Ik zoek, net als iedereen, bij een product/serie/spel meteen naar reviews. De comments, de recensies, de meningen van toonaangevende websites of simpelweg mensen die meer dan een paar zinnen erover hebben geschreven.
Maar de laatste jaren ben ik daar eigenlijk steeds meer mee gestopt.
Als ik nog recensies lees, haal ik er meestal toch niks uit, en ben ik stiekem alleen maar op zoek naar een zinnetje ergens dat _bevestig_t wat ik al wil horen.
Ik wil heel graag deze nieuwe microfoon kopen? Mijn hoofd negeert automatisch al het negatieve en wordt als een magneet aangetrokken tot al het positieve— dat is heel menselijk en moeilijk uit te zetten.
Maar de hoofdreden is simpelweg dat vrijwel niemand weet hoe je feedback schrijft. In plaats daarvan behandelt vrijwel iedereen het alsof om hun mening wordt gevraagd, of om een opmerking, of een definitieve recensie. Maar dat is niet waar die ruimte voor bedoeld is. Of, anders gezegd, hoe die ruimte het beste kan worden benut.
Toen ik laatst mijn veelgebruikte apps installeerde op mijn nieuwe mobiel, zag ik zinnen als deze terugkomen bij al die apps: “al 10x gecrasht, probeerde A te doen en dat lukte niet, SLECHTE APP, DEINSTALLEER, SCHANDE”
Ten eerste: dit zijn gratis apps, vaak zelfs zonder advertenties, die ik al jarenlang gebruik voor alles en hartstikke prima werken.
Ten tweede: NIEMAND HEEFT HIER IETS AAN.
De ontwikkelaar heeft géén idee wat je precies hebt gedaan en wat de fout was. Was het een probleem met de app of deed je het gewoon verkeerd? Wat was de errormelding? Op welk systeem zat je? Zonder al dat soort informatie kan een ontwikkelaar letterlijk niks met zo’n zin.
Een potentiële nieuwe gebruiker heeft hier niks aan, want zij weten ook niet wie jij bent of wat je hebt gedaan. Misschien probeerde jij de app te gebruiken voor iets waarvoor het niet bedoeld was. Misschien geef je snel op. Wie weet.
En de persoon die het schrijft heeft er niks aan. Buiten het uiten van misschien wat frustratie of chagrijn, schetst zoiets allesbehalve een positief beeld van de persoon en hun intelligentie.
Dus hoe moet het wel? Hoe verbeteren we dit? Nou, door dit soort ruimtes te gebruiken voor feedback. Zo compleet, gefocust, probleemoplossend mogelijk.
Niet perse “opbouwende kritiek” of “tips en tops” of al dat soort onzin. Dat verhindert mensen slechts om de waarheid te spreken en echt te zeggen wat ze denken of vinden. Gewoon feedback, alsof jij een tester bent van het product en samenwerkt met de maker om het te verbeteren.
Dus als je een app gebruikt en het werkt niet, dan zeg je:
Deze app werkt niet voor mij. Ik probeerde A te doen, verwachtte dat B gebeurde, maar C vond plaats. Mijn apparaat is X. Ik zou deze fout graag opgelost zien. Als het bewust is, raad ik aan om het te veranderen, om argument Y en Z.
In het ergste geval word je genegeerd. In alle andere gevallen heb je de ontwikkelaar enorm geholpen, een product verbeterd voor jezelf en anderen, jezelf niet voor eeuwig online voor schut gezet.
Nu is dit iets “makkelijker” met spellen, of apps, of iets dergelijks. Iets werkt wel of niet. Deze kunnen constant worden geüpdatet of aangepast aan gebruikers.
Bij zoiets als een film of een boek wordt het lastiger. Smaak wordt belangrijk. Het wordt niet meer aangepast als het eenmaal uit is. Maar zelfs dan kan het veel beter. Berichten als “wat een kutfilm” heeft niemand iets aan.
De maker weet niet hoe hij z’n volgende film moet verbeteren. Een kijker weet niet waarom het een kutfilm is. Of dat ook voor hen gaat gelden. Misschien houdt de schrijver van deze “recensie” niet van dit genre, had iets anders verwacht, zat in een slechte bioscoop.
Het kan best dat diegene deze opmerking om hele goede redenen plaatst. Maar dan moeten ze die redenen erbij geven. De argumenten zijn belangrijker dan het eindoordeel.
Het maakt mij niet uit of je mijn werk geweldig of verschrikkelijk vond. Het maakt mij uit waarom je dat vond. Want daarmee kan ik dat spel en alle volgende spellen enorm verbeteren.
In zekere zin ben ik dus een voorstander van recensies als: “A en B maakten het een vermakelijke film. C en D maakten het minder.” Zonder eindoordeel. Alleen de interessante gedachten en argumenten, de kritiek, de feedback.
Ik snap dat het lastig is, want het is meer werk, je kan niet lekker je gevoelens erin kwijt, en andere mensen zijn vaak toch op zoek naar een makkelijk antwoord (dat hun aanname al bevestigt).
Moet ik deze film kijken? Een Google later zie je overal vijf sterren, de keuze is makkelijk gemaakt. Maar ik denk dat deze instelling eerder hindert dan helpt, want misschien komen die vijf sterren van ongelofelijke fans van het genre of de maker, en is de film alsnog helemaal niks voor jou.
Ik zou willen dat mensen het bij mij deden. Mijn projecten worden de laatste jaren steeds meer gekocht en gedownload, maar de reactie blijft grotendeels uit. En áls er reactie komt, is het dus “GREAT GAME” of “i don’t understand it”, waar ik allebei niks aan heb. Een persoonlijke vraag om verduidelijking leidt zelden tot een (zinvolle) reactie.
Terwijl zoiets simpels, zoiets kleins als “ik vond de uitleg iets te lang” of “de snelheid waarop de poppetjes bewegen voelt precies goed”, een wereld van verschil kan maken voor een kunstenaar en alles wat ze daarna maken.
En ondanks dat ik compleet voorstander ben van onverzachte kritiek en vrijheid van meningsuiting, is zoiets als “leuk spel, ga zo door” of “mooi nummer, hoor graag meer” ook misschien die ene sprank hoop die een kunstenaar nodig heeft om door te gaan.
Ik weet dat ik die ene vonk vaak genoeg nodig heb gehad, en ik weet dat het voor alle makers geldt, en altijd zal blijven gelden.
(De Netflix film over de muzikant en schrijver Jonathan Larsson, genaamd “Tick, Tick, Boom!” is een geweldig voorbeeld hiervan. Niet alleen heeft het geweldige muziek en een goed verhaal, het laat ook precies zien waarom het leven van een “creator” zo ongelofelijk lastig is. Hoe ze roepen om feedback, kritiek, iets dat hen vertelt dat ze niet hun tijd verspillen, iets dat hen overtuigt door te blijven gaan en te blijven verbeteren.)
Het zou enorm helpen als de meeste mensen begrepen hoe je goede comments achterlaat en hoe belangrijk dat is.