De verkiezingen zijn al voorbij. Dit artikel is een beetje mosterd na de maaltijd, maar ik schrijf het dan ook omdat ik in het nieuws las dat het opkomstpercentage historisch laag was. (Slechts iets meer dan 50%.)
En dat het vooral komt door mensen die al hadden besloten niet te stemmen deze keer, nooit stemmen, of werkelijk geen idee hebben waarop ze zouden moeten stemmen.
Ik heb ook niet gestemd. Doe het al jaren niet meer.
(Ik woon in een hele kleine gemeente. Dus ik dacht nog wel even voor de grap dat ik op een hele rare partij kon stemmen en dat het dan significant kan zijn. Maar blijkbaar heeft mijn gemeente toch 17,000 inwoners. Waar ze zich schuilhouden weet ik niet. Maar met een opkomst van 55,6% zijn dat dus zo’n 9500 mensen die stemden. Tja, dan gaat die ene stem van mij niks opleveren :p)
Dus ik wilde dat even uitleggen. Want iedereen zegt “ons stemrecht is ons grootste recht!” en “je moet altijd stemmen, laat het nooit aan je voorbijgaan!”
En ja, het feit dat wij mogen stemmen over wie ons leidt en hoe is ook een groot recht. Leven in een land met democratie is een groot recht.
Maar een recht is geen plicht. En hoewel de grote lijnen van democratie en stemrecht een goed idee zijn, is het in de praktijk een grote rotzooi waar ik niet in mee kan.
Dus laat ik voorop stellen: ik denk niet dat we (op een of andere manier) stemmen tot plicht moeten maken, ofwel wettelijk ofwel maatschappelijk. Ik denk niet dat we iedereen moeten aanraden om te stemmen, zelfs als ze niet weten waarop, het hen niks interesseert, ze niet kunnen kiezen. We moeten mensen die niet stemmen niet met de kont aankijken.
Want wat bereik je ermee? Een stem is bedoeld om aan te geven “deze persoon/partij wil ik het liefst aan de macht zien”. Maar op deze manier gaan grote groepen een stem uitbrengen die, tja, niks zegt. Deze groep is zo groot dat dit een significant effect heeft. Een hele partij zou vier jaar lang aan de macht kunnen komen puur door toeval en hoe mensen zich op die dag voelden.
(Op dezelfde manier hebben we het recht op onderwijs veranderd in een plicht, en daar is helemaal niemand blij van geworden. Nou ja, daar is niemand blij mee, totdat ze zelf uit het schoolsysteem zijn en het doodleuk hun kinderen aandoen. Hele rare transitie is dat.)
Maar mijn belangrijkste punt is dus dat ik niet stem, en dat ik dat even wilde uitleggen.
Het is is niet alsof het me niet interesseert. Ik ben ongelofelijk veel bezig met onze systemen, hoe de overheid dingen doet, de maatschappij, hoe het zou moeten zijn. Ik vind het belangrijk, het is ook belangrijk, het interesseert me. (Heb daarover veel artikelen op dit blog. Zeker van een paar jaar geleden, maar toen besloot ik het blog iets lichter te houden en meer over mijn werk te laten gaan.)
Zodoende is het ook niet alsof ik er niks van afweet. Ik bekijk het nieuws. Ik zoek dingen op over partijen, of nieuwe wetten, of voorstellen. Ik beweer niet dat ik echt ongelofelijk veel van politiek weet, maar meer dan velen die wel stemmen.
Het komt allemaal neer op het volgende: ik kan niet garanderen dat mijn stem een positief effect gaat hebben op het land.
Als ik een politiek debat kijk, zie ik niets dan marketingtrucjes en drogredenen. Het verbaast me hoe weinig mensen hier verstand van hebben. (Ik heb het vaker gezegd: kinderen zouden psychologie en logisch denken moeten leren, dat is het aller-allerbelangrijkste.) Alle politici, van links tot rechts, van zacht tot hard, man tot vrouw, sympathiek tot klootzak, kramen dezelfde onzin uit die nergens toe leidt.
Ja, het lijkt alsof ze gelijk hebben of iets zinnigs zeggen. Het lijkt alsof ze erover na hebben gedacht en op logische wijze op “de beste oplossing” zijn uitgekomen. Maar het kost erg weinig moeite om erdoorheen te prikken, als je ook maar iets van ervaring hebt met de dingen die ik net noemde.
Ik kom uit een links gezin. Ik ben en kunstenaar, mijn vader is theaterdirecteur, de helft van mijn gezin doet iets kunstzinnigs of creatiefs. Ik geef erg veel om klimaatverandering. Dus meestal wordt het GroenLinks (of D66), en daar stemde ik ook op die allereerste keer dat ik mocht stemmen.
(Wat trouwens minder spectaculair en speciaal voelde dan ik van tevoren had voorgesteld :p Oh, het voelt zo lang geleden. Achttien zijn. Denken dat je nu volwassen wordt en je leven mag beginnen. Ben nu net vijfentwintig, heb al die jaren moeten worstelen om nu eindelijk de kans te krijgen te gaan leven. Die grens qua stemrecht is ook maar een beetje arbitrair vind ik.)
Maar als ik me erin verdiep, zie ik dat het overgrote deel van hun campagne gewoon onzin is waar ik niet achter sta. Op dezelfde manier als dat de PVV allerlei onzin uitkraamt, maar alles bij elkaar genomen net zoveel zinnige dingen zegt als GroenLinks. Daar kan ik net zo veel (of eerder zo weinig) achter staan.
Of misschien helpt deze vergelijking om het te begrijpen. Iemand stelde in een programmeerles een keer de vraag: “Wat is slimmer? Deze schoen of deze computer?” Iedereen koos natuurlijk de computer. “Nee, het is een gelijkspel.”
Computers voeren slechts de logische stappen uit die wij hen opdragen. Maar wij moeten hen alles leren, alles, zonder een denkfout te maken of een logische stap te missen. Anders werkt het niet. Anders voeren ze doodleuk hele domme opdrachten uit, of crashen ze. Dus al onze computers zijn net zo achterlijk als een schoen. Ze hebben pas de potentie om iets te bereiken als we hen voedden met logische stappen en informatie. Dus als je puur de computer hebt, niks anders, kan je daar niet achter staan of tegen zijn.
En zo kan je alle partijen afgaan. En de een zal misschien iets beter uit de bus komen, de ander iets slechter, afhankelijk van je persoonlijke normen en waarden. Maar het eindresultaat is een stel politici die alle trucjes uit de kast trekken om kiezers voor zich te winnen, in plaats van daadwerkelijk problemen op te lossen en een land te leiden. Op basis van feiten, logica, wetenschap, niet op basis van emotionele manipulatie en drogredenen.
(Ik meen het, ik meen het, ik meen het. Bekijk de methodes van psychologie/marketing. Leer de basis van logisch nadenken. Er gaat een wereld voor je open. Ja, je zal een heel stuk cynischer worden en realistischer naar de wereld kijken, maar dat is een kleine bijwerking.)
Dus wat zou ik doen als ik stemde? Wat zou het effect zijn? Ik stem niet op de partij die ik het liefste aan de macht zie. Ik stem niet op de partij waar ik achter sta, waarvan ik denk dat ze iets positiefs gaan doen, waarmee ik me kan identificeren.
Het effect zou zijn dat ik op een willekeurige partij stem die misschien iets goeds gaat doen, misschien iets heel slechts, maar ik sta er niet achter.
Waarom zou ik in hemelsnaam stemmen?
Nou, dat is eigenlijk alles wat ik te zeggen heb. Als steeds minder mensen stemmen, als iedereen hun wantrouwen uitspreekt, zou de politiek misschien een keer inzien dat het anders moet. Kleine kans, beetje de peutermethode van een bepaald specifiek gedrag belonen, maar ik zie niet hoe het anders gaat.
Oh, en, als je in een héle kleine gemeente woont, stem op iets super raars en kijk of het invloed heeft op de eindresultaten :p Desnoods verzamel je een hele groep in die gemeente, je kent vast een hoop mensen. Lijkt me grappig.