Na mijn zeer positieve aanvaring met de Hunger Games boeken, was ik blij verrast toen het nieuws voorbijkwam dat er een prequel was uitgekomen. Die moest ik lezen!
Dit boek, met de mooie titel De Ballade van Slangen en Zangvogels, vind plaats 65 jaar vóór de originele trilogie en vertelt het verhaal van de tyrannische president Snow. Hoe is hij geworden zoals hij is? Hoe is hij aan de macht gekomen? Hoe zag de wereld, en de organisatie van de Hongerspelen, er vroeger uit?
Tijdens het lezen van dit boek, dat een stuk langer was dan ik had verwacht, voelde ik veel verschillende emoties. En dat is altijd goed (tenzij de enige emotie frustratie is vanwege het slechte verhaal). Ik wilde vrijwel altijd doorlezen, het was meestal spannend, en ik kon me goed vinden in enkele personages en verhaallijnen.
Ook probeert het boek enkele (filosofische) thema’s te bespreken of aan bod te laten komen, wat in veel gevallen prima werkt: het is niet te zwaar en langdradig, maar er wordt zeker een poging gewaagd. Als laatste was het natuurlijk leuk om de extra informatie te krijgen over de oorsprong van bepaalde elementen in de originele trilogie.
Al de genoemde elementen hebben mijn cijfer voor dit boek flink omhoog gehaald.
Wat mijn cijfer weer omláág heeft gehaald, is dat het verhaal langzaam en ongefocust is. Tegelijkertijd voelt het einde van het boek weer veel te gehaast, terwijl dat juist één van de sterkste en meest interessante delen was. Ook worden veel personages geïntroduceerd die daarna compleet worden vergeten, of überhaupt weinig invloed hadden op het plot, of niet veel diepgang kennen.
Het voelt alsof het eigenlijk twee boeken hadden moeten zijn. En dat daarin de transformatie die de hoofdpersoon doorstaat veel uitgebreider en diepgaander had moeten gebeuren, in plaats van in korte onverwachte sprongetjes. Want dat is waarover het boek uiteindelijk claimt te gaan: wie is Snow en hoe is hij geworden zoals hij is?
Al met al geef ik dit boek een 8 uit 10 sterren.
Ik had het bijna 9 sterren gegeven, misschien wel meer.
Maar toen realiseerde ik dat dit cijfer vooral kwam vanwege het einde dat zo sterk en spannend was, en me na afloop lang wakker hield. Als ik terugkijk op de hele ervaring, het hele verhaal (qua personages, thema’s en plot), dan zijn er toch behoorlijk wat gemiste kansen of zwakkere punten. Vandaar een acht.
Ben je fan van de Hunger Games? Lees dit boek! Ben je fan van jongerenromans, zeker die van de dystopische en wat grauwere variant? Lees dit boek! Er zit wel een kleine romance in, elementen van een thriller, en enkele korte verhaallijnen over andere thema’s als vriendschap, maar daarvoor hoef je het niet in de eerste plaats te lezen.
Online zie ik veel boze mensen die dit boek 1 ster geven (of 0 sterren, als dat kan). Ze zeggen dat ze écht niet zaten te wachten op de origin story van Snow. Of ze worden boos dat het “weer een boek is over een witte jongen met (mentale) problemen”. Luister daar niet naar, want dat zijn natuurlijk geen argumenten voor wat dan ook.
Ten eerste: don’t judge a book by its cover.
Ten tweede: ik zie niet hoe je een rating kunt geven voor een boek en woedend kunt worden … alleen maar omdat jij er niet op zat te wachten of had gewild dat de schrijfster een heel ander boek had geschreven. Maar ja, dat krijg je altijd als je verdergaat met een “franchise”: de helft van de fans is superblij, de andere helft had inmiddels een heel ander plaatje in hun hoofd opgebouwd en wil niet dat je dat gaat verstoren.
Ten derde: als je wilt dat boeken meer divers zijn en mensen niet meer kijken naar huidskleur/geslacht/wat dan ook, helpt het natuurlijk niet om zelf alleen maar als eerste te kijken naar de huidskleur van personages.
Ten vierde: het overgrote deel van jongerenromans hebben een meisje als hoofdpersoon—vaak in eerste instantie arm, verlegen en machteloos—dus dat beeld klopt sowieso van geen kant. Het is zelfs zo erg dat meerdere schrijvers hebben aangegeven alleen nog maar jonge vrouwelijke hoofdpersonen te schrijven, omdat hun boek anders niet wordt uitgegeven.
Het boek is niet perfect, maar het is allesbehalve slecht. Ik vond het een welkome beslissing om eens een (redelijk genuanceerd en realistisch) boek te schrijven vanuit de slechterik van een verhaal. Een prequel die daadwerkelijk op zichzelf staat, nieuwe dingen verteld, en diepgang kent. Zeker in de categorie “Young Adult” kan je het veel slechter treffen dan dit boek.
Hieronder zal ik meer details geven over mijn recensie, maar daarvoor moet ik spoilers gebruiken! Gij zijt gewaarschuwd!
Opmerking: de titel van dit boek had overduidelijk andersom moeten zijn. “The Ballad of Snakes and Songbirds” klinkt toch veel passender dan “The Ballad of Songbirds and Snakes”? Of ben ik de enige? Ik heb het boek origineel in het Engels gelezen, en ik heb me de hele tijd gestoord aan die titel als ik het boek ging lezen.
Wacht … de Nederlandse titel is ook andersom! In het Nederlands is het slangen en zangvogels, maar de Engelste titel vertaalt zich letterlijk naar _zangvogels en slangen. _Hmm, interessant. Geen idee hoe dat zo is gekomen.
De hoofdpersoon
De hoofdpersoon van het hele verhaal, door wiens ogen alles wordt verteld, is Coriolanus Snow. In het boek krijgen we zijn leven mee als 18-jarige student aan de Academie, ver voordat hij de angstaanjagende president werd die we kennen uit de originele reeks.
Ik vond dit personage goed geschreven. Zijn levenssituatie kent diepgang en historie, die gedurende het verhaal wordt uitgewerkt.
Ook vond ik zijn gedachten passend bij elke situatie. Hij is een egoïstisch, trots, zelfingenomen persoon, en dat komt bij elke situatie subtiel naar voren. Iemand anders steelt de spotlight? Hij is jaloers. Een meisje lijkt hem leuk te vinden? Dat meisje, en alles in haar leven, is vanaf nu van hem.
Tegelijkertijd zien we ook een menselijke kant. Begrijpelijke angsten, situaties waarin hij iets doet voor een ander in plaats van zichzelf, verdriet.
Ik moet wel opmerken dat, op het einde, de overgang naar “de dark side” van Snow een beetje plotseling komt en heel snel voltooid is. Dat had geleidelijker mogen gebeuren, want nu voelde het niet meer realistisch. Het voelde alsof de schrijfster naar een einde toe wilde werken.
Dat laat tegelijkertijd mijn tweede probleem zien met dit boek: ik heb het idee dat het meest interessante deel niet verteld is. Nadat Snow terugkomt op de universiteit en vol zelfvertrouwen aan de weg omhoog begint … stopt het boek. Terwijl ik graag de weg naar het presidentschap had gezien en denk dat dit een meer logische plek was om Snow langzaam te laten veranderen naar zijn meest gemene, egoïstische zelf.
Desondanks vond ik dat de schrijfster een mooie balans vond. Je hebt niet vanaf het begin een gigantische hekel aan Coryo (zoals zijn bijnaam luidt), maar je vindt hem ook niet helemaal aardig. Het zit er tussenin en dat gebied wordt sterk beschreven en bewandeld.
De andere personages
Dit boek kent veel personages. Iets té veel, met allemaal namen die je meteen weer vergeet en verder een vrij kleine rol in het geheel spelen.
Je hebt namelijk:
- Alle klasgenoten van Snow op de Academie.
- Alle deelnemers aan de Hongerspelen
- Enkele collega’s van Snow als hij een Peacekeeper wordt.
- De leden van de Covey (hierover dadelijk meer).
- En dan nog een aantal randfiguren (zoals ouders, familie, docenten, etc.)
En weet je wat er gebeurt als er de hele tijd namen langskomen die je niet echt kent en meteen weer vergeet? Je wordt uit het verhaal gehaald en begint stukken te “skippen”. Dit had voorkomen kunnen worden door niet alle randfiguren bij naam te noemen, de hoofdfiguren de spotlight te laten pakken, en dit boek te splitsen in twee delen.
Want als je het lijstje hierboven ziet, dan merk je vanzelf de tweedeling: enerzijds wil dit boek vertellen over de Academie en de Hongerspelen, anderzijds over zijn avonturen als Peacekeeper en de Covey die hij daarbij ontmoet. Eigenlijk zijn dat twee aparte avonturen die hun eigen tijd en ruimte hadden mogen krijgen.
Sejanus & Lucy Gray
De enige sterke link tussen de twee avonturen zijn de andere hoofdpersonages die in allebei een hoofdrol spelen: Sejanus en Lucy Gray.
Ik vind dat deze personages eigenlijk de show stelen. De ontwikkeling van Sejanus wordt prachtig neergezet met een hartverscheurend einde. Hij begint als een lieve, idealistische, hardwerkende klasgenoot, realiseert langzaam hoeveel hij de Capitol haat en vrij wil zijn, wordt de enige echte vriend van Coriolanius … totdat diezelfde Coryo hem verraadt en zorgt dat hij wordt opgehangen. Ik had echt even moeite om het te accepteren toen het gebeurde, zeker omdat het zo snel ging en zo goed geschreven was.
Lucy Gray, aan de andere kant, is niet zo interessant in het eerste deel van het boek. Ze is een beetje vaag, wordt weinig beschreven en krijgt weinig tijd om echt een karakter neer te zetten. Maar in deel twee verandert dat. Je komt meer over haar te weten, ze krijgt wat meer dubbele lagen in haar doen en laten, en dan het einde … tja, dat heeft me dus wakker gehouden. Op een goede manier.
Zowel Lucy als Sejanus zijn een soort tegenhangers voor Snow, met al hun lieve en accepterende kwaliteiten. Op zeldzame momenten hoopte je echt dat Lucy en Coriolanus toch samenbleven en een liefdevolle relatie kregen, of dat hij en Sejanus toch elkaars kant konden zien en dichter bij elkaar konden komen.
Als de romance tussen Lucy en Snow net wat beter was uitgewerkt, dan was dit perfect geweest. Nu voelde het een beetje vlak, omdat Lucy zo weinig persoonlijkheid en achtergrond kreeg, en er gewoon niet heel veel chemie was tussen die twee.
Het plot
Bijna elk hoofdstuk eindigt met een soort cliffhanger.
Meestal is dat goed en gaf het mij zin om door te lezen, maar op sommige momenten werd dit wat geforceerd. Dan lees je een heel vredig en langzaam hoofdstuk, en dan krijg je ineens de zin “And then the world exploded.”
Het was zo onverwacht, dat ik dacht dat het metaforisch bedoeld was en Coriolanus ineens een inzicht had, of flauwviel van de hitte of iets dergelijks. Maar het was letterlijk: er gingen ineens bommen af in het stadion (van de Hongerspelen) waar ze doorheen liepen.
Dat is tevens een goed voorbeeld van iets waarop geen antwoord is gegeven. Het boek als geheel kent een sterke samenhang, maar sommige scenes lijken alleen te gebeuren voor de cliffhanger, of omdat de schrijfster dacht “oooeh lekker mysterieus”. Aangezien ze heeft laten weten origineel geen plannen te hebben voor een vervolg, vind ik dit wat slordig.
Desondanks was er nooit een moment dat ik de draad helemaal kwijt was. Dat er te veel gebeurde of bepaalde scenes geen logisch gevolg leken op het voorgaande. Als er al iets aan de hand was met het plot, dan was het dat er te weinig gebeurde en het soms een beetje op een slakkentempo ging. De “pacing” (wat is een Nederlands woord hiervoor?) was niet geweldig.
Muziek & Mededelingen
Door het boek heen zitten vele “liedjes” die Lucy Gray zingt (alleen of met haar Covey band). Op zich vond ik dat leuk, zeker omdat er natuurlijk verborgen boodschappen in zaten die later terugkwamen. Maar veel van de nummers waren wel erg lang en bevatten ook veel ruis. Ik merkte dat ik de nummers eigenlijk niet echt meer las op een gegeven moment, en dat werd nog erger toen ze nummers begonnen te herhalen!
Oftewel, liedjes hadden korter gekund, iets meer to-the-point. Dat het boek de oorsprong van dat nummer “The Hanging Tree” vertelt, en waarom Snow bij voorbaat een hekel had aan Katniss uit de originele trilogie, vond ik wel weer goed en interessant.
Daarover gesproken: de extra informatie die het boek geeft over Panem en de historie/ontwikkeling van de Hongerspelen, vond ik behoorlijk interessant. Er had eigenlijk meer van die categorie in het boek mogen zitten. Weet je wat, dit boek had eigenlijk drie delen moeten zijn, waarbij ze ook enkele andere interessante edities van de Hongerspelen konden behandelen.
Het enige nadeel daarvan, is dat het boek soms vervalt in scenes vol met … mededelingen. Statements, herinneringen, flashbacks die langzaam informatie aan de lezer voeden. Dat is ook één van de redenen dat het verhaal soms bijna tot stilstand komt.
De thema’s
Als laatste zou het natuurlijk geen boek van Suzanne Collins zijn, als er niet een paar diepere thema’s over oorlog, onderdrukking en de menselijke natuur in zouden zitten.
Een groot deel hiervan lag dicht aan de oppervlakte: Snow moest letterlijk essays schrijven en projecten doen met als opdracht “denk na over iets wat je leuk vond aan de oorlog” of “bedenkt een verbetering voor de Hongerspelen”. Dat vond ik in dit geval prima, aangezien het paste binnen het gehele verhaal. Als je toch een middelbare schoolsituatie hebt, in een jongerenroman, dan is het wel zo makkelijk om ze met dat excuus met het thema van het boek te laten spelen.
Het deel dat niet zo overduidelijk was, vond ik interessanter. De dingen die Sejanus zegt en doet. De scenes waarin Coriolanus daadwerkelijk iets moet doen wat met de thema’s te maken heeft. (Bijvoorbeeld, Sejanus redden uit de arena van de Hongerspelen.) De laatste scène(s) van het boek dat fijntjes laat zien hoe makkelijk vertrouwen en liefde kan verdwijnen, door een aantal kleine leugens tussen Coryo en Lucy. (Hoewel het einde dermate mysterieus was, dat je er eigenlijk elke interpretatie aan kan hangen.)
Al met al vond ik de thema’s redelijk goed uitgewerkt en besproken, hoewel het me niet zo aan het denken zette als andere boeken.
Misschien is dat de beste samenvatting van dit boek:
Het kent dezelfde goede kanten als de originele Hongerspelen trilogie … maar is toch net een tandje minder.
Ik zou dan ook aanraden om eerst de originele trilogie te lezen, en dan pas deze prequel. En daarmee sluit ik mijn recensie af.
