Levensweg: verbeterd

Dit jaar had ik (voor de zoveelste keer) mijn zusje voor Sinterklaassurprise.

Het afgelopen jaar heb ik constant met haar gegrapt over hoe slecht het spel Levensweg is, terwijl zij er een gróót fan van is, dus uiteindelijk leek de surprise onontkoombaar: een zelfgemaakt Levensweg bord … maar dan wel de verbeterde versie!

Dus dat heb ik gedaan. Dit werd het bord. (Aan het einde staat een link om het bord en spelregels op volledige resolutie te downloaden!)

Maar tijdens het maken, en het lezen van de échte regels, zijn er grappige dingen naar boven gekomen.

Het originele levensweg

Levensweg begint dus blijkbaar met een keuze: ofwel je gaat naar de universiteit, ofwel je begint meteen je carrière.

Waar … ehm … waar is je jeugd gebleven? Is dat niet het meest belangrijke deel van je levensweg? Begint het niet allemaal daar?!

Nee hoor, die slaan we over, want het spel weet dat er vanwege ons geweldige onderwijssysteem toch niks interessants gebeurt in dat deel van je leven.

En dan wordt het nog leuker: het doel van het spel is om te eindigen met het meeste geld. Wat voor boodschap is dat?

“Ja, aan het einde van je leven, als je doodgaat, dan is het toch wel leuk als je heel veel geld achterlaat waarmee je dus geen reet hebt gedaan! Dát is waar het om draait. Vergeet geluk, gezondheid, dingen bereiken, het gaat om hard werken en geld opsparen voor … nooit.”

(Het wordt een beetje verzacht in de variant waar het spel stopt als je met pensioen gaat. Maar een groot deel van de mensen haalt de pensioenleeftijd niet eens. Of als ze daar zijn, is hun gezondheid verwaterd en hun beste tijd vaak al geweest. Dus dan heb je ook weinig aan bakken met geld.)

Daarnaast heeft Levensweg, voor zo’n “simpel spel”, toch een hele hoop kleine stomme regeltjes. Het focust op de details van aandelen sparen, verzekeringen afsluiten, kleine gebeurtenissen, hele specifieke beroepen die mensen moeten doen, als je met pensioen bent kunnen anderen nog geld van je stelen, etcetera. Ik lees echt véél spelregels in mijn leven, maar ik moest toch een paar keer door de Levenswegregels heen om te begrijpen wat ze nou eigenlijk wilden.

Mijn versimpelde versie

Dus dat werd mijn doel: versimpel het en maak het realistisch.

Stap 1: Je jeugd wordt toegevoegd. Maar dan wel realistisch: je kunt naar school gaan, en dat zal je vooral stress opleveren en geen kennis. Je kunt ook andere paden bewandelen, waarbij je gewoon, tja, leeft en zo automatisch kennis en ervaring en dergelijke opdoet. (Zie de hele linkerzijde van het bord.)

Stap 2: Je kunt eerder doodgaan dan het einde. En als je slecht voor je gezondheid zorgt, wordt de kans steeds groter. (Zie de “sterf”-vakjes. Ja, dat is een beetje agressief, maar ik had geen ruimte op het bord voor “Je overlijdt” of iets dergelijks :p)

Stap 3: Het grootste deel van het bord zijn “actievakjes”. Simpelweg door iets te doen ( = actie te ondernemen, een activiteit te doen) krijg je meer geluk, gezondheid of kennis. Want dat is hoe het werkt: je doet iets, je onderneemt iets, je probeert iets, en daar groei je van. Je ontmoet mensen, je werkt aan je gezondheid, je leert wijze lessen. Dus terwijl je speelt, wil je eigenlijk de hoeveelheid actievakjes die je vindt maximaliseren.

Stap 4: Er zijn een paar essentiële eigenschappen om bij te houden:

• Leeftijd
• Geluk
• Gezondheid
• Kennis
• Geld
• Kinderen
• Banen/Carrières

Dit paste goed op het bord én simuleert, in mijn ogen, zo’n beetje alles wat belangrijk is. (Je houdt dit bij door met een pen op een blaadje te tellen/turven. Ik had geen tijd voor fiches, of mooie scoretellers op het bord, of wat dan ook.)

Want nu komen de relaties die ze hebben tot elkaar:

• Je sterft dus eerder als je gezondheid laag is
• Je kunt pas een baan kiezen als je (genoeg) kennis hebt
• Je krijg pas geld als een baan hebt (en langs “salaris” vakjes gaat)
• Je kunt alleen een kind krijgen als je genoeg geld hebt om die te onderhouden
• En het hele doel van het spel is, uiteindelijk, om zoveel mogelijk geluk te hebben.

Met deze simpele, overduidelijke relaties gebaseerd op de werkelijkheid werd het spel ineens best realistisch :p

Want laat mij vertellen hoe mijn zusje het speelde …

Het resultaat

• Ze koos meteen het school pad. (Waarschijnlijk omdat het dus zo is ingeprent bij kinderen dat school belangrijk is en dat je daar je jeugd aan moet besteden. Of gewoon omdat ze een keuze moest maken en dit was een rechte lijn :p)
• Daardoor bleef ze achter zonder kennis of gezondheid. Dus ze kon geen baan nemen en besloot maar te studeren.
• Na die studie had ze een baan, verdiende wat geld, kon dat gebruiken om wat gezondheid en kennis bij te kopen.
• Toen, rond haar 35e kreeg ze eindelijk wat geluk in haar leven.
• Omdat ze redelijk geld verdiende, kon ze uiteindelijk twee kinderen krijgen.
• En toen riep ze uit: “Nou, gaat lekker, 2 kinderen, 1 geluk, een goed salaris! Let’s go!”
• Dat waren famous last words, want de zet daarna stierf ze tragisch op haar 47e xD
• Dat had ze kunnen voorkomen als ze had geïnvesteerd in gezondheid, maar daar had ze nog geen tijd voor gehad.

Tja, een praktischer voorbeeld van wat ons onderwijssysteem met je doet kan ik niet bedenken. Puur door de simpele regels op basis van de realiteit, zie je binnen de kortste keren hoe je levensweg eruitziet als je het “veilige” (en zo goed als verplichte) pad volgt dat voor iedereen wordt uitgestippeld.

En nu denk je misschien: Tiamo, neem je die surprise niet wat te serieus? Nee. Ik probeerde gewoon een simpel levensweg te maken dat tenminste gebaseerd was op de realiteit van het leven. Dat zulke verhalen eruit rollen zegt vooral iets over wat we iedereen aandoen en de kwetsbaarheid van het leven. Ik heb dit bord en de regels in anderhalf uur zowel bedacht, als geschetst, als uitgewerkt. Ik had niet eens tijd om na te denken of het allemaal klopte :p

Dat was mijn verhaal.

Als je mensen wil wakker schudden over het leven, waaraan ze hun tijd besteden, hoe ze kijken naar zoiets als school en carrière, gebruik dan dit simpele spelletje. Of als je je vrienden wilt uitlachen omdat ze al op hun 35e sterven aan een tragisch ongeluk, of sterven zonder geluk maar met bakken met geld, dat mag ook.

Zolang je maar samen een spel speelt en dingen doet in je leven, daar gaat het om.

Hier kan je het bord en de spelregels vinden: Levenswegwijzer (op Google Drive)

(Het bord is opgedeeld in 4 blaadjes die je aan elkaar kan leggen. Op één A4tje is de tekst en alles simpelweg veel te klein. Spelregels zijn nog niet eens één pagina.)

Hoe je zelf zoiets maakt

Ik krijg veel vragen over hoe je zelf zoiets kan maken. (Of hoe ik dat heb gedaan.)

Dit heet “vector art” of “vector graphics”. Je hebt hier meerdere programma’s voor:

• Inkscape (gratis en meer dan goed genoeg voor wat wilt doen)
• Affinity Designer (relatief goedkoop en ietsje beter; dit gebruik ikzelf al jaren)
• Adobe Illustrator (industriestandaard, reteduur, crashte mijn laptop omdat het zo groot is)

Het idee is dat je punten neerzet die je met elkaar verbindt, zoals het pad in het Levensweg bord hierboven. Vervolgens kan je de computer vragen om deze lijn een bepaalde dikte en kleur te geven (stroke), of het figuur in te kleuren met een bepaalde kleur (fill). Als je dit doet, merk je al snel dat je alles kan maken met deze twee simpele stappen: lijnen en inkleuren.

Omdat de computer het tekenwerk doet, krijg je hele moderne, strakke, “perfecte” plaatjes. Je hoeft niet zelf geweldig te kunnen tekenen (of een tekening in te scannen). Je kan altijd achteraf foutjes aanpassen of kleuren veranderen.

Maar ik moet hierbij vermelden dat ik natuurlijk al jarenlang werk als ontwerper. Het zal een beetje moeite kosten om dit onder de knie te krijgen als je het nooit hebt gedaan. Voor lettertypes kan je het gratis Google Fonts gebruiken en voor kleurenschema’s zoiets als Coolors.co. Ook kan je meestal de originele spelregels of opmaak van een spel wel vinden (ter referentie), zeker op zoiets als BoardGameGeek.