Herken je één van de volgende uitspraken?
“Als je tijdens de pauze (of een tussenuur) van het schoolterrein gaat, krijg je straf. Dat mag natuurlijk niet.”
“Niet morgenochtend pas alles regelen. Je mag pas naar bed als je al je huiswerk afhebt!”
“Je leraar heeft ineens opgegeven dat je voor morgen een gigantische opdracht af moet hebben, zonder hulp of instructie? Wat loop je nou te zeuren dan? Aan het werk! Geen tijd te verliezen! Die opdracht moet af, dan eet je maar niet mee, en sla je voetbaltraining over!”
Al mijn hele leven lang is de houding van volwassenen dat school altijd voorgaat. Alles moet aan de kant voor school. Als zij iets beslissen, dan moet je er maar naar luisteren, want het is school. En school is perfect en weet precies wat je wel en niet moet doen.
En het ergste is nog dat deze houding dus wordt aangeleerd aan kinderen, waardoor die na verloop van tijd denken dat dit normaal is, en later dezelfde dingen tegen hun kinderen zeggen.
Zelfs ik dacht dat het normaal was, toen ik nog naar school ging, dat ze me straften voor het vergeten van een gymshirt. Of een preek gaven als ik in mijn tussenuur een rondje ging lopen met vrienden. Of extreem boos werden als ik een opdracht maar half had gemaakt, omdat zij hem op het laatste moment hadden opgegeven en ik een leven leidde buiten school.
Maar het is niet normaal. Wie denkt school wel niet dat ze is?
En dat is niet normaal om de simpele reden dat school niks heeft te zeggen over al die dingen.
School bestaat uit twee onderdelen: de verplichting (leerplicht) en het doel (onderwijs geven).
Leerplicht zegt alleen dat je X uren op school moet zijn. In de meeste gevallen betekent het van half 9 ’s ochtends tot 3-4 uur ’s middags (uiterlijk). Als je té veel daarvan mist, zelfs al is het vanwege ziekte of andere verklaarbare omstandigheden, gaan ze je benaderen vanwege spijbelen en kom je in de problemen.
Dus nee, als jij in je pauze buiten het terrein gaat, of ’s avonds laat gaat sporten in plaats van huiswerk maken dan sta jij volledig in je recht en heeft school daar niks over te zeggen. Een kind dat zoiets uitspreekt is niet brutaal, of een rotjoch of iets dergelijks, het is een intelligent wezen met zelfrespect die niet alle onzin van school slikt.
Het doel van school wordt vaak omschreven als “kinderen voorbereiden op de toekomst” en “kinderen opleiden tot kritische en zelfstandige leden van de samenleving” en simpelweg “kinderen algemene kennis leren”.
Oké, op welke manier helpt flink straffen voor het vergeten van spullen? Kwaad worden als ze het schoolterrein verlaten? Ze verplichten om de hele dag op een stoeltje te zitten en dingen in hun hoofd te stampen die ze écht nooit meer nodig hebben?
Het verkeerde voorbeeld geven, door leraren vrijstelling te geven voor al hun gedrag, maar leerlingen zwaar te straffen als ze hetzelfde doen?
Als je puur kijkt naar ons huidige onderwijssysteem, zie je dat geen van de doelen ook maar enigszins wordt behaald. En dat is ook logisch: de hele dag binnenzitten, op een stoel, luisterend naar iemand anders is wel het allerlaatste dat je ontwikkeling ten goede komt.
Kinderen krijgen juist algemene kennis door hun leven buiten school: de baantjes die ze doen, de vrienden die ze spreken, de dingen die ze meemaken, de hobby’s die ze hebben. Ze worden juist kritisch en zelfstandig als je ze zelfstandig dingen laat doen en keuzes laat maken. En je gezondheid laten verwateren, terwijl je stressniveau door het dak schiet, is niet iets dat ik “goed voorbereiden op de toekomst” zou noemen.
Het punt is dat school zich allerlei macht heeft aangemeten. Ze willen bepalen wat je doet, wanneer je het doet, hoe je antwoord geeft, hoe je denkt over de wereld, etcetera. Prima, als wij leerplicht hebben, dan moeten kinderen maar op school verschijnen en daar stilzitten in het lokaal.
Maar daarbuiten moet school z’n tengels van iedereen afhouden. Over de vrije tijd van kinderen, over wat ze doen en denken, over alles buiten de les heeft school hélemaal niks te zeggen.
Ik zou alle jongeren willen oproepen om dit te realiseren en na te leven. Je bent niet verplicht om huiswerk te maken. Als school je daarvoor straft, ben je niet verplicht de straf uit te zitten. Als je wordt gestraft voor het vergeten van een schrift, moet je eisen dat leraren ook worden gestraft voor alle dingen die ze vergeten of verkeerd doen.
En ik weet zeker dat velen dit lezen en denken dat ik een of andere boze rebel ben, maar denk er eens over na. Waarom wel? Waarom zou school in hemelsnaam dit soort dingen mogen doen en daar de macht over hebben? Wat voor goeds komt eruit?
Hoe zou je het vinden als het werd omgedraaid? Elke keer als de leraar te laat komt, moet hij op een godsvroeg tijdstip op school zijn de volgende dag. Te laat met nakijken van proefwerken? Tja, flinke salarisafstrek. Oh, we kunnen de les nog niet beginnen omdat de docent z’n laptop nog niet klaar had staan? Tja, salaris eraf, en natuurlijk een flinke preek van alle kinderen.
Oh, het is vijf uur en je bent officieel klaar met werken? SURPRISE! Hier zijn honderd opdrachten die je vanavond af moet hebben. Kan het niet wachten? Nee! Deadline is deadline! Anders mag je morgen nablijven. En waarvoor we dit doen? Ga ik lekker niet zeggen! Deze opdrachten zijn zinloos, maar we verplichten je om het te doen, dus WERKEN ZAL JE!
Ahum. Ik liet me even gaan.
Ik weet zeker dat elke dag een uur goed sporten duizendmaal beter is voor de ontwikkeling van een kind, dan achter z’n bureautje de hoofdsteden van verre landen leren. Ik weet zeker dat kinderen gelukkiger worden, en dus productiever en positiever, als ze veel met vrienden kunnen doen, als ze hun vrije tijd behouden en hun interesses kunnen najagen.
Als laatste werpt men dan vaak het “zorg” argument op. School zou zorg dragen voor kinderen zolang ze daar zijn, zoals ouders de verantwoordelijkheid hebben wanneer hun kinderen thuis zijn. Daarom mogen ze niet zomaar van het terrein—wat als hen iets overkomt! School is aansprakelijk!
Laat me niet lachen. Dat was nooit het originele doel van school, dat staat nergens vastgelegd of zelfs maar geïmpliceerd, en de praktijk ondersteunt het niet. Als je denkt dat “zorg” betekent dat jij alle macht hebt en de ander urenlang commando’s geeft, als je denkt dat “zorg” betekent dat iemand toevallig (verplicht) onder hetzelfde dak loopt als jij, dan is er iets heel erg mis met de wereld.
Als school zorgzaam was, zou het luisteren naar wat kinderen zeggen. Het zou geen commando’s geven, geen dingen opleggen. Het zou (desnoods wanneer gevraagd) uitleggen waarom je bepaalde dingen moet leren, waarom iets belangrijk is. Het zou letten op de gezondheid, het levensgeluk, de stress bij de kinderen. En als die te hoog wordt, zou het hen stoom laten afblazen, even rust geven, met de hele klas in de zon gaan zitten en een taart eten na een moeilijk proefwerk.
School is niet zorgzaam. Het draagt geen zorg. Het probeert slechts twee dingen te dragen: leerplicht en onderwijs geven. En dat tweede deel lukt voor geen meter, dus proberen ze te compenseren met het eerste: werk, deadlines, straffen, verplichtingen, boze preken, en nog meer commando’s.
Maar daar heeft school niks over te zeggen.