt gebeld om je ouders vragen te stellen.
En dat brengt me dus bij de laatste conclusie van dit artikel: Nederland is dus gebouwd om dit te ondersteunen. Alles is goed te belopen of befietsen.
Sterker nog, laatst moest ik in het noorden van Eindhoven zijn en langs een stuk dat aansluit op de drukkere autobaan aan de rand. Ik was oprecht zwaar geïrriteerd toen het fietspad ineens ophield en ik een stuk over de autoweg moest. Dat gebeurt niet vaak. Ik vond het gevaarlijk en stom. Maar in andere landen zijn die hele fiets- of wandelpaden er niet eens of houden ze op zonder enige waarschuwing.
(Wat ik in eerste instantie dan weer heel grappig vond om te zien. Wie bedenkt er in hemelsnaam “hé, we hebben een stoep nodig zodat mensen ook ergens naartoe kunnen lopen, maar het maakt me eigenlijk niet uit waar de stoep ophoudt”? “Bestel maar 1000 stenen, we zien wel hoe ver we komen. Ik bedoel, wie loopt er nou nog!?”)
(Ook grappig: de zeldzame wezens die wél lopen in die landen werden door veel kinderen voor de grap “the Walkers” genoemd. Wat mij natuurlijk meteen inspiratie gaf voor een verhaal. Een of andere surrealistische wereld waar mensen compleet zijn gestopt met lopen en de cult die dat nog wél doet en hiertegen vecht wordt dus mysterieus “the Walkers” genoemd. Zit denk ik een goede morele boodschap aan het einde van dat verhaal. Weet je, misschien schrijf ik het wel een keer.)
(Als we toch bezig zijn: ik ben dus de hele tijd op zoek naar inspiratie voor verhalen in de verte, in Griekse mythologie, of op exotische verre eilanden. Maar eigenlijk is Nederland zelf hartstikke interessant. De dingen die wij doen of hebben gedaan, dingen zoals letterlijk de zee terugdringen en Nederland daarmee flink uitbreiden. Ook daar zit potentie in. Een of andere hoofdpersoon die de taak heeft om een systeem te beheren waarmee ze het water/de vijand buiten houden. Ik denk dat weinig lezers überhaupt zouden begrijpen dat het geïnspireerd is door hun eigen land :p)
Op diezelfde manier is een andere weg in Eindhoven de laatste jaren veranderd van een heel brede autoweg waar fietsers over de stoep moesten, naar een heel breed fietspad met slechts één baan voor auto’s. (De bus moest hier ook eerst langs, maar die heeft zijn eigen route ergens anders gekregen.)
Door heel Europa zie je langzamerhand steeds meer steden loop- en fietsvriendelijk worden, en ik kan het dus alleen maar aanmoedigen. Het lijkt zo’n relatief kleine of zinloze verandering, maar omdat het gaat om de omgeving waar miljoenen mensen misschien wel twintig jaar in doorbrengen, zal het juist gigantische voordelen geven.
Ook las ik een artikel over hoe Nederland in eerste instantie ook de “Amerikaanse richting” in ging, met grote kale wegen overal en een focus op auto’s. Maar toen klaagden de bewoners en hebben ze achteraf veel wegen omgebouwd tot wat we nu hebben: brede stoep en eigen fietspad aan de zijkanten. En toen hebben ze expres heel veel bomen, palen, en andere dingen langs de weg geplaatst. Want zonder deze onderdelen kan je niet goed inschatten hoe snel je gaat of wat de afstanden zijn. Dus door zoiets simpels als een paar bomen langs een weg zetten kan je mensen langzamer laten rijden en dodelijke ongelukken voorkomen.
Weet je, misschien had ik toch een city planner moeten worden. Hartstikke interessant dit allemaal. Of voedsel voor een goed verhaal. En vooral fijn om te zien dat werkelijk overal Nederland bovenaan komt in dit soort zaken. Had er niks over te zeggen, maar dat haalt niet weg dat ik hier toch al 25 jaar woon.
Nederland is best een prima land. (Ondanks het onderwijssysteem :p)