Mensen vragen mij regelmatig hoe ik al mijn nummers schrijf.
Het antwoord is meestal het onbevredigende: ze komen tot me als ik met de gitaar zit te pingelen, of in bed lig, of op de fiets zit. Elke dag. Het houdt niet op.
Daar kan ik verder weinig over zeggen.
Maar! Wat er daarna gebeurt is wel interessant en grappig om even te delen.
Want hoe ga je van “hé ik heb een grappig muzikaal ideetje in mijn hoofd” richting iets dat je kan vastleggen, iets dat je kan opschrijven of opnemen zodat je het niet vergeet?
Nou, daarvoor gebruik je de kunst van het onzingen.
Hoe werkt het?
- Men pakt een instrument.
- Men gaat de akkoorden, of noten, spelen voor de melodie die je net hebt bedacht. (Als nodig moet je dit natuurlijk eerst even uitvogelen.)
- Vervolgens gaat men eroverheen zingen … met onzintekst die je ter plekke verzint.
- Ga zo door totdat je inspiratie opraakt, improviseer misschien wat, probeer wat variaties.
- Stop wanneer je denkt dat het idee wel zo’n beetje is overgekomen op de opname.
Dit verbaast tevens alle mensen om me heen.
Hoe kan je nou ter plekke een tekst verzinnen én zingen op een melodie die je ook ter plekke bedenkt?
Nou, daarop moet ik het antwoord óók schuldig blijven. Ik doe het al van jongs af aan. Ik weet dat de meeste muzikanten dit kunnen en doen.
Maar de beste manier om het duidelijk te maken is natuurlijk door het te laten horen!
Ik ben even door al mijn albums heen gegaan (die tot nog toe zijn gepubliceerd) en heb de originele opnames geluisterd. Dit kan met de mobiel zijn opgenomen, met de laptop, toevallig met mijn goede microfoon, ergens overdag, of heel stilletjes om 1 uur ’s nachts. Inspiratie kent geen schema :p
En ik heb er een paar geselecteerd die de kunst van het onzingen goed illustreren. Luister en leer.
(Aangezien ik dit al mijn hele leven doe, ben ik best goed geworden in kloppende (Engelse) zinnen bedenken, en zelfs al iets van een thema of boodschap improviseren. Dus veel van deze teksten zijn uiteindelijk in het eindproduct gekomen. Dat was vroeger echt niet het geval! En ik heb ook vooral voorbeelden gepakt die wat meer afwijken.)
Voorbeeld 1
Keeping the Sunset on my Side—Keeping the Sunset:
<audio controls>
<source src="/uploads/2022/04/Keeping-the-Sunset.mp3" />
</audio>
Wat zeg ik in hemelsnaam? Ik heb geen idee.
“Later today’s a heart of gold” … denk ik.
Iets van “we could hard them ’till they’re dry”.
En later “sail away on an ocean spark”, wat heel poëtisch klinkt, maar dus niks voorstelt en ook niet in het uiteindelijke nummer voorkomt.
Maar het klinkt goed, toch? Dat is het punt. Het idee vastleggen en iets meer vorm geven.
Voorbeeld 2
Is it Too Much to Ask?—In The Meadow:
<audio controls>
<source src="/uploads/2022/04/Hannibal-Lecter.mp3" />
</audio>
Wat zeg ik in hemelsnaam? Tja, deze keer is het nog onduidelijker. Soms komt er een woord, soms is het meer een klank.
Tevens heette dit bestand “Hannibal Lecter”, want dat was blijkbaar het eerste dat in me opkwam om te zingen voor het refrein xD “Hannibal Lecter, gave me a lecture”. Wát een tekst. Ongeëvenaard. Betekent helemaal niks.
Tevens mijn excuses voor de valse gitaar. Ik had op dit moment (volgens mij) alleen mijn oude trainingsgitaartje bij de hand, die zo goedkoop en kapot is dat hij praktisch ontstemt als je ernaar kijkt.
Voorbeeld 3
Feast your Eyes on Me—Play This Mess:
<audio controls>
<source src="/uploads/2022/04/Play-this-mess.ogg" />
</audio>
Al vanaf de eerste zin hoor je dat dit de demoversie is :p “Hey lady from my memory” (de tekst van het officiële nummer) is hier “Hey lady in the backseat”
Maar het punt is dus: het klinkt goed. Zo leg ik ideeën snel vast, zonder dat ik van tevoren iets van werk hoef te verrichten (om bijv. alvast wat tekst te schrijven). Improviseer ter plekke iets, en er zit altijd wel een zin of twee tussen die écht goed klinkt en de rest van de tekst inspireert.
Zodra we naar het tweede couplet gaan bijvoorbeeld, zing ik bijna letterlijk de tekst die in het uiteindelijke nummer is gekomen! En dat was dus ter plekke verzonnen!
Overigens hoor je hier natuurlijk ook dat de melodie over tijd evolueert. Zo kap ik noten in het refrein heel snel af in deze demo, terwijl ik ze in het echte nummer langer aanhoudt. Want dat bleek mooier.
En na ongeveer 2 minuten begin ik ineens aan een heel ander stuk! Iets dat prima klinkt, maar uiteindelijk niet meer paste en dus nergens terug is gekomen in het uiteindelijke album.
(Altijd interessant hoeveel er wel niet veranderd, meestal for the better, tussen zo’n eerste inspiratie en het uiteindelijke product.)
Voorbeeld 4
Don’t Give Me Up—Set Sail:
<audio controls>
<source src="/uploads/2022/04/Set-Sail.ogg" />
</audio>
Dit album bestond uit zo’n beetje de oudste 4 nummers die ik van mezelf terugvond. Dus deze opname is echt héél oud. (En begint niet al te zuiver, sorry.)
Toentertijd deed ik iets minder aan onzingen, omdat ik er dus niet zo goed in was. Dus ik denk dat de tekst hier al van tevoren vaststond … behalve het rapgedeelte.
Ik herinner specifiek dat daar géén tekst voor was, dat ik dacht “schijt ik probeer wel wat”, en toen de opname maar afkapte toen ik erachter kwam dat ik niet kon rappen en niet wist wat ik moest zeggen :p
De uiteindelijke tekst lijkt er redelijk op, maar is iets minder repetitief en, tja, beter en slimmer en betekenisvoller.
Voorbeeld 5
A Ship to Something—The Way You:
<audio controls>
<source src="/uploads/2022/04/I-love-the-way-you.mp3" />
</audio>
Deze tekst is echt compleet anders dan het eindproduct. En zeker als we bij het refrein komen, waar de tekst heel snel gaat, ben ik meer aan het mompelen en willekeurige gedachtes/klanken aan het produceren.
Maar dat is dus de hele kracht van onzingen. Iets wat slechts een klein ideetje is, een vonk van inspiratie, kan je meteen gaan uitwerken en opnemen door ter plekke een tekst erover te improviseren.
(Zeker bij dit album hebben de meeste opnames geneurie eroverheen, zag ik toevallig. En dan is het véél moeilijker om de originele melodie terug te horen in de opname. En bovendien, als het tijd is om de tekst te schrijven, heb je dus geen poot om op te staan en moet je met een geheel lege pagina beginnen.
Nog een probleem als je neuriet? De titel van het bestand. Ik had op een gegeven moment iets te veel bestanden met namen als “mooi gitaardeuntje” of “dat ene ding met de lage piano akkoorden”. Niet meer te achterhalen later.)
Voorbeeld 6: in de toekomst
Don’t Forget Me—As the Banjo Plays:
<audio controls>
<source src="/uploads/2022/04/The-Banjo-Song.mp3" />
</audio>
Dit album komt nog 🙂 Maar hier alvast een demo ervan. Het zingen begint pas laat in de opname, rond 50 seconden.
Dit is een bonusnummer. Ter plekke opgenomen toen ik de banjo aan het stemmen was (voor een ander nummer) en inspiratie kreeg.
(Ik switchte wel naar een gitaar, want ik kan voor geen meter banjo spelen en vertrouwde niet dat ik dus kon spelen en onzingen tegelijk :p Heb die banjo tien jaar niet meer aangeraakt.)
De tekst? Slaat echt nergens op. Het uiteindelijke nummer heeft bijna nul overeenkomsten met wat ik hier uitkraam. Maar je hebt nu een redelijk idee hoe het nummer hoort te klinken, of niet? Het klinkt als een lekkere demo, toch?
(“Let me go asleep, falling down in winds of me, let us live a bitter heart underneath.” Wat is dit? Nobody knows.)
Nou, dáárvoor doe je het.
Conclusie
Ben jij een muzikant? Ga onzingen.
Ben jij geen muzikant? Hopelijk schijnt dit een licht op het mysterieuze proces van nummers bedenken, schrijven en ontwikkelen.
Zo niet, was dit een excuus om nog wat meer behind the scenes opnames de wereld in te sturen.