Omdat ik zelf ooit hoop door te breken als Young Adult schrijver, volg ik redelijk veel YouTube kanalen over dit onderwerp.
Bijna elke week kijk ik wel een video van iemand die vertelt wat een goed YA boek maakt en waar je op moet letten (plus een flinke dosis haat jegens Twilight en Divergent).
De laatste tijd werd één boektitel zeer regelmatig genoemd: Scythe van Neal Shusterman.
Soms zeer positief, soms zeer negatief, maar een boek met zoveel vermelding moet altijd het lezen waard zijn. Bovendien vond ik de voorkant van het boek enorm sterk, wat toch doorslaggevender is dan mensen vaak willen toegeven.
Zodoende begon ik met lezen. Na het eerste boek kwam ik erachter dat het een trilogie was, en ik was net geïnteresseerd genoeg om de rest dan ook maar te lezen.
Wat vond ik ervan? Ik geef het 6 uit 10 sterren.
Ik vond het op zich vermakelijk te lezen, en het zette me hier en daar wel degelijk aan het denken, maar verder was het weinig inspirerend. Als ik het vergelijk met de vorige reeksen die ik heb gelezen, merkte ik dat ik minder zin had om door te lezen (en ook minder lang doorlas elke avond) en totaal niet geïnteresseerd was in de afloop of wat er hierna ging gebeuren.
(Bijvoorbeeld, de vorige reeks die ik las was de Mistborn trilogie van Brandon Sanderson. Meerdere keren heb ik per ongeluk anderhalf uur doorgelezen omdat het zo interessant was en had ik overdag ineens gedachten zoals “wacht eens even! misschien is dit wel het antwoord op het mysterie!”)
Lees hieronder verder voor een meer uitgebreide analyse!
Wil je weten of dit boek voor jou is, maar geen spoilers? Het begin van deze review is spoilervrij, dus lees tot aan de spoilergrens.
Wat is het idee?
Het jaar is … de toekomst. Ze zijn gestopt met jaren tellen, want iedereen is toch onsterfelijk.
De mensheid heeft eindelijk uitgevogeld hoe ze hun leeftijd kunnen resetten en iedereen weer tot leven kunnen wekken. Ben je te oud? Dan ga je langs een kliniek en reset terug naar een jeugdige leeftijd. Ben je per ongeluk aangereden door een vrachtwagen? Je bent eventjes dood, maar je wordt automatisch naar een revival center gebracht, waar je binnen een paar dagen zo goed als nieuw uitloopt.
Maar met onsterfelijkheid komen problemen: overbevolking.
Niet lang na het vinden van hun onsterfelijkheid, heeft de mensheid een superintelligente “computercloud” ontwikkeld (genaamd de Thunderhead) en die de controle gegeven over alles. Deze kan goed voor de mensheid zorgen, maar er zit een limiet aan de hoeveelheid grondstoffen en ruimte op aarde.
En zo werd het Scythedom opgericht. Als je daarvoor wordt gekozen, kan je trainen om een Scythe te worden, en voor eeuwig de sobere taak vervullen van andere mensen vermoorden. Iedereen die wordt vermoord door een Scythe, mag niet meer tot leven worden gewekt. En om deze taak goed te vervullen, moet iedere Scythe aan een quota voldoen (niet te veel moorden, niet te weinig), en zonder vooroordeel mensen uitkiezen.
In andere woorden: de Thunderhead kreeg de regie over het leven, maar de regie over de dood moest bij de mensen blijven.
Zoals je verwacht, begint het verhaal bij onze hoofdpersonen (Citra en Rowan), die beide—onverwacht en tegen hun wil—de zeldzame kans krijgen om te worden opgeleid tot Scythe.
Wat is het beste van deze reeks?
Het idee achter het verhaal, en als extensie daarvan de wereld waarin het zich afspeelt, is veruit het beste onderdeel van deze reeks.
Het concept zelf is simpel (en misschien zelfs voor de hand liggend of cliché): mensheid is onsterfelijk, overbevolking probleem, dus groep opgericht om te handhaven.
De uitwerking, echter, is anders en grotendeels beter dan in alle andere verhalen die ik heb gelezen.
De drie boektitels in de reeks geven mooi de drie grootste spelers in deze reeks aan: Scythes, de Thunderhead, en de Toll
Het Scythedom wordt overtuigend neergezet met haar regels en gewoontes. Naarmate je meer te weten komt, voelt het alsof dit echt zou kunnen bestaan en ongeveer zou kunnen werken. De hoofdregels voor de Scythes zijn logisch en interessant. (Zoals het quota en gebrek aan bias, maar ook bijvoorbeeld de regel dat elke Scythe zelfmoord mag plegen wanneer hij zijn taak niet meer ziet zitten, wat natuurlijk weer belangrijk wordt.)
De rest van de wereld sluit daar goed bij aan. Die Thunderhead—de superintelligente “AI”—voelt behoorlijk realistisch en speelt uiteindelijk een interessante rol gedurende het hele verhaal. Ik heb nooit eerder een reeks gelezen met zo’n grote en menselijke rol voor een “cloud” (wat ook wordt bevestigd door het feit dat het tweede boek in de reeks Thunderhead heet).
Daarbuiten speelt de enige overgebleven religie, de Tonists, nog een grote rol. (Die Toll is een soort van leider voor deze groep.) Ik moet zeggen dat ik een groot deel van het verhaal die Tonists maar vervelend vond. Ik snapte niet wat ze in het verhaal deden, ze namen veel tijd in beslag zonder iets te bewerkstelligen, en ze leken de boel vooral op te houden. Tegen het einde kregen ze, gelukkig, meer waarde en zag ik waarom ze in de reeks zaten. Desalniettemin vond ik deze kant het minste uitgewerkt. (Het leukste aan deze toevoeging waren de muzikale grapjes.)
Deze reeks spendeert veel tijd aan het opbouwen van de wereld. Dit maakt de wereld enorm levendig, interessant, en realistisch, maar het geeft ook aan waarom de rest van het verhaal een beetje tegenviel: daar ging de aandacht simpelweg niet naartoe. Deze wereld heeft overal interessante feitjes, regels en gebeurtenissen, en dat idee, dat ene “concept” van het Scythedom en de Thunderhead, is eigenlijk waar de hele reeks het van moet hebben.
De rode draad
Die uitspraak hierboven bedoel ik ook op een tweede manier: deze reeks heeft “sterfelijkheid” als de rode draad. De kernboodschap, het morele vraagstuk.
Ik vind dit altijd belangrijk in verhalen. (Als je mijn recensies leest, zal je zien dat ik vaak minpunten geef aan boeken omdat ze eigenlijk niks zeggen of geen rode draad hebben.)
Dit boek doet dat iets beter, hoewel niet perfect. Door de introductie van de Scythes, door de vele discussies over het verschil tussen de “mortal age” (toen mensen nog sterfelijk waren) en de huidige tijd, worden er interessante gedachten geopend over sterfelijkheid.
Zo benoemd men regelmatig dat er veel mooiere kunst werd gemaakt toen mensen nog sterfelijk waren. Ze hadden weinig tijd, ze hadden angsten, ze verloren regelmatig dierbaren, en dat zorgde voor meer gevoel en meer urgentie in handelen. Zo worden de voordelen en nadelen van sterfelijkheid besproken en dat vond ik persoonlijk erg interessant.
Jammer genoeg … wordt het weer niet volledig uitgewerkt. De vragen worden opgeworpen, hier en daar worden ze nóg een keer behandeld, maar uiteindelijk nemen andere dingen de voorrang. Als het verhaal niet spannend genoeg is, wordt die rode draad even weggegooid om een nepconflict te introduceren. In plaats van de rode draad aan te sterken, worden er weer paragrafenlange feitjes gegeven over de huidige wereld.
Op zich ook interessant, en zeer begrijpelijk, maar daardoor blijft de rode draad een beetje steken. Dus het is een pluspunt van deze serie, maar slechts een kleine.
Wat is het slechtste van deze reeks?
Een flinke verzameling van inconsistente regels, incompotente personages, en oninteressante verhaallijnen en hoofdpersonages. En … rare momentjes.
Het is moeilijk hierover te praten zonder spoilers, dus ik zal het houden bij algemene feiten die vroeg in de reeks worden vastgesteld.
Inconsistente regels: Er zijn enkele regels in dit universum die ik alleen kan verklaren vanuit het perspectief “anders was er niet genoeg drama/conflict in het verhaal”.
Bijvoorbeeld, mensen zijn onsterfelijk. Ze kunnen terugkomen van de dood, ze kunnen een oor laten teruggroeien binnen een paar dagen, iedereen heeft healing nanites in hun bloed die alles meteen fiksen. Alles kan!
En toch wil het boek je laten geloven dat zoiets als vuur, gif of zuur wél definitief dodelijk is. Ik ben geen al te beste wetenschapper, maar ik weet zeker dat die dingen geen probleem zouden moeten zijn. Op dezelfde manier gaan mensen dood door de kou of doordat ze verdrinken, terwijl ik zeker weet dat met zulke technologie daar ook oplossingen voor moeten zijn.
Een ander voorbeeld: de Thunderhead mag dus niet communiceren met Scythes en hen niet helpen of hinderen op wat voor manier dan ook. Maar gedurende de hele reeks zien we constant dat de Thunderhead dingen impliceert en omwegen neemt, door dingen te zeggen als “ik stel voor dat je even op reis gaat” wanneer een Scythe in de buurt is om iemand te vermoorden (waarop de Thunderhead zeer is gesteld).
Computers kunnen die distinctie niet maken. Ze kennen alleen harde regels en houden zich daar aan. Die Thunderhead moet geprogrammeerd zijn om alles wat met Scythes te maken heeft te negeren, dus hij zou al die dingen compleet moeten negeren. Dit klinkt misschien niet zo aannemelijk, omdat wij als mensen erg goed zijn in context en interpretatie, maar een computer kan dat niet.
Dit zorgt ervoor dat je steeds uit het verhaal wordt gehaald. Je leeft niet echt mee, je zit er niet echt “in”, omdat er constant obstakels zijn die je niet met een kleine “leap of faith” in je hersenen kunt overbruggen.
Incompetente personages: tja, hier kunnen we kort over zijn. Het is zo’n typisch geval van: iedereen kan niks en doet constant domme dingen, behalve de hoofdpersonages, die zijn hypercompetent. De grote slechterik van het verhaal verliest niet omdat de rest hem te slim af is, maar omdat hij het hele verhaal eigenlijk niks doet en nalatig is, en dan ineens is de rest hem voorbijgelopen.
En dan denk je misschien van: yeah, hoofdpersonages die een soort superhelden zijn, daar wil ik wel achter staan! Maar dat is ook niet waar. In mijn ogen is er maar één hoofdpersonage, en dat is Citra. Zij maakt een kleine groei door en heeft wat interessante eigenschappen en keuzes. Rowan is gewoon een idioot (daarover later meer).
Veel rare momentjes: er is een moment dat Citra bloed proeft/likt van Rowan … want dat doe je als je verliefd bent? (En nee, dit is geen verhaal over vampieren.)
In deel 3 verschijnt een genderfluïde personage—vrouwelijk onder de open lucht, mannelijk onder de wolken—en ik zie het punt niet. Steeds opnieuw wordt hiernaar verwezen, steeds opnieuw is er verwarring (“I will do that, madam. Oh, sorry, sir.”). Ik lees geen verhalen zodat ik steeds opnieuw dezelfde slechte dialoog kan lezen over hoe stom het wel niet is dat sommige mensen denken dat je óf een man bent óf een vrouw. Of je geeft het écht de aandacht en zorgt dat het fatsoenlijk wordt behandeld, of je laat het weg. Want het levert nu niks goeds op.
Door de reeks heen zijn steeds kleine keuzes, korte momentjes, waardoor ik letterlijk dacht: “what the fuck?” (Ik las het boek in het Engels, dat helpt ook wel.) Het is gewoon … raar, onnodig, slecht, komt uit de lucht vallen. Dat je jezelf gaat afvragen: wilde de uitgever persé iets hierover in het boek hebben? Denkt de schrijver dat jongeren dit willen lezen? Of was dit het eerste hoofdstuk dat hij jaren geleden schreef en sindsdien gewoon nooit meer heeft geüpdatet? Het is namelijk alsof het verhaal ineens opzij stapt en besluit om tijdelijk een dipje te nemen naar een lagere kwaliteit.
Oninteressante verhaallijnen: er zijn enkele verhaallijnen waarbij ik dacht “ah nee hè, ik heb eigenlijk geen zin om dit verder te lezen”. Dat heb ik niet snel. Uiteindelijk heb ik doorgelezen, in de hoop dat het beter werd, en omdat ik wél de afloop en antwoorden wilden van de andere verhaallijnen. Wederom, ik wil geen spoilers geven, maar ik zal hieronder aangeven waarom ik denk dat het huidige verhaal te langdradig is en hoe ik het liever had gezien.
Wat ik liever had gezien
Als ik kijk naar deze reeks, dan zie ik een groot deel dat je kunt weghalen, om één van twee redenen: het verandert niks aan het verhaal (het voegt niks toe) of het is gewoon te saai/langzaam/oninteressant.
Ik denk dat deze reeks in de helft van het huidige aantal woorden had kunnen worden verteld.
Dus, waarmee zullen we deze ruimte opvullen die we zojuist hebben gewonnen? Een daadwerkelijk plot, sterkere personages, en nóg ambitieuzere worldbuilding. (Wederom, zonder spoilers, dus het is ietwat vaag.)
Het idee van de Thunderhead en de Scythedom, en hun relatie tot elkaar, is zeer sterk. Ik denk dat je dat veel verder had kunnen uitbreiden, met meer aandacht voor de verschillende individuele Scythedoms over de hele wereld (hun eigen cultuur, verschillen, historische gebeurtenissen, regels, etc.), en meer aandacht voor de gevolgen van een computer die de wereld beheerst. Zoiets verandert de wereld op interessante manieren.
De schaal van de huidige reeks is dermate klein (en niet ver genoeg doorgevoerd), dat die Scythedom soms voelt als niets meer dan een clubje op de middelbare school, en die Thunderhead een uit de hand gelopen experiment van Google met chatbots.
(En ja, die Tonists moet je of grotendeels weghalen, of juist een grotere rol geven in deze meer ambitieuze wereld.)
Ik zou de hoofdpersonages een daadwerkelijk karakter geven, met een interessante geschiedenis en een ontwikkeling die ze door maken. De huidige hoofdpersonages zijn letterlijk “doodgewone jongeren” en de enige noemenswaardige groei die ze doormaken is dat ze (in deel één) door iemand anders worden getraind tot een Scythe.
En als laatste mist de reeks regelmatig een sterk overheersend conflict en individuele conflicten. Het duurt erg lang, in deel één, voordat er obstakels zijn. Het pad is vanaf de eerste hoofdstukken duidelijk: zowel Citra als Rowan worden opgeleid als Scythe, maar slechts één van hen kan er daadwerkelijk een worden, die ander gaat dan terug naar diens vorige leven. Maar dat pad kent geen obstakels (behalve dat het allemaal nieuw is en hard werken). En als er geen obstakels zijn, geen conflict, dan is een verhaal niets meer dan een opsomming van gebeurtenissen.
Elk boek uit de reeks heeft een sterk einde (laten we zeggen het laatste 1/3 van het boek), iets wat ik dadelijk nog zal toelichten. Het is alleen jammer dat de 2/3 daarvoor weinig plot bevat.
Conclusie
De reeks is vermakelijk, kent een goed origineel idee, bouwt die wereld redelijk goed uit en stelt een paar interessante vragen.
Daarbuiten is de reeks te lang en inconsistent, zijn de meeste personages niets meer dan opvulling, is het plot vooral gevuld met nepconflict (of een gebrek aan conflict), en komt geen enkel onderdeel volledig tot bloei.
Daarom krijgt deze reeks van mij 6 uit 10 sterren.
Zou ik dit boek aanraden? Ja, op zich wel. Ik weet dat ik vrij hoge eisen heb qua personages en rode draad (die onderdelen vind ik nou eenmaal heel belangrijk) en vrij weinig tolerantie voor onzin of gekunstelde plots. De reeks is echt wel goed te lezen en kent interessante of simpelweg spannende/grappige momenten. Het einde vond ik ook best sterk, hoewel het daardoor juist voelde alsof het boek dichterbij het einde had moeten beginnen, want alles daarvoor leek nu een beetje inconsequent.
Dit boek lijkt me perfect voor jonge lezers, ondanks de morbide inslag, juist omdat het dit onderwerp (op een niet-vervelende manier) bespreekt.
Maar de iets oudere lezer, of iemand die wat meer verwacht van een reeks, kan dit gerust overslaan.
Spoilergrens!
Hieronder ga ik iets dieper in op het verhaal en mijn negatieve/positieve opmerkingen eerder in dit stuk. Dat betekent spoilers!
Over Goddard
De grote slechterik van deze reeks is Scythe Goddard. Hij vind het gewoon leuk om mensen te vermoorden, dus hij wil dat er geen restricties meer zijn en dat hij gewoon vrijuit “mass gleanings” kan doen.
Enerzijds was hij heel interessant. Zijn motieven waren goed te volgen, hij deed en zei veelal logische dingen, maar sinds zijn eerste introductie was duidelijk dat je met hem niet moet spotten.
Anderzijds was hij weer een soort “cartoon slechterik”. Hij heeft meerdere keren zijn tegenstanders in zijn greep, maar laat ze net zo makkelijk weer ontsnappen. Hij steekt liever een monoloog af dan daadwerkelijk zijn plan uit te voeren. Hij vertrouwt compleet op enkele andere scythes, wat bijzonder vreemd is voor iemand met zoveel wantrouwen die iedereen als tegenstander ziet, en natuurlijk uiteindelijk zijn ondergang inluidt.
Hij wordt niet verslagen, hij verslaat zichzelf. Met incompetentie en stilstaan. Zeker in de latere delen, ontstaat iets wat ik het “vergaderprobleem” noem: Goddard heeft inmiddels de macht, dus al zijn hoofdstukken bestaan uit vergaderingen met zijn onderdanen.
Vergaderingen zijn niet bijzonder interessant. Zeker niet als ze constant leiden tot … niks (wat dan wel weer overeenkomsten heeft met het echte leven). Goddard staat bekend als sluw, welbespraakt, enorm goed in het vermoorden van anderen. Waarom stuurt hij iemand anders om zijn tegenstanders te vangen/vermoorden? Hij kent ze het best, hij kan dit het best, en hij heeft duidelijk geen andere dringende zaken.
Het is nooit fijn als de grote slechterik in een verhaal alleen maar stilstaat en domme keuzes maakt. Maar omdat Goddard ook een hele interessante kant heeft, en enkele goede plannen tot uitvoering brengt, kan ik het deels vergeven.
Over Rowan
Rowan vergeef ik niks. Hier is een beknopte opsomming van zijn verhaallijn:
- Wordt opgeleid tot Scythe.
- Wordt het niet.
- Besluit op eigen houtje de “foute” Scythes te vermoorden.
- Wordt gevangen, zegt en doet de meest domme dingen, ontsnapt op gelegen wijze => herhaal tot het einde van het verhaal
Hij doet niks. Na deel 1 doet hij niks meer. Hij heeft nergens invloed op, hij maakt geen keuzes, hij doet niks verstandigs.
En hij is één van de hoofdpersonen!
Het enige interessante aan hem, was de verkeerde perceptie van de hele wereld over hem. Ze denken dat hij Endura heeft laten zinken, dat hij de Grandslayers heeft vermoord, maar dat heeft hij niet gedaan. Scythes die hem ondervragen, die aan de goede kant staan en naar hem zouden luisteren, krijgen het domste antwoord dat je kan geven: “ja ik deed het omdat ik boos was”
Waarom zegt hij niet gewoon: “ik heb dat niet gedaan, het was Goddard”? Het is de waarheid, anderen kunnen het bevestigen, en hij heeft niks meer te verliezen.
Onlogisch, frustrerend, niet passelijk voor een hoofdpersonage.
Mysteries
Er is eigenlijk maar één groot mysterie in dit verhaal: de originele Scythes hadden een fail-safe gemaakt voor als het hele plan niet zou werken. Wat is het? Waar is het?
Dit vond ik interessant. En ik vond het ook goed uitgewerkt: met het onschuldige kinderversje, dat uiteindelijk tot een bijzondere plek leidt (die de Thunderhead niet kan zien), wat na nog wat interessante gebeurtenissen uiteindelijk een redelijk sterk einde van het verhaal inluidt.
Waarom is er niet meer van dit? Je kunt ontelbare mysteries opwekken als je zo’n mysterieus genootschap hebt als het Scythedom en een superintelligente computer die je als mens nooit zou kunnen begrijpen.
Spektakelstukken
Zoals ik eerder al noemde: elk boek eindigt met een spektakelstuk. De laatste (grofweg) tien hoofdstukken waren elke keer de beste—ik kon, voor de verandering, het boek niet wegleggen.
Deel 1 eindigt met Rowan die Goddard vermoord, Deel 2 eindigt met het zinken van Endura (en vermoorden van de allerbelangrijkste Scythes), Deel 3 eindigt met het opheffen van het Scythedom en de tocht van mensen naar de sterren.
Het had de reeks goed gedaan om met meer regelmaat dit soort spektakelstukken neer te zetten, want de schrijver is er duidelijk goed in.
(Aan de andere kant, zoiets kan natuurlijk alleen een spektakel zijn met de juiste opzet, en dat heeft tijd nodig en het opbouwen van spanning.)
Deze momenten waren dermate goed, dat ik puur hiervoor twijfelde of het punt van deze review niet hoger moest zijn. Natuurlijk, rode draad, worldbuilding, en personages zijn hartstikke leuk en belangrijk, maar uiteindelijk lees je een verhaal toch voor een vermakelijk plot. En die paar momenten waren de (jammer genoeg) zeldzame vermakelijke onderdelen in dit plot.
(Scythe) Journals
Eén van de regels is dat elke Scythe een dagboek moet bijhouden. Elk hoofdstuk begint dan ook met een stuk uit iemands dagboek (soms de mentoren, soms de hoofdpersonages, soms een lang geleden overleden Scythe van belang). Dit was interessant. Het werkt ook heel goed, want het geeft een mooie structuur/patroon, het kan hoofdstukken inleiden, en tegelijkertijd geeft het veel waardevolle informatie.
(Het geeft een inkijkje in iemands persoonlijkheid, of verleden, of gevoelens, zonder dat je een gestuntelde dialoog moet schrijven waarin ze al die dingen letterlijk vertellen aan iemand anders.)
Gaandeweg veranderden die journals naar meer algemene geschriften, zoals het commentaar op de religie van de Tonists. Dit vond ik ook wel grappig, zeker aangezien ze constant allerlei belachelijk dingen beweerden onder het mom van “obviously, …”
En hiermee werd zelfs een leuk trucje uitgehaald: er werd verteld dat de Toll dood was, voordat het gebeurde. Waardoor je verder wilde lezen, want je vroeg jezelf af: wanneer gaat hij dood? En hoe? En dan uiteindelijk komt er nog een plot twist, omdat hij zijn dood in scene heeft gezet.
Dit soort dingen maken een boek meteen veel interessanter. Het geeft verhalen een soort consistentie en structuur die jou laat denken “huh, de schrijver heeft hier écht over nagedacht—wat slim!” En dat is toch een grote reden voor het consumeren van kunst.
Regels, regels, regels
En als laatste, zoals ik eerder al benoemde, zijn de regels behoorlijk inconsistent.
Misschien komt het juist doordat ik een wetenschapper ben (nou ja, wiskundige) én veel verstand heb van robots en artificial intelligence, dat ik veel dingen onlogisch vond. Ik weet dat het niet kan (zoals een computer die zijn eigen regels maakt die ingaan tegen de regels die mensen hebben geprogrammeerd), of dat het juist wél kan (als mensen supersnel kunnen genezen van alles, moet dat ook gelden voor gif of vuur).
Andere regels werden in het verhaal zelf al tegengesproken of zijn wel héél vergezocht.
Nou geef ik niet zo veel om regels. Dat is niet waarom je een verhaal leest. (“Wow, wat een goed boek, zoveel regels!”) Maar als de regels niet kloppen en niet geloofwaardig zijn, dan valt het hele verhaal uiteen. Wij kunnen alleen meeleven en geïnteresseerd zijn in zo’n verhaal, als onze hersenen die sprong kunnen maken van “dit zijn woorden op papier” naar “dit is een verhaal”.
Daardoor werd ik steeds uit het verhaal gehaald. En richting het einde denk je bij alles: “zal wel, die gaat toch niet dood, er komt vast ergens een regel tevoorschijn die alles weer veranderd”
Zo, dat was mijn analyse. Weer veel te lang, zeker voor een boek dat ik uiteindelijk maar matig vond, maar hopelijk was het interessant. Het schrijven hiervan helpt mij in ieder geval met ontdekken wat een boek goed of slecht maakt. En dat helpt mij misschien ooit ook een Young Adult bestsellerauteur te worden :p
