Ik wilde dit artikel al heel lang schrijven, maar na de gebeurtenissen van gisteravond (in de voetbalwereld) vond ik dat ik niet langer meer kon wachten.
De emmer en de druppel
De wedstrijd is FC Barcelona tegen Cadiz, in de Spaanse eerste divisie. Een lastige wedstrijd, want Cadiz is zo’n ploeg die je de hele wedstrijd lang omver schopt en voor hun doel gaat hangen.
Ik ben aan het werk, maar heb de wedstrijd op de achtergrond aanstaan. (Met zo’n titel als “Voetbal is kapot” kan je wel begrijpen dat ik nauwelijks meer voetbal kijk en zeker niet met volle aandacht.)
Dan hoor ik “gele kaart voor Frenkie de Jong”. Ik denk: “huh? Dat gebeurt ook niet vaak!” (Frenkie is een hele nette speler die misschien iets té veel geeft om mooi voetbal en dingen sierlijk doen.)
Dus ik kijk even en zie de “zware overtreding”: hij dribbelt met de bal en draait weg, terwijl de tegenstander als een idioot van achteren op hem inloopt. Als je lichaam draait, draaien je armen mee, dus hij raakt de tegenstander (misschien) in z’n borstkas. De tegenstander doet natuurlijk alsof hij in het gezicht is geraakt en stort, krijsend en schreeuwend, ter aarde.
Ik zucht. Ik ga weer aan het werk.
Vijf minuten later hoor ik “tweede geel voor Frenkie, het is rood!” Ik denk: “huh? Dat gebeurt al helemáál niet vaak!”
Dus ik kijk even en zie de “zware overtreding”: hij speelt met een sliding de bal, maar glijdt nog een stukje door (want zo gaat een sliding), en raakt met de punt van zijn schoen (misschien) de scheenbeschermer van de tegenstander die stilstaat en afwacht. Die stort, krijsend en schreeuwend, ter aarde.
Je hoeft niet veel van voetbal te weten om te zien: dit zijn geen overtredingen. De eerste is toneelspel van de tegenstander (en verder een doodnormale beweging), de tweede is toneelspel van de tegenstander (en verder een goede tackle op de bal).
Maar hij krijgt er twee keer geel voor, dus rood. De rest van de wedstrijd is vanaf nu kapot, want ze missen een speler. Frenkie, misschien op dit moment de belangrijkste speler van Barcelona, mist de volgende wedstrijd.
En niemand doet er iets aan of zegt er iets over. We hebben inmiddels al jarenlang VAR (“video assistent referee”) die binnen twee seconden zou zien dat het onzin is, maar die mag er óók niks van zeggen.
(Natuurlijk roept de trainer wel van alles. Maarja, die krijgt vervolgens óók een rode kaart en moet vertrekken.)
En het wordt nog belachelijker als je de rest van de wedstrijd kijkt, waar Cadiz aan de lopende band spelers loopt te schoppen, onderuit te trekken, duwen, vastpakken, etcetera. Waarvoor, 99% van de tijd, niet eens gefloten werd.
Dit is geen uitzondering. Dit is de moderne sport die we “voetbal” noemen.
Hier is de samenvatting van de wedstrijd, let dus vooral op de tweede helft: Barcelona vs Cadiz (YouTube; Ziggo Sport).
Het herhaalt zich eindeloos
Ik noem nu dit voorbeeld, omdat het recent is en iedereen het erover eens is dat het een grote grap is.
Maar er zijn eindeloze voorbeelden te noemen van soortgelijke situaties. Hier een paar die ik zo kan herinneren:
- Er was ooit een topwedstrijd in de eredivisie (AZ tegen, volgens mij, Ajax). Die werd verloren door AZ omdat de scheidsrechter meerdere 100% foute beslissingen maakte. Nou, oké, kan gebeuren. Maar toen de trainer kritiek uitte op de scheids, werd hij direct 10 wedstrijden geschorst en moest boetes gaan betalen.
- Ik keek enkele jaren geleden een champions league wedstrijd, volgens mij halve finale. Arturo Vidal kreeg een gele kaart voor een minitikje op iemands been. Een paar minuten later zet hij een perfecte, foutloze tackle op de bal in. Hij raakt de tegenstander niet eens een beetje. Wat denk je? Tweede geel, rood, wedstrijd kapot, team uitgeschakeld.
- Of wat dacht je van die pot tussen Ajax en Chelsea, ook in de champions league. Iemand van Ajax wordt onderuit geschoffeld (wat natuurlijk een overtreding was), waardoor Chelsea ineens een gevaarlijke counter heeft. Om de counter te stoppen, gooien de verdedigers van Ajax zich voor de bal. De ene verdediger raakt nét het been van de aanvaller, de andere krijgt de bal toevallig tegen z’n arm. Wat denk je? Twee rode kaarten en een penalty tegen.
- Afgelopen week ging de speler Matic letterlijk bovenop het scheenbeen van de tegenstander staan. Tien minuten daarvoor schopte hij, zonder een bal in de buurt, een tegenstander tegen het kruis in zijn eigen penaltygebied. Wat denk je? Niks aan de hand, heeft de wedstrijd uitgespeeld
Het maakt niet uit dat we inmiddels een VAR hebben, ontelbare scheidsrechters langs de lijnen, de technologie om alles goed te controleren.
Veel van deze beslissingen zijn zelfs objectief fout. Pak de regels erbij en je ziet meteen dat de beslissingen daar compleet tegenin gaan. (Bijvoorbeeld: als iemand een “rode kaart waardige” overtreding maakt, moet de scheids het spel meteen stilleggen. Door laten spelen én twee rode kaarten tegelijkertijd uitdelen is dus belachelijk.)
Elke wedstrijd wordt minder leuk en spannend gemaakt, en vaak zelfs definitief kapotgemaakt, door deze tekortkomingen:
- De regels van voetbal zijn zo vaag, dat niemand weet wat ze precies zijn, en je werkelijk elke interpretatie kunt goedkeuren of afkeuren.
- Diezelfde regels zijn zo nonchalant opgezet, dat er makkelijk misbruik van kan worden gemaakt (door bijvoorbeeld tijdrekken of toneelspelen)
- De scheidsrechter wordt compleet in bescherming genomen tegen elke vorm van kritiek. Maar scheidsrechters worden totáál niet in bescherming genomen tegen alle belachelijke dingen die hen worden aangedaan, zoals boze voetballers die constant op hen afstormen en hen uitschelden tijdens de wedstrijd.
Ik vind voetbal niet meer leuk om naar te kijken en raak steeds minder geïnteresseerd. Als er toevallig een wedstrijd ontstaat met twee ploegen die willen voetballen en een scheidsrechter die niet de wedstrijd kapotmaakt, dan is het alsof je een wereldwonder ontdekt. Dán wordt het ineens spannend, en leuk, en kan ik makkelijk 90 minuten de aandacht erbij houden.
Maar met het huidige systeem is dat inderdaad net zo zeldzaam als een werelwonder.
Wat is het idee van overtredingen?
Oké, dus, hoe veranderen we dat?
Nou, door terug te gaan naar het originele idee achter overtredingen. En dáár een sterke verzameling regels op te baseren.
Sporten bevatten het idee “overtredingen”—grenzen waar niemand buiten mag—om …
- De sport eerlijker te maken. (Spelers die zichzelf een oneerlijk voordeel proberen aan te meten, worden gestraft.)
- De sport spannender te maken. (In zekere zin is het “saai” als het beste team altijd met gemak wint. Of als sommige spelers puur vanwege hun lengte een gigantisch voordeel hebben. Dus de meeste sporten hebben regels om alles wat dichter bij elkaar te brengen, verschillende speelwijzes mogelijk te maken.)
- De sport veiliger te maken. (Bij sport zijn er vele spelers die enorm fysieke kracht leveren. Als je het niet een beetje overziet krijg je al snel (ernstige) verwondingen en blessures.)
Laten we die wedstrijd er weer bij pakken. Eerste gele kaart voor Frenkie:
- Maakt het de wedstrijd eerlijker? Nee. Een hand die over de borstkas van je tegenstander aait levert je geen oneerlijk voordeel op. En als het een natuurlijke beweging is, en dus per ongeluk, is dit al helemaal irrelevant.
- Maakt het de wedstrijd spannender? Nee. De veelbelovende aanval wordt gestopt én Frenkie kan niet meer ten volste spelen.
- Maakt het de wedstrijd veiliger? Nee. Niemand heeft last van deze aanraking. Bovendien is voetbal een contactsport.
Dus zelfs al was het volgens de officiële regels geel, dan zou ik zeggen dat die officiële regels onzin zijn en moeten worden aangepast. Want hun enige doel wordt niet behaald.
Tweede gele kaart voor Frenkie:
- Eerlijker? Nee. Frenkie speelde netjes de bal en stopte daarna. Iedereen had dat kunnen doen, iedereen had het kunnen tegenhouden als ze beter speelden.
- Spannender? Nee. Want nu mist de enige ploeg die wilde aanvallen een speler.
- Veiliger? Nee. Als er al een aanraking was, is het een lichte die niemand pijn of blessures oplevert. Sterker nog, Frenkie deed bewust moeite om elke vorm van contact te voorkomen.
Dus nee, op deze manier naar overtredingen kijken, en ze op deze manier invullen, maakt de sport op geen enkele manier beter. Geen enkel doel wordt behaald.
Maar de scheidsrechter mag het doen. Enerzijds omdat elke vorm van kritiek dus onmogelijk is (wat dan weer een mooi voorbeeld is voor waarom vrijheid van meningsuiting en kritiek leveren zo essentieel zijn voor een gezonde samenleving), anderzijds omdat de regels vaag genoeg zijn om dit toch uit te leggen.
- Hand die naar achteren zwaait? Tja, met wat fantasie kun je dat invullen als een “slaande beweging”, en dat is strafbaar.
- Iemand die op hoge snelheid, met been naar voren, op een bal af slide? Tja, met wat fantasie kun je dat als “roekeloos inkomen” bestempelen, zeker strafbaar.
Ondanks het feit dat armen natuurlijk 90 minuten lang in alle richtingen zwaaien (want zo werkt ons lichaam). Ondanks het feit dat elke vorm van inkomen als “roekeloos” kan worden bestempeld, want ja, wat is de definitie?
De regels zijn te vaag, soms te breed, soms juist weer te nauw. Zelfs als je de “algemene aanvaarde betekenis” neemt, zie je dat geen van de doelen wordt behaald. Overtredingen zijn op dit moment geen straf voor spelbederf, maar slechts een bizar effectieve truc voor (slechte) ploegen om een tegenstander van het veld te krijgen.
En wat de scheids ook doet, hoe erg hij het ook maakt, hij komt ermee weg en alle kritiek krijgt een boete.
Wat doen we nu?
We kijken ten eerste naar andere sporten, die dit al lang en breed hebben opgelost.
Regel 1: Tegen tijdrekken en stilstaan
Regel #1: als het spel stilligt, staat de klok stil
Onderzoek naar “effective playing time” laat zien dat, gemiddeld, er maar 55% van de tijd daadwerkelijk wordt gevoetbald. Gemiddeld zitten er maar 37 seconden tussen twee “stoppages in play”.
De rest van de tijd raakt men kwijt aan tijdrekken, blessurebehandelingen, wissels, nogmaals tijdrekken, kleine overtredingen, gedoe met scheidsrechter of andere spelers, en, eh, tijdrekken.
Oftewel, voetbal is de enige sport waar men elke wedstrijd drie kwartier lang probeert niet te voetballen.
Het is heel simpel. De scheids kan zelf tijd starten/stoppen. Maar het beste is om daarvoor natuurlijk de VAR te nemen die toch al van een afstand meekijkt (en alles overziet).
In sporten zonder tijd (maar waar je naar een X aantal punten toe werkt, zoals badminton) bestaat vaak de regel dat er maximaal 20-30 seconden mag zitten tussen het einde van het vorige punt, en het begin van het nieuwe. (Dus iemand behaalt een punt => de shuttle wordt opgehaald => je serveert opnieuw) Dit is tevens de reden waarom badminton een van de zwaarste sporten ter wereld is en de spelers vaak ongelofelijk fit.
Het is compleet belachelijk dat bij voetbal de tijd eindeloos doorloopt, terwijl bewezen is dat er daardoor maar de helft van de tijd wordt gespeeld.
Regel 2: Tegen (regelmatige) foute beslissingen
Regel #2: de scheidsrechter beslist en heeft het laatste woord, maar trainers mogen een “challenge” doen.
Als de scheidsrechter een beslissing neemt en jij denkt (als coach/team) dat het niet juist is, kan je een challenge inzetten. Dan gaat de VAR kijken wat de juiste beslissing is.
- Was het inderdaad onjuist? Dan wordt het teruggedraaid.
- Was het juist? Dan ben je die challenge kwijt. (Vaak hebben sporten een maximum van 3 “foute challenges” voordat je het niet meer mag doen.)
Het is zeldzaam dat dit systeem een verkeerd resultaat oplevert. Daarom gebruiken alle andere sporten het ook.
Voetbal is een contactsport
En dan gaan we nu kijken naar wat voetbal uniek maakt: het “contact” gedeelte.
Regel #3: trek een duidelijke lijn over “contact”, waarbij er héél wat mag worden toegestaan
De beste wedstrijden zijn intense wedstrijden, waar iedereen er hard ingaat, duels probeert te winnen, knokt voor elke bal. Maar die wedstrijden ontstaan alleen als de scheidsrechter niet voor elk wissewasje fluit, maar ook niet elke wilde tackle toestaat.
Nu staan de regels van voetbal vol met dingen als “intentie om de bal te spelen”, “roekeloos inkomen”, “slaande beweging”, etcetera.
Als jij iemands shirt vastgrijpt—wat het letterlijk onmogelijk maakt voor de ander om te bewegen—is dat … toegestaan zolang je het niet té lang of té opzichtig doet?! Als jij iemand onderuit duwt in het penaltygebied is dat … geen penalty als die ander té overdreven valt!?
Ik heb natuurlijk nooit op professionel niveau gevoetbald, laten we dat voorop stellen.
Maar ik heb wel veel gevoetbald (en gesport) in mijn leven en kan met zekerheid zeggen: de meeste “overtredingen” waarbij iemand krijsend naar de grond gaat, doen helemáál geen pijn. Een duwtje of tikje is sowieso niks. Een flinke sliding is meestal ook geen probleem. Je rolt gewoon over de grond en staat weer op.
En in de praktijk zien we dit ook. Als een team haast heeft, maken ze nergens een probleem van, en zie je dat spelers vrolijk overeind springen na een harde tackle.
Iemand die op volle snelheid een tackle inzet, maar netjes de bal raakt, krijgt geen overtreding tegen. Dat wordt niet gezien als gevaarlijk of verkeerd, terwijl dat nou juist de meeste kans op blessures oplevert.
Andersom, iemand die toevallig op de teen van iemand anders staat, krijgt meteen een gele kaart en boze blikken. Terwijl dat natuurlijk helemaal niet het soort overtredig is dat voetbal “onveilig” maakt.
Oftewel, de huidige regels helpen niet om voetbal veiliger te maken. De meest wilde dingen worden goedgekeurd. De meest minuscule dingetjes krijgen een gele kaart. En dat terwijl, in het algemeen, de meeste dingen geen pijn doen en weinig kans op blessures hebben.
De meeste blessures komen simpelweg van spelers die zich verstappen, die hun knie verdraaien, die té nonchalant waren op hun training (of met hun warming-up). Als een blessure al komt van een tackle, is het vaak niet eens een overtreding volgens de huidige regels.
Dus sta gewoon heel veel contact toe. Sta het toe dat mensen actief, snel, hard, vol overgave spelen. Dat maakt voetbal juist bijzonder en interessant.
Voorbeelden van contactregels
De enige regels zouden moeten gaan over overduidelijke oneerlijkheden, zoals:
- Iemand, of iemands shirt, vastpakken is altijd een overtreding en een gele kaart. Maakt niet uit hoe lang je het deed of waar het is. Het is spelbederf en iets dat je niet “per ongeluk” doet, niets meer of minder.
- Iemand duwen is hetzelfde. Je ziet het niet aankomen, je kan er weinig tegen doen (behalve zwaar zijn en precies op het juiste moment tegengewicht geven), en het heeft niks te maken met de intentie om het spel te spelen.
- Spelers die naar de grond storten, of een hoop kabaal maken, of doen alsof ze zwaar geblesseerd zijn … worden gestraft voor dat toneelspelen. De VAR kan het controleren. Als iemand zijn hoofd aanraakt alsof er een gat in zit, maar die persoon blijkt überhaupt nooit te zijn geraakt, dan is dat minstens een gele kaart.
- Het onderscheid tussen lichte overtredingen en zware overtredingen (een kaart waard) moet weg. Nu hebben alle scheidsrechters een stom systeem in hun hoofd zoals “oké, speler A heeft drie overtredingen gemaakt, dus de volgende wordt een gele kaart, wat het ook is”. Iets is een overtreding met bepaalde straf of niet. Een écht kleine overtreding levert je een kaart op. Iets groters twee kaarten. Iets heel groots drie kaarten. Heb je 3+ kaarten gekregen? Je mag gaan douchen.
Je kunt zeggen: “maar het is een contactsport, dus een beetje duwen hoort erbij, toch?”
Mijn hele punt is dat we een stel regels willen die duidelijk zijn en het spel zo leuk mogelijk maken. Dus alles wat vaag is, wat een opening biedt om er misbruik van te maken, dat moet allemaal weg. Bijna elk spel dat ooit is gemaakt, de elke sport op aarde, weet dit en handelt volgens hetzelfde principe.
Of je kunt zeggen: “ja maar moet de scheids nu ook al gaan beslissen waar je wel/niet geraakt bent? Hoe weten ze dat?”
Eh, dat doen ze nu ook al. Jij kunt levensgevaarlijk onderuit worden geschoffeld, maar als de scheids besluit dat het niets was, dan was het niets.
De scheids is bedoelt als neutrale partij die het spel zo eerlijk mogelijk laat verlopen. Ze kunnen fouten maken. Daarom moeten we nou juist kritiek toestaan en hevige controle van de VAR hebben. Want als je de beelden hebt, en je kunt ze zelfs vertraagd afspelen en inzoomen, dan kan je écht wel met 99% zekerheid concluderen of iemand is geraakt.
Het is bizar dat de sport wordt geregeerd door mensen die bewezen toneelspelen. Als iets de sport minder goed maakt, haal je datgene weg.
(Denk er eens over na: omdat een speler zijn beste imitatie van een oerschreeuw nadeed en dramatisch naar de grond viel, is Frenkie dus weggestuurd uit die wedstrijd. Is dat een goede sport? Zijn dat situaties die je graag ziet in een spel? Ik denk dat veel voetballers een betere sterfscène spelen dan de gemiddelde Oscarwinnende acteur.)
Bonusregels
Als je bovenstaande dingen verandert, kan ik je garanderen dat voetbal een véél betere, spanndere, eerlijkere sport wordt.
Er is geen onduidelijkheid meer, geen interpretatie. Duidelijk spelbederf wordt hard gestraft, iemand die gewoon netjes (maar intensief) speelt wordt niet meer gestraft. De scheidsrechter hoeft niet meer beschermd, want het is zinloos om als team met z’n allen rond de scheids te gaan staan en te zeiken, en het is zinloos om toneel te spelen.
Maar we kunnen nog beter. (Hoewel dit steeds meer “optionele” regels worden, waarvan het effect iets minder duidelijk is.)
Regel 1: De bus uitparkeren
Regel #1: minimaal aantal spelers op aanvallende helft.
Bij volleybal heb je twee zones en moeten er, te allen tijde, een aantal spelers in elke zone staan.
Waarom? Om te voorkomen dat men met z’n allen op één plek gaat hangen en alleen maar verdedigen. Je moet verspreid staan en je moet actief blijven.
Dat kan ook met voetbal. Zeg gewoon dat je altijd, weet ik veel, minstens 3 spelers op de helft van de tegenstander moet hebben.
(In zekere zin weten ze dit al, want je kunt bijv. niet buitenspel staan op je eigen helft. Dus ze wéten dat het kan helpen om verschillende regels per helft in te voeren.)
Regel 2: Inschieten
Regel #2: vergeet de inworp, schiet de bal terug in het veld.
Inworpen zijn vaak nog gevaarlijker voor de persoon die ze neemt, dan voor de tegenstander. Je kunt makkelijk de boel vastzetten en garanderen dat de inworp misgaat en jij de bal krijgt.
Ik zie het punt niet. Laat mensen de bal gewoon inschieten, zoals ze bijv. ook bij zaalvoetbal doen.
De enige plek waarop dit “te krachtig” is, is dichtbij het doel van de tegenstander. Maar daar hebben we al corners voor bedacht!
Conclusie
De huidige regels van voetbal garanderen een slecht, saai, oneerlijk spel.
- Het is belangrijker om toneel te spelen en de scheidsrechter te beïnvloeden, dan daadwerkelijk te voetballen.
- Ongevaarlijke, niet-spelbedervende, onbedoelde overtredingen worden keihard gestraft …
- … terwijl gevaarlijke, spelbedervende, belachelijke overtredingen constant worden toegestaan en weggewoven.
- De regels zijn té vaag en de scheidsrechters hebben té veel ruimte voor interpretatie.
- Het spel ligt meer stil dan dat er wordt gespeeld. En dat is wederom in het voordeel van de ploeg die het meeste dwarsligt, schopt, verdedigt, en dus niet voetbalt.
En het is makkelijk op te lossen. Met regels die andere sporten allang hanteren. Met simpele, duidelijke regels die doen wat ze horen te doen. Het wordt alleen maar beter en simpeler met zulke aanpassingen.
Maar ze gebeuren niet. In plaats daarvan veranderen ze elk jaar opnieuw de “handsregel”, of bedenken iets anders kleins om een beetje aan te passen.
Daarom is mijn interesse in voetbal kijken sterk verwaterd. Het idee van voetbal zelf blijft goed. Ik blijf zelf gewoon voetballen en zal best hier en daar een wedstrijdje meepakken.
Maar zolang er niks (positiefs) veranderd, gaat voetbal een langzame dood tegemoet, en dat is helemaal terecht.