Soms slingeren er wekenlang boeken over onze woonkamertafel. Als dat toevallig gebeurt wanneer ik mijn huidige boek uitheb, is het wel zo makkelijk om gewoon aan één van die boeken te beginnen, in plaats van zelf een nieuwe uit te zoeken.
Zodoende kwam ik bij het boek Een van ons liegt en uiteindelijk ook het vervolg One of us is Next (die is nog niet uit in het Nederlands). Het eerste hoofdstuk was interessant genoeg om door te lezen. En tja, dan moet ik het ook helemaal uitlezen, toch?
(Als je jezelf afvraagt: waarom liggen er vreemde boeken op jouw tafel? Dan is het antwoord: ik heb jongere gezinsleden die van alles lenen van de bibliotheek of moeten lezen voor school. En pubers laten dingen slingeren. Ik bestel niet boeken op Bol.com door op willekeurige links te klikken (met een blinddoek op), om vervolgens verrast te zijn met wat ik in huis krijg.)
Wat is mijn oordeel? Ik geef de boeken gezamenlijk een 7 uit 10 sterren.
De boeken zijn spannend, wat wel te verwachten is als je een moordmysterie hebt, iedereen liegt en er constant verrassende dingen worden onthuld. De personages worden redelijk uitgediept door elk een eigen persoonlijkheid, thuissituatie en ontwikkeling te geven met goede en slechte kanten, die ook weer invloed hebben op het plot. Door afwisselend hoofdstukken vanuit het perspectief van een ander hoofdpersonage te schrijven, krijg je een goede inkijk in hun leven, maar zit er ook veel variatie in de vertelwijze.
Enkele van de “onthullingen”, echter, waren erg voorspelbaar of vielen tegen, terwijl andere uit het niets leken te komen (wat ik zwaar aanreken bij zo’n detective-achtig boek). Ook gedroegen personages zich soms lange tijd dom en irritant, vooral in deel 2, wat leesplezier weghaalt en je uit het verhaal haalt. Als laatste had het boek ietsje korter kunnen zijn en enkele zaken beter kunnen afronden of integreren in het verhaal.
(Ik heb het gevoel alsof ik in elke recensie zeg dat een boek korter had gekund. Dat komt niet omdat ik niet van lange boeken houdt—juist het tegenovergestelde! Ik hou van verhalen waarin veel gebeurd en veel personages allemaal invloed hebben op elkaar, dus als een boek 300 pagina’s gebruikt voor gebeurtenissen die ook in 200 pagina’s hadden gekund, dan voelt zo’n verhaal gewoon … langzaam en stroperig.)
Opmerking! Deze recensie is spoilervrij tot aan de spoilergrens (halverwege de pagina)!
Wat is het idee?
Vijf leerlingen moeten nablijven. Eén van hen zal de zaal nooit meer verlaten.
Het boek begint met het sterven van Simon aan een allergische reactie tijdens detention. De andere vier leerlingen waren als enige in de kamer bij hem. Al snel worden ze aangemerkt als verdachten, want ze hadden als enige de kans om het te doen, waarna het verhaal een stortvloed van onthullingen, leugens, persoonlijke geheimen en media-aandacht wordt.
Ieder van hen had een reden om hem te willen vermoorden. Ieder van hen is ongelukkig over diens leven, heeft gelogen over een groot geheim, of had een persoonlijke strijd met Simon. Dus wie is het? Wie van ons liegt?
Personages
De vier hoofdpersonages, die tevens de moordverdachten zijn, hebben allemaal een bijzondere situatie in hun leven. Doordat ze een unieke persoonlijkheid of thuissituatie hebben, kun je goed met ze meeleven en begrijp je waarom ze bepaalde dingen geheim hebben gehouden. Naarmate je verder komt in het boek, hoop je steeds meer dat géén van de vier het gedaan heeft, omdat je ze allemaal aardig vind.
Ook merk je dat het boek op sommige plekken meer een roman is dan een detective. In mijn ogen is dat goed, want een moordmysterie is alleen spannend als je echt iets geeft om de personages en het plaatsvindt in een realistische setting. Ik kan nooit in van die thrillers komen waarbij jongeren ineens zonder problemen iemand anders vermoorden of een heel geheim leven leiden als drugsdealer en een pistool dragen. Zeker niet als er verder nauwelijks een wereld omheen is die uitlegt hoe deze bijzondere situatie tot stand is gekomen.
(Het eerste voorbeeld dat in me opkomt zijn de boeken van Mel Wallis de Vries. Maar ik weet best dat heel veel jongeren het niet met mij eens zijn en die boeken met liefde verslinden, dus dit is ook vooral een persoonlijke voorkeur.)
In het tweede boek komen de personages uit het eerste her en der terug, maar gaat het vooral om een hele groep nieuwe personages. De enige terugkerende factor is Maeve, de zus van Bronwyn, die ook in het eerste boek een vrij grote rol speelt (ondanks dat ze niet één van de vier hoofdverdachten is). Ik vond het leuk dat de personages terugkwamen en de uitwerking gebalanceerd: het tweede boek werd niet overheerst door referenties naar het eerste, het stond echt op zichzelf.
En zo iemand als Eli Kleinfelter, die zich de pleuris werkt om zo goedkoop mogelijk mensen bij te staan in rechtszaken en de personages helpt, is natuurlijk iemand waarvan je alleen maar kan houden.
Wel vond ik het jammer dat enkele hoofdrolspelers, zoals die Simon die wordt vermoord in deel 1, eigenlijk nauwelijks meer aan bod kwamen. Daardoor weet je niet zoveel van hun persoonlijkheid, wat eigenlijk een groot zwart gat creeërt in de puzzel die je wilt oplossen. Maar dat is ook lastig: hoe geef je gedurende het boek toch nog informatie over iemand die in hoofdstuk één doodgaat?
Het hele mysterie
Het mysterie van boek één is dus de moord op Simon. In deel twee is er iemand anders die het stokje overneemt en eenzelfde soort roddelspel begint, maar het boek verandert gaandeweg in een tweede mysterie (dat ik niet zal verklappen).
Enerzijds vond ik het goed geschreven. Elke stap leek je iets van waardevolle informatie te verzamelen, elke stap werd een ander personage weer ietsje verdachter, en ik kon nooit in het eerste helft van het boek raden hoe het in elkaar stak.
Het probleem is alleen dat ik het daarna wél kon raden.
In beide boeken zat ik op zo’n 60% toen mijn hoofd zei “natuurlijk, het is gewoon dat!” En ik bleek gelijk te hebben. Dat is te vroeg, in mijn ogen. Dan is het mysterie gewoon niet uitgebreid genoeg, of de hints waren té duidelijk. Het liefste heb je dat de lezer op zo’n 90% ineens een Eureka moment heeft … en dat dan het hoofdstuk daarna de onthulling komt. Dan heeft de lezer het zelf opgelost en kan met spanning het hoofdstuk daarna lezen om te zien of ze gelijkhadden.
Boek 1 heeft een hele sterke opzet, maar een tegenvallende onthulling. Boek 2 heeft een wat vagere opzet, maar in mijn ogen een iets sterkere puzzel. Dus ergens vullen ze elkaar goed aan, maar ik had liever vanaf het begin iets gelezen met een sterker mysterie.
Schrijfstijl & Vertelwijze
De vertelwijze is hartstikke slim voor een boek als dit. (Het is tevens uitgegroeid tot één van mijn favoriete vertelwijzen de laatste jaren.)
Elk hoofdstuk wordt verteld vanuit het perspectief van een ander personage (zowel in deel 1 als deel 2). Dus het hoofdstuk heet “Nate” en vervolgens ga je tien bladzijdes mee in het leven van Nate. Hierdoor kan je makkelijk een kijkje nemen bij alle personages, maar tegelijkertijd informatie achterhouden en elke onthulling vanuit het meest spannende perspectief schrijven.
Ook wisselt het tweede boek reguliere tekst af met chatberichten of korte scénes van interviews of gebeurtenissen op het journaal. Ik denk dat er veel mogelijk is door andere verhaalstructuren te gebruiken, zoals heen en weer springen met tijd, of plaatjes toevoegen (van social media, of chats, of wat dan ook). Hoewel dit boek het nogal veilig speelt, was het wel een fijne afwisseling.
Al met al lezen de boeken makkelijk weg en wordt het verhaal op de best mogelijke manier verteld.
Conclusie
Deze boeken zijn prima. Ik ben er niet héél enthousiast over, maar ik vond ze ook zeker niet slecht. Ze lezen lekker weg, het verhaal wordt goed verteld, het mysterie is net uitdagend genoeg, en tot mijn verrassing nemen vooral de interessante en goed neergezette personages de spotlight.
Ik had het prima gevonden om gewoon nog een boek te lezen over enkele van de personages (hun relaties met elkaar, hoe hun thuissituatie zich ontvouwt, hoe hun toekomst eruit ziet). Als het plot en mysterie zelf wat sterker en meer “out of the box” was geweest, had ik dit héle goede boeken gevonden.
(Tegelijkertijd ben ik zelf iemand die veel mysteries schrijft, dus misschien zie ik ook wat sneller de trucjes die iemand gebruikt. Het is altijd lastig om boeken algemeen te beoordelen als je zelf heel veel schrijft.)
Daarom geef ik deze boeken een 7 uit 10 sterren.
Spoilergrens!
Ik wil deze recensie kort houden, dus hieronder komen gewoon enkele korte observaties over goede en slechte kanten van het verhaal.
Té (on)voorspelbaar
Boek 1: De moord op Simon … blijkt dus gewoon de zelfmoord van Simon te zijn, inclusief een heel plan om een paar mensen die hij haat problemen te bezorgen. Ik zag dit vanaf het begin als een optie, gezien vanaf het begin duidelijk werd gemaakt dat Simon er sociaal niet helemaal bijhoorde en wat mentale problemen had.
Dus toen gedurende het boek de hoofdpersonages vrij duidelijk niet de moord hadden gepleegd, was dat de enige overgebleven optie. En dat die Jack zijn handlanger was, was ook niet onverwacht, aangezien Cooper de enige was waarvan de roddel was veranderd én de enige waarvan het niet waar was. Dus iemand die sterk met hem gerelateerd was moest dat hebben gedaan, en bij detectives weet je: dan is het die aardige “perfecte” persoon die al het hele verhaal hier rondloopt.
Tegelijkertijd waren er enkele stukken informatie die niet (of veel te laat) werden verteld aan de lezer. Bijvoorbeeld, de aanrijding die gebeurt vlak voor de moord (en die de aandacht afleidt) … die wordt pas helemaal richting het einde onderzocht. Dat doe je toch veel eerder! En als de politie zo fel op deze zaak zit, dan gaan zij daar toch ook achteraan? Ja, als ze dan eindelijk uitzoeken wat dat voorstelde, hebben ze ook meteen hun antwoord te pakken. Maar dat is niet bevredigend, want als lezer weet je dat allemaal niet.
Of wat dacht je van Addy die helemaal aan het einde van het boek terugdenkt “Jack zei die ochtend dat hij mijn tas wel even zou dragen, dat is natuurlijk het moment dat hij die nepmobiel in mijn tas heeft gestopt!” Hartstikke leuk, maar dit moment heeft de lezer nooit gezien, dus dit voelt alsof de schrijfster achteraf dacht “oh ja, dat moet ik nog even verantwoorden”
Boek 2: halverwege dit boek verandert het mysterie ineens, wat ik wel kon waarderen. Het is niet meer “wie probeert Simons spelletje te spelen?”, maar ineens is Brandon dood en moet iedereen uitzoeken hoe dat in vredesnaam is gebeurt, en waarom daarna ineens het spelletje stopt.
Ik zat rond de 65% van het boek (zo gaf mijn e-reader aan) toen ik pas de puntjes met elkaar kon verbinden. Het hele boek lang krijg je steeds meer personages die iets met “construction work” te maken hebben. Dus toen ze uiteindelijk allemaal waren geïntroduceerd en besproken, was het geen moeilijke stap (in mijn hoofd) om uit te zoeken wie van hen wraak zou willen nemen, en wie de mogelijkheid had.
Desondanks voelde het wel goed om dit “Eureka”-moment te hebben, wat een pluspunt is voor het boek. Maar ja, op dit punt moet je nog 35% van het boek lezen, terwijl in al die pagina’s weinig verrassends meer staat, wat jammer is.
Het boek probeert Phoebe nog verdacht te maken, maar doet dat middels de “ik heb online anonyiem andermans naam gebruikt”-truc die vrij achterhaald is, dus er was eigenlijk geen moment dat ik bang was dat zij écht Brandon had vermoord of er iets mee te maken had. Het feit dat Maeve wederom met simpele technische trucjes het hele plan ontrafeld en de dag redt, voelde wel als een herhaling van stappen. En alsof het té makkelijk ging—mensen zouden zich echt wel beter beveiligen.
De allerlaatste onthulling van het boek, vond ik dan wel weer geweldig en zag ik niet aankomen. (En Derek is echt de grootste idioot van dat hele boek. Hij zet alles in gang, veroorzaakt indirect de dood van iemand anders en een ontplofte bom, alleen maar omdat hij met Phoebe wilde zoenen.)
Erg Amerikaans
Ik moet zeggen dat ik vaak uit het boek werd gehaald, of iets even niet begreep, omdat het allemaal erg Amerikaans is. De coole gasten van de school spelen allemaal baseball en dat is blijkbaar een big deal. Als men zegt “bike”, bedoelt men meestal eigenlijk “brommer/scooter”. Ze krijgen lunch op school, en dat is, zoals in alle boeken, het moment dat iedereen elkaar tegenkomt en ruzie gaat lopen maken.
Hierdoor zijn sommige elementen van het verhaal wat raar om te lezen als je dat systeem niet gewend bent, maar een heel groot probleem was het gelukkig niet.
Toch nog even over die personages
Eigenlijk zijn het hele kleine dingen die een boek goed kunnen maken. Ik vond de langzaam opgebouwde romance tussen Nate en Bronwyn hartstikke leuk, gewoon omdat het fijn is om over twee mensen te lezen die lief zijn en elkaar steeds liever vinden. Ik vond het moment dat Luis besluit Cooper bij te staan wanneer hij door de hele school belachelijk wordt gemaakt mooi, zeker omdat het met een grapje gebeurde. Ik vond de langzame realizatie van Addy dat ze compleet afhankelijk was van Jack mooi.
Het zijn allemaal vrij kleine dingen, subtiele veranderingen in persoonlijkheid gedurende het hele boek of momenten waarop liefde of vriendschap het even overwint, maar dat zorgt wel dat je iets geeft om die wereld en de karakters die erin leven.
Zoals ik aan het begin zei: dit is eigenlijk stiekem geen moordmysterie.
Rare fratsen
Ehm, ik had dit kopje opgeschreven in mijn outline, maar ik heb nu geen idee meer wat ik ermee bedoelde.
Volgens mij bedoelde ik: het is toch soms een beetje raar hoe personages in dit soort boeken zich gedragen. Ze zoenen en slapen met jan en alleman, ze hebben behoorlijk makkelijk toegang tot drugs en alcohol, ze zwerven ’s avonds laat nog op straat en gaan steevast pas om drie uur ’s nachts slapen … hoe houden ze dat allemaal vol?!
Ergens begrijp ik het wel: je moet zulke actieve, gedurfde personages hebben om tot interessant conflict te komen. Zeker in zo’n middelbareschoolverhaal, want dan is je leven verder ook gewoon vrij saai en voorspelbaar. (Elke dag naar school! Urenlang zitten en luisteren naar mensen die zeggen wat je met doen! Naar huis om huiswerk te maken met dezelfde reden!)
Anderzijds kan het soms wel een toontje minder, want je loopt het risico dat lezers de personages of plotpunten gewoon niet meer serieus nemen. Dat ze je uitlachen in plaats van vol spanning doorlezen, en dat wil je natuurlijk nooit.
