Ik publiceer al jarenlang mijn werk op het internet.
Vroeger gebeurde dat slechts sporadisch (als ik eens in het half jaar iets had weten te maken naast mijn zware studie), maar het laatste jaar is dat aantal flink geëxplodeerd (aangezien ik eindelijk weg ben van de universiteit).
En er is één patroon dat al die tijd stand heeft gehouden: het is zeldzamer dan zeldzaam dat mensen een reactie of bedankje geven op je werk, laat staan feedback of een donatie.
Het patroon
Ik kan precies zien hoeveel mensen mijn websites bezoeken of mijn spellen downloaden.
Aangezien ik inmiddels een redelijk repertoir heb (en dus veel word gevolgd of makkelijker word gevonden), groeit de interesse bij elk project dat ik publiceer. Waar eerst misschien een handjevol mensen langskwamen, kan ik nu zeker zijn van honderden mensen die mijn nieuwste spel in de eerste paar dagen bekijken en downloaden.
En wat denk je? Niet één reactie.
Het is om gek van te worden. Ik test spellen natuurlijk uitvoerig en wéét dus dat het niet crasht en dat het leuk is om te spelen. Ik weet dat ik een bepaald niveau haal en niet gewoon belachelijk slechte dingen online zet. En dat word ook bevestigd door de vele mensen die het bezoeken en downloaden.
Maar niemand geeft me iets terug.
En het is niet perse dat ik op zoek ben naar geld (via bijv. donaties), of naar bedankjes, of naar publiciteit. (Hoewel dat allemaal leuke dingen zijn natuurlijk.) Ik ben op zoek naar feedback, want dat is van onschatbare waarde voor een kunstenaar. Goede feedback, slechte feedback, het maakt niet uit.
Als jij een spel van mij download, en hij crasht bij het opstarten, dan wil ik dat heel graag weten. Als jij een spel speelt en je vind er gewoon geen bal aan, dan wil ik dat weten. Andersom, als jij met je familie enorm veel plezier beleeft aan een van mijn spellen, dan wil ik dat weten.
Als er echt problemen zijn, kan ik ze meestal vrij snel oplossen. (De meeste crashes of “grote pijnpunten” als ik het spel thuis test, zijn het resultaat van een stomme fout/keuze en op te lossen binnen 5 minuten. Het moeilijkste van spellen maken is creatief zijn en je ideeën goed uitvoeren, niet perse het programmeren en finetunen zelf.)
Anders zijn het groeimomenten waardoor het vólgende project beter wordt. En als ik weet dat mensen er plezier uithalen, geeft dat enorm veel motivatie en positieve energie aan mij en mijn volgende werk.
Maar niemand zegt iets. Niemand laat iets weten. Ik heb de afgelopen 6-12 maanden 10,000 bezoekers en 1,300 downloads gegenereerd op mijn spellen … en niet eentje heeft wat gezegd.
Het enige wat ik heb gekregen, zijn een paar mailtjes van mensen die mijn spel wilden opnemen in een artikel/lijst met “goede spellen om te proberen”, of die mij hadden gevonden via een spel en iets anders wilden vragen (bijv. over welke programmeertaal ze moesten gebruiken).
Was het slecht? Was het zo goed dat ze het gewoon vergaten? Hebben ze het gedownload “voor de zekerheid” maar nooit echt gespeeld? Who knows!?
Ik heb nu geen idee of mijn werk wordt genoten. Ik heb nu geen idee of ik vooruit ga, of al een jaar lang dezelfde kwaliteit dingen maak, of überhaupt nooit een acceptabel project online heb gezet.
Ik geef nu vooral mijn spellen als voorbeeld, maar het geldt voor alles. Elk volgende boek dat ik uitgeef, in eigen beheer, wordt méér gevonden en méér gekocht. Maar er komen geen recensies online, ik krijg geen mailtjes van mensen, ik kan geen enkele data zien van wie ze koopt en in welke winkel.
Dus het kan zijn dat tientallen mensen in Nederland mijn boek in de kast hebben staan en ervan hebben genoten. Het kan net zo goed zijn dat één boekenwinkel dacht “mwah, koop er maar 10, misschien verkoopt het” … en dat ze daar nog steeds wachten op een eigenaar.
Dus de vraag is: hoe komt dit en (hoe) kunnen we het veranderen?
Het komt door het internet
Hoe gefrustreerd ik ook kan worden over dit fenomeen … ik doe er zelf aan mee.
Het internet maakt alles zo snel, zo toegankelijk, zo makkelijk verkrijgbaar. Het is zo makkelijk om dingen te kopiëren, er zelf mee aan de haal te gaan, en in het proces vaak de originele maker compleet te vergeten. Vooral door het bestaan van de App Store en streamingdiensten hebben mensen het idee gekregen dat ze alles gratis zouden moeten krijgen.
Dus ik luister ook wel eens muziek, of download een spel, of lees met veel interesse een blog, of bekijk allemaal video’s van een YouTuber … zonder ooit iets te laten weten. Ik laat geen reactie achter. Ik ben geen subscriber. Ik stuur geen mailtje, vertel het niet aan vrienden, zeg er niets over op dit blog, helemaal niets.
Door het internet is er een grote “disconnect” tussen de persoon die je iets geeft of aanbiedt en de persoon die ervan geniet. Hoewel het functioneel hetzelfde is als een vriend die je bijvoorbeeld een boek te leen geeft, voelt het heel anders als de persoon die je iets geeft …
- Compleet onbekend is voor jou. Misschien weet je niet eens diens naam of hoe hij/zij eruit ziet.
- Ergens aan de andere kant van de wereld woont.
- Dit “werk” een half jaar geleden online heeft gezet en er daarna ogenschijnlijk niet meer naar heeft gekeken.
- Slechts een druppel is in een oceaan van mensen die “content” aanbieden.
En het wordt nog erger als je meeneemt dat de meesten alsnog een winstoogmerk hebben. Die YouTuber die interessante video’s plaatst … gaat ook in elke video een minuut lang een advertentie oplezen. (Waarbij de meesten overduidelijk het product nooit hebben geprobeerd en er geen reet om geven.) Dat leuke blog heeft overal advertenties staan en dwingt je bijna om je in te schrijven voor de nieuwsbrief.
Het voelt op alle manieren niet oprecht wat er gebeurt, met als gevolg dat je denkt: “als jij mij vooral ziet als een middel om geld te verdienen, ga ik jou vooral zien als een middel om <jouw werk/project/product> te krijgen”
Ik merk die houding bij mezelf, ik merk hem bij iedereen om me heen. En hij wordt daardoor ook doorgetrokken naar mensen die wél oprecht zijn of wél gigantische waarde leveren.
Alle spellen die ik op itch.io heb gepubliceerd, zijn vrij van advertenties, kosten niks (één uitzondering daargelaten), en proberen je niet verslaafd te maken aan het spel of iets dergelijks. Het zijn dingen die ik wilde maken omdat ze interessant en leuk waren, en toen deed ik mijn uiterste best om het te delen met de wereld. (Op diezelfde manier: dit blog, en al mijn andere websites, hebben géén advertenties of pop-ups of wat dan ook.)
Maar vooralsnog heeft deze houding niet gezorgd voor meer interactie, voor mensen die meer geven om mij ( = de maker van iets) en eventjes een reactie geven. (Het heeft in zekere zin vooral gezorgd dat ik 0,0 cent heb verdiend aan al mijn websites die ongelofelijk veel worden bezocht. Maar ach, principes zijn principes, en de meeste mensen hebben toch een AdBlocker.)
Hoe kan het anders?
Dus … wat doen we eraan? Kunnen we er iets aan doen?
Digitale consumenten, laat van je horen!
De eerste oplossing is natuurlijk simpel: als jij iets van iemand gebruikt/download/koopt, en je vind er iets van, laat dat dan weten. Het hoeft niet groots. Het hoeft niet veel tijd te kosten. Het hoeft zeker niet positief—juist van hele sterke negatieve feedback kan je veel leren.
Een kunstenaar een mailtje sturen kost nauwelijks werk, maar maakt waarschijnlijk diens hele dag goed.
Zelfs al laat je een recensie achter op Bol.com die zegt “prima boek, 4 sterren” (of “wat een kutboek, ben halverwege gestopt”) daar heb ik véél meer aan dan geen enkele reactie.
Dus dat probeer ik te doen. En ik denk ook dat het heel haalbaar is voor mijzelf, want ik consumeer belachelijk weinig. (Mensen zijn altijd verbaasd hierover, maar dat geldt voor de meeste kunstenaars. Zij maken dingen. Zij houden weinig tijd over om soortgelijke dingen van anderen te bekijken.)
Maar deze oplossing leunt geheel op de motivatie en goodwill van mensen zelf. Iets waarop je natuurlijk nooit kunt bouwen.
Deel je favorieten en interesses!
Dus ten tweede is het aan de mensen met een platform om andere dingen aan te prijzen. Ik ben een tijd geleden een soort reeks begonnen met “dingen die niet de aandacht krijgen die ze verdienen”. Sindsdien staat de reeks een beetje stil, maar ik zal hem weer oppakken :p De paar artikelen in die reeks worden best regelmatig bezocht. En ik hoop dan ook dat ik daarmee, elke maand, toch weer 5 tot 10 mensen richting iets heb gestuurd dat te weinig aandacht krijgt.
Weg met de App Store, advertenties, en nare praktijken!
Ten derde moet het algehele idee van “pakken wat je pakken kan” en “ik heb recht op gratis alles” weg. Ik zie het niet snel gebeuren, maar dat betekent niet dat het niet moet gebeuren. Ongelofelijk veel kunstenaars, die vele malen beter zijn dan ik en betere dingen maken, kunnen gewoon niet leven van hun werk puur omdat iedereen heeft besloten dat ze het gratis moeten krijgen.
Zoals ik al zei, is zoiets als de App Store grotendeels schuldig. Daar laat iedereen boze reacties achter op elk spel dat geld kost óf advertenties heeft. Alsof het geen tijd/moeite/vaardigheid kost om zoiets te maken. Alsof zij het recht hebben op gratis spellen en vermaakt. Alsof die ontwikkelaars geen eten nodig hebben en maar moeten leven van … downloads?
Kritiek tot in het oneindige!
En ten vierde moet er een algemene verandering komen in de manier waarop mensen denken en worden opgevoed.
De meeste kinderen worden afgeleerd om kritisch te zijn, hun mening te laten horen, feedback te geven én er ook echt naar te luisteren. Volgens school is er altijd maar één juist antwoord: dat van de docent. Volgens ouders is er altijd maar één juist antwoord: wat zij vinden op dat moment. Dus als je kritiek krijgt, moet je je aanpassen. En als je kritiek geeft, ben je een “zeurkous” of een “lastig kind”. Hoe ouder je wordt, hoe meer je leert dat het zogenaamd goed is om voor jezelf op te komen (door koppig te zijn en iedereen af te snauwen die kritiek geeft).
Zelfs de meeste volwassenen hebben de behoefte om elke vorm van kritiek te beginnen met “dit is geen belediging aan jou hoor” of “niet vervelend bedoeld”. En vervolgens heeft die ander de behoefte om zichzelf te verdedigen, dus voordat je klaar bent met je feedback zeggen ze al “ja, maar …”
En als iemand dan zegt van “oh ik krijg ook altijd kritiek!”, dan schiet men nog verder in de verdediging met dingen als “nee nee, ik geef nóóit kritiek, het was gewoon een verbeterpuntje!”
(Inmiddels hebben mensen het voor elkaar gekregen om kritiek automatisch slecht te maken … en zichzelf te overtuigen dat woorden als “verbeterpuntje” of “hulpopmerking” iets anders betekenen en beter zouden zijn?)
Als ik aan mensen om me heen feedback vraag, zelfs als ik ze aanspoor om compleet eerlijk te zijn en alles af te kraken, krijg je vrijwel nooit meer dan “nee hoor, het was wel prima”. Zelfs als het overduidelijk niet prima was. Zo werkt het nou eenmaal—de eerste versie van een project is vrijwel altijd kak.
Mensen moeten leren dat feedback en kritiek essentieel zijn voor ontwikkeling en verbetering. Zowel om de foute dingen aan te wijzen (“dit vond ik niet leuk aan je spel”), als simpelweg de goede dingen te bevestigen (“dit ene level vond ik geweldig!”). Deel uit, ontvang, en ga lekker door.
Als iemand zegt dat mijn verhaal te langzaam ging, is dat geen aanval op mij, dan is dat superhandige informatie over mijn vaardigheden als schrijver.
Conclusie
Ik probeer om hierin te verbeteren. Ik zal nog meer delen over de dingen die ik geniet, kijken of ik reacties kan geven (ofwel direct aan de maker, ofwel indirect via recensies), dingen blijven maken en praten over dat proces.
En ik zal altijd blijven zeggen dat iedereen kritisch moet blijven denken en elkaar vrijuit mag afkraken.
Hopelijk kunnen we naar een situatie toe waarin men niet pakt wat ze willen, een product of maker helemaal uitmelken, zonder ooit iets van zich te laten horen.
Want als we eerlijk zijn, is het gewoon eindeloos frustrerend en demotiverend. We zijn op een punt waar mijn week al goed is als ook maar één mailtje, één reactie, één zinnetje terugkomt uit de duizenden downloads van mijn laatste project. En bij elk volgend project slaat de twijfel weer toe: zit iemand hier wel op te wachten? Is het wel goed? Moet ik hier wel meer tijd in steken? Moet ik iets veranderen aan de plek/manier waarop ik het online lanceer? Wat vonden die twintig mensen die mijn prentenboek hebben gekocht? Moet ik het gebrek aan reactie opvatten als iets positiefs (niks op aan te merken) of negatiefs (niks dat hen blij maakte)?
En de enige manier om die vragen te beantwoorden, is door iets terug te horen van al die mensen die mijn werk zijn tegengekomen en/of hebben gebruikt. Door reacties te krijgen buiten mijn eigen bubbel. (Wat dus ook familie, vrienden, collega’s en dergelijke omvat.) En met zoveel mensen die mijn werk bezoeken … vind ik het niet meer dan normaal dat er een woordje terugkomt van de andere kant van de lijn.