De meeste leerlingen (en docenten) zijn overtuigd dat ze hun eigen “leerstijl” hebben.
De ene persoon zegt dat ze plaatjes moeten zien, of een filmpje kijken, om iets sneller te begrijpen. De ander leest liever een stuk uit een boek. Weer een ander heeft fysieke voorwerpen nodig waar hij met z’n handen aan kan zitten, anders blijft er gewoon niks in dat hoofd hangen.
Ik moet toegeven dat ik vroeger ook in die richting dacht. Ik heb veel toetsen gehaald, ook op de universiteit (waar ik Wiskunde studeerde), door gewoon een filmpje op YouTube te kijken in plaats van het boek te lezen. Dus ik dacht: “ik ben gewoon een visual learner!”
Nou, dat blijkt dus niet waar. Voor het schrijven van mijn boek (genaamd “Het Boek Tegen School”) heb ik veel onderzoek gedaan naar onderwijs en leermethodes, en hoe graag ik ook wilde geloven dat iedereen op z’n eigen manier leert, het bewijs was er gewoon niet. Niet eens een klein beetje.
Als je het aan willekeurige mensen vraagt, geven ze vaak een van deze vier leerstijlen:
- Tekstueel
- Visueel
- Auditief
- Fysiek
Meestal krijg je dit antwoord bijna meteen te horen. Het is iets dat mensen van zichzelf weten, iets waar ze heel zeker over zijn (zeker als ze al jarenlang op school hebben gezeten).
Het is tevens iets waarvan docenten overtuigd zijn, zeker in Nederland. Wat er (denk ik) toe heeft geleid dat inmiddels alles via een beeldscherm, een app, een game, of een andere gekke leermethode moet gaan op school.
(En anders heb je wel de vele websites die zeggen “leer op een nieuwe manier! wij hebben van alle schoolboeken een audioboek!” en vervolgens beloven dat je ineens 100 IQ punten erbij krijgt als je een auditieve leerder bent :p)
In dit artikel wil ik dus kort uitleggen dat individuele leerstijlen niet bestaan, maar ook waarom deze veranderingen niet persé slecht zijn (en hoe je wél zorgt dat je hierdoor beter en makkelijker leert).
Het bewijs voor leerstijlen …
… is er niet.
Zo, dat was snel!
In elke studie die is gedaan, presteerden mensen (die volgens zichzelf een bepaalde leerstijl hadden) niet beter als ze informatie voorgeschoteld kregen in hun voorkeursstijl. Mensen die ervan overtuigd waren dat ze liever een plaatje zagen, presteerden even goed als ze de informatie als tekst lazen. Mensen die iets fysieks willen doen of aanraken, maakten de toets net zo goed als de informatie aan hen werd verteld.
Maar waar komt dat idee dan toch vandaan? Waarom kan het verhaal van je docent het ene oor ingaan en het andere oor uit, terwijl twee seconden naar een plaatje kijken ineens zorgt dat je het begrijpt?
Waarom zijn zoveel mensen hiervan overtuigd? Waarom was ik ervan overtuigd?
Verschillende media voor verschillende info
Nou, het feit dat mensen geen inherente individuele leerstijl hebben, betekent niet dat alle informatie op een willekeurige manier gegeven kan worden (met dezelfde mate van succes).
De reden dat ik beter een wiskundig concept begreep uit een filmpje, dan het boek, was omdat het filmpje een paar extra voorbeelden gaf en hier en daar een extra grafiek tekende. Het filmpje was gewoon een betere en meer complete bron van informatie van het college of het tekstboek. Het medium was beter geschikt voor deze specifieke informatie.
Maar, als ik terugdenk, zie ik al snel dat dit niet voor alles gold. Vele onderdelen van de studie heb ik geleerd door ze te doen, of juist door een stuk tekst te lezen dat alles ineens ophelderde. Eigenlijk is de hoeveelheid informatie die ik via een filmpje heb geleerd, gekeken over de hele studie, behoorlijk klein.
Oftewel, ik zie deze verklaringen voor de populariteit van leerstijlen:
- Confirmation bias. Als je al gelooft dat dit bestaat, ga je elke gebeurtenis herinneren als bewijs voor het feit dat jij leerstijl X hebt! (En alles dat niet voldoet aan deze theorie ga je “toevallig” vergeten of op een andere manier uitleggen.)
- Toeval (of “het laatste zetje”). Iets leren en begrijpen is vaak een proces met meerdere stappen. Je moet het meerdere keren zien, de docent legt het op een paar verschillende manieren uit, totdat het ergens “klikt”. Als het toevallig een aantal keer klikt precies als jij een plaatje ziet, denk je meteen dat je dus een visual learner bent.
- Mensen willen graag uniek zijn. Iedereen vind het stom om te horen dat ze gemiddeld zijn, of dezelfde gedachtes/gewoontes/kwaliteiten hebben als de meeste anderen. Dus bedenkt men dat ze een eigen leerstijl hebben. Of men vertelt zichzelf dat ze een andere “bouw” hebben en daardoor ongegeneerd ongezond voedsel naar binnen kunnen werken. Of men zegt dat ze “gewoon geen aanleg hebben voor wiskunde” en doen daarom nooit meer moeite om dingen (goed) uit te rekenen.
Het is dus, zoals zo vaak, een psychologisch trucje dat onze hersenen uitvoeren om ons te laten denken dat zoiets bestaat. En om zulke dingen dus te ontkrachten, en de onzin de wereld uit te helpen, hebben wij wetenschap uitgevonden. Alleen jammer dat de mensen met controle over het onderwijssysteem hebben besloten dat wetenschap niet bestaat en genegeerd moet worden.
Nee, in plaats van één leerstijl per persoon, moeten we kijken naar leerstijl per informatie. Sommige dingen kunnen beter worden verteld. Andere dingen hebben behoefte aan een plaatje. Als je iets van muziektheorie probeert te leren, is het vooral handig dat je kan horen wat er gebeurt. Als je probeert te leren voetballen, is het behoorlijk handig om eens in de zoveel tijd je benen te bewegen en een echte voetbal aan te raken.
Verschillende soorten informatie hebben behoefte aan verschillende media. En het lijkt mij nou juist de taak van het onderwijs, van docenten, om de perfecte media te vinden voor elk beetje informatie dat ze zo nodig willen overdragen.
Dat is de kunst van het doceren. Een goede docent kijkt per onderwerp en vindt de beste manier om het over te dragen, een slechte docent eist (elke keer opnieuw) dat de leerlingen hele lappen tekst uit het boek lezen.
Maar je kunt dit natuurlijk niet helemaal op school en docenten afschuiven. Nu je dit weet, kan je het ook in je eigen leven toepassen! Als je iets wilt leren, als je vastloopt op een probleem, probeer dan het beste medium te vinden om de oplossing te leren.
Ja, soms is dat een informatief filmpje kijken—maar zeker niet altijd. Ja, soms moet je gewoon iets gaan doen, gaan experimenteren, naar buiten gaan of met je handen gaan werken—maar ook niet altijd. Het hangt af van het onderwerp, van hetgeen waarop je vastloopt, van de middelen die je tot je beschikking hebt. Waar het dus niet van afhangt, is je persoonlijkheid en een mystieke aangeboren “leerstijl”.
Maar wat als je de leerstijlen combineert?
Oké, dus we weten dat iedereen dingen beter leert door ze in de juiste vorm te stoppen. Maar waarom lopen dan toch zoveel leerlingen vast? Waarom kan het toch zo lang duren voordat iets binnenkomt, “klikt”, in ons geheugen zit? Bestaat er echt niks beters?
Natuurlijk wel! De heilige graal vind je natuurlijk door al deze media met elkaar te combineren.
Schrijf een tekst. Stop er dan een plaatje bij. Als mogelijk (bijv. bij digitale content), stop er iets interactiefs bij, of audiofragmenten. Geef voorbeelden uit de praktijk en spoor de studenten aan om er ook iets praktisch/fysieks mee te doen. Geef opdrachten zodat mensen echt met de stof bezig zijn, zodat ze dingen met anderen kunnen doen of bespreken.
De beste manier om iets te leren, is door het via alle zintuigen binnen te laten komen. Door dezelfde informatie via alle mogelijke manieren door te geven.
En dat is dus niet gelimiteerd tot media. Mensen zijn sociale wezens, die voornamelijk leren door anderen iets te zien doen of met anderen iets te bespreken. Dus de volgende keer dat je moet studeren, kan je beter met je vrienden gaan kletsen over het vak, dan nog een paar uur in je eentje boven je boek hangen.
Wat een goede docent kan doen
Ik had op de universiteit, als mijn laatste vak, een héle goede docente voor Data Structures. Zij heeft mijn ogen toen geopend.
Zij besteedde de eerste twee uur van het vak, het hele eerste college, aan de dingen uitleggen die ik hierboven schrijf. Ze vertelde geen stof, ze vertelde niet hoe het vak of het examen eruit ging zien, nee nee: ze legde uit hoe je eigenlijk het beste leert.
Ze zei (ik parafraseer): “het is zinloos om hier zomaar allemaal informatie te gaan spuien, als jullie nooit hebben geleerd hoe je het beste nieuwe informatie tot je neemt.” Vervolgens legde ze uit, met voorbeelden en studies, dat je het beste leert door alle media en alle zintuigen te combineren.
En daarna zei ze dat je dus niet naar haar college hoeft te komen, want zitten en luisteren is een hele passieve manier van leren, en slechts één zintuig. En als je op je laptop ging zitten, zelfs al was je netjes notities aan het typen, hoefde je al helemáál niet te komen. Nee, ze had liever dat je de opdrachten maakte, er met anderen over sprak, je eigen stukjes code schreef om dingen te testen. Oftewel: op alle mogelijke manieren interactie hebben met de stof.
Waarom lukt dit niet?
Er is geen enkel bewijs voor “leerstijlen”, of aangeboren talenten voor bepaalde vakken. Er zijn bergen studies gedaan die laten zien hoe belangrijk het is om op verschillende manieren met dingen in aanraking te komen, hoe het juiste medium het leerproces kan versnellen. Dus het lijkt mij allemaal vrij logisch en duidelijk.
Maar toch lukt het niet.
Iedereen houdt vast aan het soort uitspraken dat ik eerder al noemde:
- Wiskunde ligt mij niet. Daarom zal ik altijd onvoldoendes halen.
- Pff, ik heb een hekel aan taal. Daarom kan ik geen woordjes in mijn hoofd stampen
- Wat een slechte docent! Als ik in z’n les zit gaat alle informatie het ene oor in, het andere oor uit!
- Ik heb net urenlang stukken tekst gelezen, maar ik ben alles alweer vergeten! Ik voel me zo dom.
Het zijn “self-fulfilling prophecies”. Als jij de hele tijd tegen jezelf zegt dat sommige mensen wél wiskunde kunnen, en anderen niet, en jij behoort tot de tweede groep … ja, dan ga jij jezelf constant tegenhouden en naar beneden praten. Als jij naar de les komt met de instelling “ik leer niks van naar de les komen”, dan ga je inderdaad behoorlijk weinig leren, en je gaat er zeker niet voor open staan.
Het verschil tussen “intelligente” mensen en de rest is niet dat ze magische hersenen hebben. Het is dat ze alle problemen zien als een uitdaging, terwijl de rest alle problemen ziet als een bevestiging van een bepaald __vooroordeel in hun hoofd.
Ik zou willen dat mensen dit écht begrepen. Ik zeg het al jarenlang, maar het maakt weinig verschil (althans, in de kringen om mij heen). Zodra mensen voor zichzelf hebben besloten “ik kan dit vak niet, ik leer op deze manier, dat en dat gaat nooit lukken” … blijven ze erin vastzitten en maken ze zelf deze uitspraken tot waarheid.
Dus mocht je het idee hebben dat deze paragraaf op jou slaat, heb ik hier een suggestie:
Pak iets waar je “slecht” in bent. Iets waarvan je denkt dat je het niet kan, een probleem waarop je vastloopt. Zeg nu tegen jezelf “ik kan het NOG niet” en zoek een hele andere manier om dit probleem te benaderen dan je normaal gesproken kiest.
Leer je normaal gesproken uit boeken? Ga dingen uittekenen. Maak het praktisch.
Leer je normaal gesproken van filmpjes kijken? Lees eens een goed boek. Maak zelf dat filmpje.
Hoe ouder ik word, hoe meer ik merk dat mind-set al het verschil maakt. De meeste dingen gebeuren niet (of lukken niet) vanwege een gebrek aan motivatie, niet vanwege een gebrek aan tijd, geld, energie, talent, leuke buren, schattige huisdieren, of wat mensen dan ook opnoemen. De meeste dingen mislukken omdat mensen van tevoren hadden besloten dat ze gingen mislukken.
En de meeste scholieren zitten twintig jaar op school om gestrest en depressief te worden terwijl ze helemaal niks te leren. Omdat ze alle informatie maar op één manier kregen aangeboden, en bij de eerste onvoldoende een label “geen talent voor dit vak” opgeplakt kregen.
Om het punt te maken
Bij deze een video die ook ongeveer verteld wat ik net heb geschreven.
Maar dan op een andere manier, in een andere taal, in videovorm, met een informeel experiment erbij. Oftewel: na het lezen van dit artikel en het kijken van dit filmpje—nou, jij vergeet deze informatie nóóit meer!