Zo’n 4+ jaar geleden kocht ik een Surface Pro 4.
Dat is een “2-in-1”-computer, wat betekent dat het zowel een tablet is (met touchscreen en tekenmogelijkheden) als een volledige computer (sterker nog, hij is vele malen krachtiger dan mijn oude laptop).
Ik wilde al jarenlang meer tekenen en had deze tablet op mijn verlanglijst, maar ik stelde de aankoop steeds uit omdat hij erg duur was en omdat ik hoopte dat binnenkort een nieuwe versie zou uitkomen.
Maar de nieuwe versie kwam maar niet. En ik wilde echt beginnen met serieus (digitaal) tekenen.
En toen zag ik een actie voorbijkomen: de versie van de tablet die normaal 1,800 euro zou kosten, was in de aanbieding voor “maar” 1,200 euro! Dus ik besloot hem te kopen.
Waarom schrijf ik dit? Omdat ik mijn ervaringen wil delen en mensen wil helpen in hun aankopen.
Want hoewel ik de tablet met redelijk succes heb gebruikt … zitten er héél veel haken en ogen aan dit apparaat. Echt heel veel.
Dus bij deze een combinatie van een recensie en een lange anekdote met mijn ervaringen.
Het eerste probleem
Toen ik de tablet voor het eerst pakte, moest ik natuurlijk een hoop dingen instellen en het apparaat vaak opnieuw opstarten.
Nou, dat vond het apparaat niet leuk. De helft van de tijd deed het touchscreen het niet (zowel vinger als stylus). En als hij het deed, durfde ik hem niet in slaapstand te laten gaan, want de kans dat hij daar succesvol uit kwam was klein.
Maar ik wilde hem zó graag gebruiken! En het probleem verminderde toen ik alle drivers opnieuw installeerde en het apparaat volledige had geüpdatet, dus ik deed er vooralsnog niks mee en besloot hem gewoon te gebruiken.
We spoelen een aantal maanden door. Ik heb wat cartoons getekend voor op dit blog, wat geschetst, wat ideeën voor (teken)projecten opgeschreven.
En het apparaat gaat niet meer aan.
Uit het niets, geen enkele waarschuwing, geen enkele schade. Ik kan op de knop drukken wat ik wil, ik kan hem zolang in de oplader stoppen als ik wil, hij deed helemaal niks meer.
Gelukkig had ik nog garantie van Microsoft, en die is behoorlijk goed voor de Surface. Namelijk, je kan jouw apparaat kosteloos opsturen … en je krijgt een nieuwe terug!
We proberen het opnieuw
Een week later heb ik een gloednieuwe tablet in mijn bezit. (Nou ja, ze sturen waarschijnlijk tweedehands apparaten terug, of gerepareerde apparaten, maar op alle manieren die ik kan zien was het een nieuw en vers apparaat.)
Hoera! Hoezee! Alles werkt meteen, het touchscreen werkt permanent, slaapstand is iets waaruit je kunt ontwaken.
Maar dan.
Probleem #1: Batterij
Ik gebruik mijn tablet een week niet … en mijn volle batterij (letterlijk 100%) is compleet leeggelopen. Pas nadat de oplader er een kwartier in heeft gezeten, wil hij weer aangaan. En pas nadat de oplader er driekwartier in heeft gezeten, wil hij de meeste functionaliteit inschakelen. (Bijvoorbeeld, Windows wil niet updaten als je batterij onder de 30% is.)
Ik zoek even online, en dit probleem blijkt veel voor te komen. Wat is de oplossing?
- Windows zet (op nieuwe tablets) automatisch een optie “Ga in slaapstand bij uitschakelen” in. Het idee is dat de tablet nooit echt uitgaat, maar stiekem een klein beetje aanblijft, zodat hij sneller opstart en kan blijven updaten.
- Zoals altijd, zet je “Power Settings” en “Battery Settings” naar iets laags. Anders loopt de batterij echt ondoenlijk snel leeg.
Verder is er geen oplossing. Batterijen blijven een probleem. De batterijduur die ze adverteren klopt nooit. Niet in de verste verte.
(Doet me altijd denken aan bordspellen. De geadverteerde speelduur van een bordspel klopt nooit ook maar enigszins. En iedereen weet dat ook. Als ik een spel speel met mensen, dan is het zo van: “De doos zegt 30 minuten, dus zal wel een dik uur worden”)
En in dit geval was de batterijduur vaak zo kort … dat het hele idee van een “tablet” en een “portable laptop” teniet werd gedaan. Als ik de tablet meenam, vroeg ik altijd van tevoren of er een stopcontact beschikbaar was, want die had ik sowieso nodig.
Probleem #2: Touchscreen
Als het touchscreen (en de pen) werken, dan is het superfijn om met deze tablet te werken.
Maar soms besluit het apparaat dat het genoeg is geweest. Als ik te lang teken, met veel hele snelle lijnen en veranderingen, dan gaat er iets mis?
Uit het niets registreert het scherm alleen nog sommige input. Als ik een nieuw bestand open, en ik kras met mijn pen over het hele scherm heen, tekent hij alleen een grid: lijnen en punten die precies een bepaalde afstand van elkaar staan.
Ik weet niet wat dit is, maar opnieuw opstarten lost het op! (Dit is een stuk of vier keer gebeurd tijdens het tekenen van mijn prentenboek De Konijnenklas. Bij andere projecten is het niet gebeurd, dus misschien lag het aan de specifieke instellingen?)
Daarnaast heb ik deze opmerkingen:
- Drivers. You love ’em, you hate ’em. Elk programma heeft weer een andere driver of andere stylus instelling nodig om te functioneren. Als je pen niet helemaal vloeiend werkt, stel ik voor online te zoeken naar dingen om te installeren.
- Je pen heeft geen BlueTooth verbinding nodig om te functioneren! Dit wordt behoorlijk opgedrongen, maar het is niet nodig. De pen werkt op basis van afstand tot het scherm. Als je BlueTooth uit laat, gaat de batterij véél langer mee. Bovendien kan je dus ook allerlei andere (véél goedkopere) stilussen gebruiken op het scherm, zonder enige aanpassing!
- De meeste programma’s hebben een setting voor “reject palm input”. Zet deze aan! Dan reageert het alleen op je pen (als deze het scherm raakt), en niet op je hand/vingers waarmee je misschien op het scherm leunt. Scheelt enorm veel fouten en frustratie.
- Als je pen niet werkt, dan is het waarschijnlijk de batterij of de pen tip. Beide zijn makkelijk en goedkoop te vervangen. De kans is héél klein dat je pen stuk is en een vervanging nodig is. (Zie voor een leuke anekdote: Soms ben ik dom.)
Probleem #3: De oplader
Ik gebruik de tablet een jaartje zonder al te veel problemen. (Heel soms disconnect mijn toetsenbord zomaar, maar daar blijft het bij.)
En dan. Ik wil hem weer opladen, maar nadat de stekker er een uur in heeft gezeten … merk ik dat de batterij op 0% is en ik puur op kabelpower werk.
Ah nee hè, denk ik. Moet ik straks een nieuwe oplader kopen. Of, nog erger, het sluitstukje is kapot!
Ik probeer een ander stopcontact, ik blaas in de opening, ik wacht even, maar niks werkt.
Tot ik online lees dat je de oplader kan omdraaien!
Jaja, hij is symmetrisch, dus je kunt hem ook ondersteboven erin stoppen!
En toen werkte alles weer perfect. Dus sindsdien stop ik de kabel er altijd ondersteboven in en heb geen problemen meer gehad, hoewel ik op dit punt wel het idee krijg dat ik constant met een soort gehandicapte, fragiele tablet te maken heb die speciale verzorging nodig heeft.
Probleem #4: Klimaatverandering
Weet je wat het gevolg is van klimaatverandering? Het is warmer. Het is vaker warmer.
En zo gebeurde het dat ik rond het einde van de lente erachter kwam dat de Surface een slechte warmtegeleiding heeft. Als ik zat te werken rond de middag/avond, en zeker als ik meer dan één programma aan had staan, ging de ventilator als een wilde blazen en werd het apparaat ongelofelijk heet.
(Tot het punt dat het soms gewoon pijnlijk werd om mijn hand erop te leggen tijdens het tekenen. Zó heet en statisch was het scherm.)
En als dit wat langer aanhield, of het was écht warm buiten, begon het scherm raar te doen. Zwarte lijnen verschenen (een “scramble”, blijkbaar). Hij bleef hangen: het duurde een seconde voordat de pixels verversten (“ghost screen”(, waardoor je steeds moest wachten en tegen een oude versie van het scherm aankeek, wat natuurlijk onwerkbaar is.
Hoe los je dit op?
- Zet een ventilator op de tablet. (Of een cool pack, maar natuurlijk wel met iets van een doek ertussen, zodat je niet je tablet bevriest!)
- Werk op warme dagen alleen vroeg in de ochtend (of héél laat in de avond)
- Zet maar één (zwaar) programma aan.
En wederom, voelt het alsof ik een kwetsbaar kindje probeer te beschermen, want dat is mijn ervaring met deze tablet. En wederom, een lange zoektocht online bevestigde dat véél mensen deze problemen hebben, en dat Microsoft er niet zoveel aan doet. (Behalve zeggen: “als je nog garantie hebt, stuur je tablet op, en je krijgt een nieuwe”.)
Waarom gebeurt dit? Omdat de Surface niets anders is dan een hele hoop onderdelen aan elkaar gelijmd in een veel te klein frame. Het is haast onmogelijk om dit goed te geleiden, zeker als je de betere variant hebt (zoals ik) met heel wat rekenkracht.
(Dat is ook waarom Microsoft geen individuele onderdelen vervangt of repareert. Het kan niet, of het is te veel werk, want alles zit aan elkaar vastgelijmd in het apparaat. Dan geven ze je veel liever gewoon een nieuw apparaat.)
Dit klinkt absurd. Ik weet het. Maar dit is een serieus probleem (je kunt de tablet niet gebruiken als hij te warm wordt), en zoiets stoms als een ventilator erop zetten lost het op.
Zijn er dan geen goede dingen?
Natuurlijk wel!
Als het apparaat écht onwerkbaar was, had ik hem teruggestuurd toen het nog kon. (Wederom, Microsoft is vrij losjes in dat opzicht. Als ik het goed heb, krijg je 90 dagen bedenktijd.)
Maar als alles werkt, is het gewoon best een fijn apparaat. Je kunt met je pen tekenen (met precisie), terwijl je met je vingers allerlei handige bewerkingen doet (inzoomen, draaien, undo, pengrootte veranderen, etc.) zoals je bijvoorbeeld op een mobiel ook kan.
En dat allemaal op een apparaat dat krachtig genoeg is om werkelijk alles aan te kunnen zonder problemen. Inmiddels doe ik bijna al mijn grafische werk (van tekenen, tot ontwerpen, tot een trailer editen voor een eigen computerspel) op deze tablet. Want hij kan het met gemak, en mijn laptop inmiddels totáál niet meer. Zelfs met een leeftijd van 4+ jaar, is hij nog zo snel dat ik constant verbaasd ben.
(“Zo, even de tablet aanzetten, dan ga ik ondertussen wat water inschenken en het konijn te eten geven en—oh, we zijn al ingelogd en opgestart en alles staat klaar? Tja, sorry konijn, het werk begint!”)
Mijn prentenboek “De Konijnenklas” is er dus geheel op getekend en ingekleurd. Binnenkort zal een ander (non-fictie) boek verschijnen met héél veel ondersteunende tekeningen, ook allemaal van de tablet. Toen ik hem net had, heb ik veel bladmuziek erop gemaakt, schrijfprojecten gedaan, en gewoon vrijuit geschetst en ideeën opgezet (die ik hopelijk binnenkort ooit kan uitwerken).
Maar, al die dingen die ik hierboven beschreef, zijn simpelweg grote problemen voor een apparaat. Ik heb periodes gehad waarin ik de tablet helemaal niet gebruikte, omdat ik gewoon bang was om weer iets af te breken, om hem definitief te vernielen.
Dus dan gebruikte ik hem alleen als ik iets echt niet op mijn laptop kon doen. Alleen voor de grote dingen, niet de kleine dingetjes. En dat is misschien ook de reden waarom hij nog zo snel is na al die tijd, want hij is niet bepaald “intensief” gebruikt.
En dat is heel jammer. Ik hoop dat ik de tablet meer kan gebruiken en er nog vele mooie dingen mee kan maken voordat hij er definitief mee ophoudt. (Want er komt een moment dat er zoveel gaten in een muur zitten, dat je het geen muur meer kan noemen.)
Wat is je advies?
De Surface Pro is een heel duur apparaat, zonder dat je de consistentie en “premium” ervaring krijgt die je zou verwachten. Daarvoor is Microsoft te nieuw in de wereld van de hardware en wil het te veel. Daarvoor bestaan zulke apparaten nog niet lang genoeg.
Hoewel de huidige Surface apparaten beter zullen zijn dan de mijne, is het nog steeds verre van perfect. Het is een loterij: als je geluk hebt, krijg je net een perfect apparaat dat jarenlang zonder problemen meegaat. Zo niet, mag je waarschijnlijk twee of drie keer je apparaat ruilen voor een nieuwe … totdat de garantieperiode voorbij is.
En daarmee kom ik bij de kern: waarom zou je eigenlijk een surface willen kopen?
Je kunt voor minder geld een net zo goede computer of laptop kopen. Eentje van een bekend merk met een goede reputatie, eentje die je makkelijker kan vervangen of uitbreiden.
Nee, het ging mij (en de meeste mensen die zo’n ding kopen) om de tekenmogelijkheden. Het is gewoon ongelofelijk handig om een volledige computer te hebben waarop je ook direct kan tekenen. (In plaats van zo’n losse tablet die je via een USB-kabel aansluit op je computer.)
Een tweede voordeel is de kleine vorm. De Surface is makkelijk in een tas te gooien, mee te nemen, overal neer te zetten.
Maar na al die jaren, na al die problemen en “real life” ervaringen, denk ik dat deze apparaten niet de oplossing zijn.
- Zoals gezegd, hoef je het niet te doen voor de computer en rekenkracht zelf. Dat kan beter, goedkoper, flexibeler ergens anders.
- Omdat het apparaat zó klein is, vond ik het eigenlijk vooral onhandig. Ik kon nooit een ideale plek of houding vinden. Vaak vond ik het een verademing toen ik, na een dag werken op het tablet, weer op mijn grote laptop mocht werken, met een groot scherm.
- (Op diezelfde manier voelt het toetsenbord, de type cover, toch een beetje alsof je op papiertjes staat te drukken. Het ding werkt perfect, maar ik had liever gewoon een dik volledig toetsenbord gehad.)
- En dat tekenen zelf … dat kan beter en goedkoper.
Inmiddels verkopen vele merken zulke tablets, maar dan voor een goedkopere prijs. Je mist een hoop “luxe” van de Surface, en je mist rekenkracht, maar dat maakt niet uit. Want in al die jaren heb ik het eigenlijk nooit nodig gehad.
Dus als ik opnieuw mocht kiezen, zou ik voor zo’n veel goedkopere tekentablet gaan. Van een merk waarvan ik zeker weet dat ik niet al deze rare problemen heb (zoals HP). En als ik al problemen heb, dat ze snel en gratis worden opgelost.
Of ik zou kiezen voor een tekentablet met ingebouwd scherm, dat ik aansluit op mijn computer (zoals de Huion Kamvas producten). Ook goedkoop, maar je tekent nog steeds op het scherm zelf ( = je ziet wat je doet onder de pen, alsof je op papier tekent), wat toch véél beter is dan een los schermloos tekentablet.
En natuurlijk … de droom is om ooit zo’n gigantische tekencomputer te kopen (zoals de Surface Studio, of de Dell Canvas). Maar ja, voordat die uitkomt zal ik eerst rijk moeten worden—en een veel betere tekenaar.
Dat waren mijn gedachten en ervaringen met de Surface Pro 4.
Wil je gewoon een tablet? Er zijn veel goedkopere alternatieven.
Wil je een krachtige tablet waarop je flink kan werken? Er zijn wederom goedkopere en stabielere alternatieven.
Wil je een zeer krachtige tablet, die je kan meenemen en voor alles kan gebruiken, maar ook professioneel op kan tekenen? Ja, als je geluk hebt kan de Surface die rol vervullen. Maar ik denk dat je beter een goede computer kan kopen en een losse tablet (met scherm). Voor dezelfde prijs heb je iets dat waarschijnlijk stabieler is én los te koppelen.
Tot zover mijn veel te lange artikel over een specifiek product. Laten we hopen dat het nooit meer zover hoeft te komen :p