Onlangs schreef ik mijn recensie van de twee Frozen films => Filmrecensie: Frozen 1 & 2 (Deel 1)
Deze werd zo lang, dat ik besloot mijn diepgaande analyse in een ander artikel te plaatsen. Dat artikel ben je nu aan het lezen!
Het zit bomvol spoilers en verwijzingen naar mijn recensie. Gij zijt gewaarschuwd.
Voorspelbare Plots
In deel 1 is de grote plot twist dat de prince charming (in de vorm van Hans) uiteindelijk een gemeen persoon blijkt die de macht wil grijpen. Dat zag iedereen volgens mij al aankomen. Het is een Disneyfilm. De enige reden om twee mannelijke personages te introduceren, is als de ene de slechterik is. Maar als ze gedurende de film allebei aardig worden neergezet, weet je gewoon dat zo’n plot twist er aan zit te komen.
Naast deze voorspelbare twist kan ik eigenlijk niks anders bedenken dat ik cliché of voorspelbaar vond, of momenten waarop ik exact wist hoe het verhaal verder zou lopen, wat deel 1.
(Bijvoorbeeld, het feit dat Olaf aan het einde een “permafrost” krijgt en daardoor nooit smelt, is soort van voorspelbaar … maar tegelijkertijd zag ik hen er ook wel voor aan om een emotioneel afscheid te doen aan het einde van de film, of dat Olaf alleen in de winter op bezoek komt in Arendelle. Achteraf is alles voorspelbaar; terwijl ik de film zelf voor het eerst kijk was dat niet zo.)
Sterker nog, deel 1 begint met een nummer over “beware a frozen heart”, wat overduidelijke foreshadowing is naar wat er later in de film gaat gebeuren (Anna die een ijsstraal tegen haar hart krijgt en daardoor bijna sterft), maar tegelijkertijd niks weggeeft van het plot.
In deel 2, toen de film opende met het verhaal van hoe iemand hun vader had gered, dacht ik meteen: “ja ja, dat is gewoon hun moeder” En dat bleek zo te zijn, maar de film deed alsof dit een spannende vraag was waarop mensen het antwoord wilden weten.
Ik vind het wel interessant om te bedenken waarom mijn hoofd dat meteen wist. Dat helpt namelijk met voorkomen dat ik zelf ook zulke voorspelbare dingen schrijf.
Ik zie drie redenen: 1) de moeder zegt iets van “moet je dit nu wel vertellen?”, wat aangeeft dat ze zeer bekend is met het hele verhaal.
- De moeder is de enige andere vrouw in de hele franchise. De enige andere manier om dat mysterie op te lossen is door tijdens de film ineens meerdere andere karakters te introduceren die blijkbaar superbelangrijk waren in het leven van de koning, en dat kan gewoon niet. Althans, niet zonder problemen.
- Kom op, het is Disney. Elk mysterie wordt opgelost door “oh wacht, dit is je moeder!” of “oh wacht, ik ben dus al de hele tijd … jouw zoon!”
Vervolgens vertelden ze over de dam die ze hadden gebouwd die een belangrijke waterstroom tegenhield. En dan weet iedereen wat er aan zit te komen: die dam gaan ze kapot maken zodat het water weer stroomt. (Dat is schijnbaar de enige reden om tijd te besteden aan een dam in een film :p)
Toen vertelden ze over die vier magische elementen. En ik dacht meteen: nou, ze zal die elementen wel gaan opzoeken en dan ontdekken dat ze al die elementen heeft of een bijzonder persoon is dat ermee kan communiceren. Nou, dat bleek ook waar. Elsa was blijkbaar het “vijfde element”: de brug tussen de magische wereld en de gewone wereld.
Overigens voelde dit wel als een last-minute toevoeging. Waarom? We horen helemaal niks over dit element, met uitzondering van een paar stukjes snelle dialoog, en een ingezoomd shot op een sjaal. Dit ruikt naar “we hebben geen tijd meer om nieuwe stukken te animeren, hoe gaan we deze informatie toch in de film krijgen?”
Kristoff die steeds opnieuw probeert een aanzoek te doen … hoe vaak hebben we dat al wel niet gezien in films?
Zelfs de noten van de muziek waren voorspelbaar in deel 2. Enkele nummers had ik nog nooit eerder gehoord, maar in mijn hoofd ging het nummer al verder (op de juiste manier), omdat je kon voorspellen welke noot/akkoord hierna zou komen.
Het enige dat ik niet zag aankomen, was dat ze het schip van hun ouders vonden. En dat het heel ergens anders was gestrand dan ze hadden gehoord. Dat is interessant. Ik voelde mijn interesse voor de film, die inmiddels behoorlijk was verdwenen, weer even flink opleven.
Onbeantwoorde Vragen
Zoals ik eerder al noemde, is film 1 vooral sterk omdat het een samenhangend geheel is met een kop en een staart. Bij deel 2 ben ik vrij zeker dat het script door meerdere personen de hele tijd is herschreven en aangepast, want geen schrijver zou in z’n eentje zoiets onsamenhangends produceren.
Kristoff krijgt een belangrijke rol in de eerste 45 minuten van de film (zoals verwacht, want hij is één van de hoofdpersonages) … en verdwijnt daarna compleet. Alsof ze hem vergeten waren en aan het einde dachten “oh shit, Anna zit in de problemen, iemand moet haar redden … wacht eens even, zat Kristoff niet ook in deze film?”
De nieuwe personages die worden geïntroduceerd worden op dezelfde manier bijna compleet vergeten. (Zoals die soldaten die al jarenlang vechten voor Arendelle, of de Northuldra stam. Veel dramatisch potentieel, allemaal gewoon … vergeten?)
Maar het ergste is het opwerpen van mysteries zonder ze te beantwoorden.
Wat is nou precies de stem? Wat heeft Elsa nou precies gedaan bij die rivier die de hele tijd belangrijk wordt gemaakt (Ahtohallan)? En waarom gaat ze dood, en dan toch weer niet, als het water stroomt? Ze zeggen dat de dam het gebied kapotmaakt, maar hoe dan, want het bos ziet er hartstikke kleurrijk en levend uit? En waarom zou stromend water op die plek dat hele magische gebeuren ongedaan maken?
En ze zeggen dat Elsa haar krachten heeft gekregen als gift, omdat haar moeder haar vader toen had gered, maar de hele reeks worden haar krachten duidelijk neergezet als een vloek? En haar ouders probeerden het te verbergen en terug te dringen? En als de magische geesten zo boos, waarom zouden ze deze gift geven? En als ze tóch vergevingsgezind zijn, waarom zouden ze het hele betoverde bos (waarin die Northuldra leven, die een zijn met de natuur en nooit iets verkeerd hebben gedaan) in oneindige mist gooien en besluiten om toverkracht aan een prinses te geven?
En Elsa offert zichzelf dan op om in die rivier de waarheid te ontrafelen (van hun geschiedenis) … maar slechts de kleinste hint naar de andere personages en zij kunnen ook exact raden wat er is gebeurd?
Ugh, en dan ook nog dat hele “water heeft geheugen” gebeuren, wat met elke referentie meer voelde alsof de scriptschrijvers hun magische toverstok moesten zwaaien om het plot nog de juiste kant op te laten gaan. Weten ze überhaupt hoe die theorie werkt? Het idee is dat water mooier wordt als je het positieve energie geeft, en lelijker als je het negatieve energie geeft. Het is niet alsof watercellen het DNA van een sneeuwpop kunnen opslaan, alsof het mini-USB-sticks zijn. En als dat wél precies hun bedoeling was, dan heeft dat gigantische consequenties voor deze wereld en had er een heel ander verhaal uit moeten komen!
En ik haat dat ze hierop inzoomen, want er zijn al genoeg gekke mensen die denken dat water daadwerkelijk een geheugen heeft en daardoor, bijvoorbeeld, honderden euro’s uitgeven aan homeopathische middelen.
DIE DINGEN DOEN NIKS. HET IS NIET BEWEZEN DAT WATER EEN GEHEUGEN HEEFT.
De enige onderzoeken komen van iemand die niet eens een onderzoeker was en onder niet-wetenschappelijke of slecht beschreven omstandigheden op magische wijze resultaten heeft gefabriceerd die tegen al onze kennis van de natuur ingaan. En geen enkele wetenschapper heeft het vooralsnog kunnen bevestigen. Als je random wetenschappers wilt geloven, geloof mij dan, want ik ben er sinds kort officieel eentje :p
Het verhaal was nauwelijks te volgen, en als je er dan meer over na gaat denken, wordt het alleen maar onduidelijker.
Opmerking: ik heb zojuist geleerd dat ze, tot enkele maanden voordat de film werd uitgebracht, geen flauw idee hadden wat die mysterieuze stem voorstelde. Tja, dat zegt veel.
De Outtakes waren Beter
Enkele nummers en scènes zijn niet in de film gekomen, maar wel op YouTube te bekijken en beluisteren. Al deze nummers zijn stuk voor stuk beter dan wat we uiteindelijk in de film hebben gekregen.
Neem het nummer “Get It Right” Een catchy nummer, met grappige elementen en visuals, waarin Kristoff zingt over hoe hij als man het juiste wil doen en op de perfecte manier een aanzoek wil doen. Herkenbaar, vernieuwend, klinkt goed, ziet er goed uit. En uiteindelijk doet Anna het aanzoek (want het lukt Kristoff maar niet), wat ook revolutionair is voor een Disneyfilm.
Waarom is dit eruit gehaald? Het maakt me niks uit wat de technische redenen zijn, desnoods verander je de helft van het verhaal zodat deze scene erin kan!
Of het nummer “Unmeltable Me” van Olaf. De titel, de muziek, het concept (Olaf die stoer doet met het feit dat hij niet kan smelten), past allemaal zoveel beter in de film en bij het personage Olaf, dan het nummer dat hij uiteindelijk kreeg.
Of het nummer “Home” dat ik zojuist heb ontdekt: super catchy, leuke gitaarmelodie, past véél beter bij Anna en geeft haar gevoel over Arendelle beter weer, wat de rest van het verhaal uitautomatisch beter had gemaakt.
Dus ik heb geen idee wat hier mis is gegaan, want zelfs als ze alle outtakes erin hadden gelaten en er een film omheen hadden geïmproviseerd, was het waarschijnlijk beter geweest.
Hoe ik het zou verbeteren
Uiteindelijk zie ik Frozen 2 (en in mindere mate Frozen 1) vooral als een verzameling van gemiste kansen. Het juiste idee was er, het juiste team was er (qua muzikanten, schrijvers, animators, etc.), maar toen sloeg iemand meerdere keren de plank mis.
Hoe zou ik Frozen 1 verbeteren? Elsa een meer grijze persoonlijkheid geven. Een halve slechterik van haar maken, die de wereld haat omdat ze haar haten, die haar krachten gebruikt voor de verkeerde dingen, die zich terugtrekt en geen liefde meer wil voelen (een metaforische “frozen heart”). Veel interessanter en onverwachter. Zeker omdat Anna dan wel twee keer nadenkt over haar relatie met haar zus, of ze haar wel wil redden, of ze daarmee niet juist Arendelle meer in gevaar brengt, dat soort dingen.
Ook zou ik de plot twist wat masseren. Het verhaal en de onthulling kunnen eigenlijk hetzelfde blijven, ik wil gewoon wat meer grijstinten toevoegen. Misschien had Hans helemaal geen slechte intenties, maar terwijl hij Anna helpt om Arendelle te leiden en te beschermen tegen haar zus, krijgt hij de smaak te pakken. Binnen de kortste keren denk hij dat hij een veel betere leider is dan de rest en bedenkt een plan om zelf koning te worden.
(Weet je, als je echt wil kan je het thema “frozen heart” op ontelbare letterlijke en figuurlijke manieren toepassen. Als je dat nou bij alle verhaallijnen doet, krijg je een ongelofelijk thematisch en samenhangend verhaal.)
Hoe zou ik Frozen 2 verbeteren? Oh boy.
Ik zou de twee zussen tegen elkaar opzetten. Misschien wordt Anna gekidnapt door de Northuldra mensen, of ze krijgt een inzicht over wat er aan de hand is met de natuur.
Elsa is team Arendelle (ze is ten slotte de koningin!), Anna is team Northuldra. Vervolgens zijn deze twee groepen de hele film met elkaar in gevecht, terwijl we van beide kanten de motivaties meekrijgen. Allebei de groepen hebben hele goede redenen om elkaar te haten, om terrein terug te willen winnen, om te doen wat ze doen.
Na een wild avontuur vol magische (en onverwachte!) elementen, eindigt de film met een climax waarbij de twee zussen tegenover elkaar staan … en allebei niet van hun pad gaan wijken. Hoe loopt dit af? Wie gaat er winnen? Zouden ze elkaar écht iets aandoen?
Magische elementen? Jazeker, dat hele idee van een magische achtergrond en de herkomst van Elsa’s krachten onderzoeken, was goed! Dus dat houden we lekker in de film.
Eén van de vragen in mijn hoofd (tijdens het kijken) was: “waarom hoort Elsa nu die stem?” Waarom niet in al die jaren daarvoor? Wat is er veranderd? Waar zit de urgentie?
Nou, die logica is nergens te bekennen in de film, dus laten we die toevoegen! Het is een alarm, een waarschuwing, aan het begin van de film. De Northuldra komen eraan om wraak te nemen (misschien om Anna te kidnappen, of iets meer vredelievends). De natuur waarschuwt Elsa, want ze is verbonden met de (magische) natuur.
Dat zou mijn opzet zijn. Je hebt daadwerkelijk conflict, je gaat diep in op beide kanten van een conflict, er zijn moeilijke keuzes én de magische elementen worden een essentieel onderdeel van het verhaal.
Moraal?
Veel mensen halen deze film(s) aan als feministisch … en ik snap het niet.
In bijna alle Disneyfilms vóór Frozen, was de hoofdrol een meisje met een duidelijk doel en persoonlijkheid. Vervolgens volgen we dit meisje de hele film terwijl ze allerlei dingen bereikt en nastreeft. In veel gevallen komt ze onderweg iemand tegen en eindigt ze met een zoen, maar dat is slechts een soort verplichte sidestory in Disneyfilms.
Frozen doet dat niet. Anna heeft letterlijk één doel: vind zo snel mogelijk een leuke man. Elsa heeft één doel: laat niemand je krachten zien. Als haar krachten uiteindelijk eruitkomen, spendeert ze de rest van de film aan het wegduwen en mishandelen van haar zusje, terwijl ze Arendelle overlaat aan een gemene slechterik. En als kers op de taart heeft Anna de hele film de hulp van mannen hard nodig om dingen te bereiken.
Dus ik zie niet waarom nou juist deze films als feministisch worden aangehaald. Is het omdat er twee zusjes in de hoofdrol zijn? Is het omdat Elsa een power ballad krijgt? Is het omdat ze toevallig prinses en later koningin zijn, wat zeg maar … de manier is waarop koninkrijken werken? Het kan niet zijn het omdat de zusjes sterke vrouwen zijn die goed samenwerken, want dat samenwerken doen ze vrij overduidelijk niet?
Voor zover ik weet betekent feminisme dat vrouwen gelijke rechten hebben als mannen. Dat is in elke Disneyfilm al zo geweest. Als je verder wil gaan, zien mensen feminisme als vrouwen zijn gelijk aan mannen (in de zin van: ze zijn net zo sterk, vaardig, welbespraakt, goede leiders, etc.). Dat is in elke Disneyfilm zo geweest. Maar mensen gaan volgens mij nóg verder en zeggen: vrouwen hebben mannen niet nodig, ze zijn hun eigen karakter met eigen doelen. En dat is waar voor de meeste Disneyfilms … maar juist niet voor Frozen.
Dus nee, ik zou je kind niet deze films laten zien voor de “feministische boodschap” of iets in die richting.
(Persoonlijk vind ik het allemaal maar onzin. Het is logisch dat liefde een belangrijke rol speelt in de films, want het speelt een belangrijke rol in het echte leven en vrijwel alle dramatische verhalen. Het is logisch dat Disney ervoor kiest om dit tussen een man en een vrouw te laten gebeuren. Het is logisch dat Disney keer op keer een prinses en haar avontuur in de hoofdrol plaatst, waardoor haast automatisch een rol daarnaast ontstaat voor een man om vooral … grappig te zijn, onvoorwaardelijk te helpen, en haar te overtuigen dat hij een leuke man is. Hoe meer ik erover nadenk, hoe meer ik de Disneyfilms juist té feministisch vind :p)
Moraal II
Nou goed, laten we maar verder gaan naar de moraal van het verhaal in Frozen 2. Deze vijf dingen kon ik online vinden:
Wijze Levensles #1: Tolerantie en Acceptatie. Accepteer mensen die niet zijn zoals jij. Eh … maar hoe dan? Iedereen tolereert en accepteert elkaar in de film, vanaf begin tot eind. Het onderwerp wordt niet behandeld en van verschillende kanten belicht. Daarnaast worden de Northuldra niet echt anders neergezet dan de mensen van Arendelle—we komen zelfs helemaal niks over ze te weten.
(De enige grote smet is natuurlijk hun grootvader die de leider van de Northuldra vermoord, maar dat was niet vanwege een gebrek aan tolerantie. Hij wilde gewoon hun gebied hebben en nam drastische maatregelen.)
Wijze Levensles #2: “Girl Power” en zusterschap. Zowel Elsa als Anna zijn sterke vrouwen die samenwerken en elkaar helpen. Zoals ik al uitvoerig heb behandeld: nee dus. Elsa duwt Anna steeds weg, ze communiceren niet, Anna is zo blind loyaal dat het meerdere keren haar dood had moeten betekenen. Anna is de enige die iets van deze boodschap uitdraagt door er altijd voor haar zus te zijn, maar dat is meer zorgzaamheid dan een sterke vrouw zijn (zoals de meesten het bedoelen).
Wijze Levensles #3: Geven om de planeet/natuur/milieu. Natuurlijk, ik ben altijd blij als dit wordt behandeld. Maar … eh … het wordt niet behandeld. Een dam wordt vaak gebouwd met een goede reden (zoals we in Nederland kunnen weten). Bovendien gaan ze nooit in op waarom de dam slecht is en de gevolgen ervan. Men vertelt niks over het bos, of de natuur, of wat die Northuldra precies doen en hoe ze “verbonden” zijn met de natuur. Uiteindelijk doet men bijzonder weinig voor de natuur en is Elsa’s toverkracht nodig om de hele stad te redden … waarna ze doodleuk op dezelfde manier verdergaan.
Nogmaals, iets noemen en er vaag naar verwijzen, is niet hetzelfde als iets behandelen en het een essentieel onderdeel van de film maken.
Met welke gedachte verwachten ze dat kinderen weglopen? “Oh, nou, ik zal vanaf nu ook elke dam kapotmaken die ik tegenkom” of “Poeh, als er iets mis is met de natuur, dan zal de wind het vast vanzelf laten weten door rondjes te gaan dansen” of “Ach, alle problemen in de natuur zijn op te lossen door te zeggen dat je elkaar vergeeft”
Wijze Levensles #4: Altijd het juiste ding doen. Doe de “Next Right Thing”. Ik zie wel waar ze vandaan komen: Anna moet uiteindelijk de keuze maken om Arendelle te verwoesten zodat het water weer kan stromen, Elsa weet niet waar haar reis naartoe gaat en moet steeds alleen de volgende juiste stap nemen.
Maar het is een erg vage boodschap die je makkelijk ergens opplakt, en wederom denk ik niet dat kijkers er echt iets van meekrijgen. Waarom? Omdat de personages constant niet de next right thing doen, en uiteindelijk komt het toch allemaal goed. En daarnaast wordt niet behandeld wat precies de “right thing” is, want dat is nog een veel moeilijkere vraag om te beantwoorden.
Stel enkele mensen waren nog in Arendelle. Had Anna dan de keuze gemaakt om het te laten overstromen? Wat is dan de next right thing?
Wijze Levensles #5: De fouten begrijpen/herstellen van je voorvaderen. Hier kan ik me misschien nog het meeste in vinden. Het hele verhaal gaat uiteindelijk over een nare actie van hun grootvader, die een hele stam (en hun bos) in een oneindige hel heeft geduwd, waarin ze nog steeds ruzie maken. Ik vond dit ook een redelijk sterke achtergrond en motivatie voor bepaalde gebeurtenissen.
Maar, ik ga het een laatste keer zeggen, het thema wordt nauwelijks behandeld. Het was interessanter als Anna en Elsa hun ouders (of Arendelle) eerst fel zouden verdedigen. Zoiets als “Wij hebben nooit iets verkeerd gedaan!” of “Wij zijn een vredelievend volk in een mooie stad die we zelf hebben gebouwd!”
Maar dat ze gaandeweg het verhaal, leren dat hun geschiedenis niet zo perfect is, en dat sommige delen van hun geschiedenis nog steeds (vandaag de dag) de boel slecht beïnvloeden.
Heel leuk hoor, op het einde een standbeeld onthullen van je vader en moeder als kinderen, knuffelend, allebei van een andere stam. Maar het is een goedkope verwijzing, niet het behandelen van een moeilijk (maar interessant) thema.
Conclusie
Oké, 6000 woorden later kan ik met zekerheid zeggen dat deel 1 echt een prima film was, en deel 2 complete bagger.
Misschien is een 5 uit 10 nog te hoog. Het behandelt eigenlijk … niks, maar doet dat wel op de meest saaie en onnavolgbare manier. Het is niet eens een grappige of vermakelijke film, het is gewoon slecht. (Vrijwel alle animatiefilms vind ik prima om te kijken, omdat ze altijd “best vermakelijk” zijn, maar Frozen 2 hoef ik nooit meer te zien.)
Hopelijk had je hier iets aan. Zo, dan ga ik nu kijken of ik een parodie kan maken op de eentonige Frozenmuziek.
