Ik wilde eerst een recensie schrijven, maar bedacht toen dat er al genoeg gezegd is over Game of Thrones (en het laatste seizoen) en ik niet eens zin had om er diep in te duiken.
Het is slecht. Heel slecht.
Ik vond Game of Thrones een van de beste series die ik ooit heb gezien. Een van de weinige series waarbij ik niet kon wachten tot het nieuwe seizoen eindelijk beschikbaar was. Maar de laatste twee seizoenen hebben dat vuurtje gedoofd met ijzingwekkend slecht schrijfwerk.
Dit artikel schrijf ik niet om gemeen te zijn of anderen af te kraken. Game of Thrones heeft heel veel dingen goed gedaan. Ik ben dankbaar voor het bestaan van de serie.
Het punt is dat ik zelf een schrijver ben, en hoop ooit een groot verhaal te schrijven, misschien zelfs tot langlopende TV serie te laten uitbloeien (maar dan droom ik even heel groot), en ik wil niet dezelfde fouten maken.
Ik wil niet dat mensen net zo’n teleurgesteld en leeg gevoel overhouden aan mijn werk, na het lezen van de laatste pagina of kijken van de laatste aflevering, als ik heb overgehouden aan Game of Thrones.
In dit artikel ga ik praten over hoe je verhalen, zeker als ze zo complex en langlopend zijn als GoT, consistent kunt houden en een waardig einde kunt geven. Ik geef vooral voorbeelden en verwijzingen naar GoT, maar deze principes zijn overal van toepassing.
Dus, waar ging het mis?
Pas op! Wie dit artikel trotseert, heeft spoilers geleerd!
(Als je nog nooit Game of Thrones hebt gezien, maakt het eigenlijk niet zoveel uit en kun je alleen letten op de grote problemen die ik aanwijs. De paar details die ik noem vergeet je toch meteen.)
De kern van het probleem
Game of Thrones is ooit begonnen door het schrijversduo David Benioff en Dan Weiss—ook wel D&D genoemd.
Hun eerste “pilot aflevering” werd afgewezen, maar enkele jaren later kwamen ze, met een aangepaste versie, binnen bij HBO. Vanaf dat moment werd de serie met elk seizoen groter, duurder, populairder, noem het maar op.
In het begin hadden ze de vier reeds gepubliceerde boeken om inspiratie uit te halen. Een jaar later kwam daar zelfs het vijfde boek bij. Maar na vier geweldige seizoenen … waren de boeken op. (Voor sommige verhaallijnen hadden ze genoeg tot seizoen 6, en ze hadden hulp van de originele schrijver, maar na seizoen vier waren ze door het meeste materiaal heen.)
Nu moesten ze ineens zelf de verhaallijnen verzinnen! En dat was niet de bedoeling.
D&D stonden bekend als geweldige producenten, ervaren in het overzetten van verhalen naar het scherm, inclusief visueel spektakel. Maar ze zijn geen schrijvers. Ze kunnen andermans werk goed “adapteren”, bestaande ideeën op een frisse manier op het scherm brengen, maar ze kunnen niet schrijven.
Opmerking: ja, technisch gezien hebben ze meerdere writing credits op hun naam, maar zelf hele verhalen verzinnen en schrijven is nou eenmaal niet hun sterkste kant. Vergelijk het met mijn situatie: ik heb in eigen beheer een prentenboek uitgegeven. Dit geeft aan dat ik ervaring heb met prentenboeken en er redelijk wat van afweet, maar het zegt niks over de kwaliteit. Omdat het in eigen beheer was, hoefde ik niet iemand anders ermee te overtuigen. Technisch gezien ben ik nu een gepubliceerd schrijver en illustrator, maar voor hetzelfde geld is mijn prentenboek het meest belabberde stuk kunst dat ooit is gemaakt :p
Maar dat hield D&D niet tegen om toch lekker zelf verder te schrijven. Hier begint het probleem: ze hadden andere schrijvers moeten aantrekken. Als je jarenlang zo’n succesvolle TV serie schrijft en ontwikkelt, moet je doorhebben dat je zelfbedachte schrijfwerk een paar niveau’s onder de boeken zit.
Seizoen 5 en 6 waren nog oké, hoewel hier al een aantal dingen niet goed voelden.
Vlak na het einde van seizoen 6 kwam het nieuws naar buiten dat er nog twee seizoenen zouden komen. Sterker nog, D&D wisten precies hoeveel afleveringen elk seizoen zou hebben, en hoe lang die afleveringen (ongeveer) zouden worden. Oftewel, de serie was zo goed als helemaal geschreven op dat moment.
Hiermee verergerden ze het probleem. Iedereen had verwacht dat GoT minstens 10-12 seizoenen zou hebben. Zelfs de schrijver zei het! Zelfs HBO had zoveel tijd, ruimte en geld aangeboden als zij nodig dachten te hebben! Maar nee, zij wilden het binnen 8 seizoenen voor gezien houden.
Seizoen 7 was verschrikkelijk. Er waren een paar goede momenten en interessante conflicten, maar verder had iedereen domme plannen en was duidelijk dat ze heel snel klaar wilden zijn.
Seizoen 8 bouwde hierop voort, op de verkeerde manier. Ze raceten naar de finishlijn en vergaten daarbij alles wat GoT goed en interessant maakte.
En hiermee komen we bij de druppel die deze emmer vol problemen doet overlopen: ze hadden moeten toestaan dat andere schrijvers de serie overnamen en een volwaardig einde gaven.
D&D waren overduidelijk klaar met de serie. Ze wilden andere dingen doen. Combineer dat met hun gebrek aan schrijftalent, en je hebt een recept voor een saaie cocktail die een hele serie verpest.
De belangrijkste vraag
De belangrijkste vraag die ik nu eigenlijk wil stellen is:
Toen de serie uiteindelijk verder was dan de boeken, wat hadden D&D moeten doen?
Sommige mensen zeggen dat schrijvers van te voren moeten weten waar ze uitkomen. Dat het goed is dat de schrijvers zeiden: “twee seizoenen, niet meer niet minder, dan is het klaar!” Anders krijg je schrijvers die een idee “uitmelken”. Je moet “op je hoogtepunt stoppen”.
Ik ben van mening dat dit het domste is wat je kunt doen.
Een verhaal is niets anders dan oorzaak en gevolg, maar dan zo interessant mogelijk. Personages die dingen doen en zich ontwikkelen, maar dan zo interessant mogelijk. Een constant oplopend conflict, maar dan zo interessant mogelijk.
Als je precies weet waar je wilt eindigen, of wanneer, kun je bovenstaande elementen niet goed gebruiken. Stel jij bedenkt “over twee seizoenen wil ik dat Jon op de Iron Throne zit”. Dan ga jij vanaf nu alleen maar dingen schrijven die hem daar rechtstreeks naartoe brengen, en in het proces waarschijnlijk logica, oorzaak/gevolg, en karakterontwikkeling uit het raam gooien. Waarom zou ik Jon ontwikkeling geven? Waarom zou ik Jon in deze scene een interessante keuze laten maken? Dat brengt hem niet dichterbij die Iron Throne!
In plaats daarvan moet je alles chronologisch schrijven. Gewoon zoals het komt. Elke scene, elke aflevering, bedenk je het meest interessante wat je kunt laten gebeuren. Je laat karakters altijd handelen op logische manieren. Je laat gebeurtenissen uit de hand lopen, onwetend van wat er hierna gaat gebeuren.
Je schrijft het verhaal eigenlijk alsof je een kijker bent die vermaakt wil worden.
Ik heb vele interviews met grote schrijvers gekeken. Daarnaast heb ik zelf veel oefening met schrijven en veel hierover nagedacht. En mijn conclusie is:
- Begin je verhaal met een ijzersterk startpunt.
- Weet van tevoren hele algemene thema’s, richtingen en plot ontwikkelingen.
- En ga vanaf dat moment improviseren, gebruik makend van al je ervaring met het vertellen van goede verhalen.
Dat is nou juist de kunst van het verhalen vertellen! Zo’n goed gevoel hebben voor drama en interessante scenes, dat je alleen een sterke start nodig hebt, en vanaf dat moment het hele verhaal kunt improviseren. Iedereen kan van tevoren een einde bedenken en daar systematisch naartoe werken. Het is niets meer dan onderdelen van een lijstje afvinken. Maar de échte verhaal-vertel-vaardigheid (… dat is vanaf nu een woord) krijg je alleen door veel te oefenen en veel te schrijven.
Improviseren naar het einde
Nu hoor ik je denken: maar dan kun je toch nooit tot een goed einde komen?
Ik begrijp het. Ik heb ook heel lang op die manier gedacht. Ik dacht dat je aan het begin moest weten hoe je ging eindigen, en dat dit einde altijd een soort geniale “plot twist” of “afsluiting” moest zijn.
Dat is het helemaal niet.
Een karakter eindigt wanneer zijn character arc voorbij is. Wanneer zijn functie in het verhaal over is. Dit karakter hoeft niet per se dood te gaan: hij kan ook weggaan, naar de achtergrond toegaan, wat je wilt.
Het verhaal eindigt wanneer alle verhaallijnen zijn afgerond. Wanneer alle thema’s van alle kanten zijn bekeken en eventueel een soort afronding of antwoord hebben gekregen, waar nodig.
Een goed einde is niet eentje die je van tevoren hebt bedacht. Het hoeft niet groots of meeslepend te zijn. Een goed einde is het meest logische en bevredigende einde dat je op dat moment voelt opborrelen. Want als je dat einde schrijft, zullen de kijkers ook voelen dat het goed is.
Ga zelf maar na. Kijk naar je favoriete verhalen/films/series en kijk hoe “normaal” het einde eigenlijk is. Lees interviews met schrijvers en zie dat de meesten het einde niet hadden bedacht en uiteindelijk het verhaal hebben afgerond wanneer ze voelden dat het goed was.
Als de schrijvers van GoT hadden gedurfd om het verhaal zijn beloop te laten, hadden ze die 12 seizoenen kunnen maken. Het verhaal was geëindigd wanneer er niks interessants meer te vertellen was, NIET wanneer de schrijvers gewoon geen zin meer hadden of hun vooraf bedachte einde hadden bereikt.
Maar, improviseren is ook een kunst, net zoals verhalen vertellen. Dus laten we eens kijken hoe je kunt improviseren en tegelijkertijd het verhaal richting het einde kan duwen. Hierbij geef ik vooral voorbeelden die specifiek op GoT van toepassing zijn.
Voorbeelden voor goede improvisatie
White Walkers
Onlangs schreef ik redelijk veel recensies waarin ik praatte over “rising action” (of “conflict over tijd”). Elk goed verhaal kent centrale conflicten, thema’s en personage die over tijd veranderen (of evolueren).
Voor Game of Thrones zie ik de “white walkers” als één van de grote onderdelen. Elk seizoen, elke aflevering, komen ze weer een stukje dichterbij. Het begint met een groepje mannen van de Night’s Watch die enkele ondode figuren tegenkomen. Niemand gelooft hen. Gedurende de serie komen meer mensen in contact, komt er meer nieuws naar buiten, gebeuren er rare dingen, groeit het leger van de White Walkers, en zo wordt het conflict steeds groter en groter.
Oftewel, als je dit verhaal aan het schrijven bent, wat is één van de dingen die je meeneemt elke paar scenes?
Goh, die White Walkers heb ik al een paar scenes niks van gehoord. Hoe kan ik nog een schepje bovenop hun vorige situatie doen?_ Welke nieuwe informatie kan ik vertellen?_
Je blijft constant interessante ontwikkelingen verzinnen. Manieren om de White Walkers nog wat complexer, groter en angstaanjagender te maken. En pas als je écht niks meer kan verzinnen, en je voelt dat dit het meest logische moment is, laat je de bom barsten. Ze vernietigen de muur en bestormen het land.
Voorbeeld: in de TV show wordt dit moment heel snel weggezet. In de laatste aflevering wordt de muur met één aanval compleet vernield en zijn de White Walkers binnen. Hier wordt misschien 5-10 minuten aan besteed.
Als ik het zou schrijven, zou ik dat niet doen. Ik zou mezelf vragen: wat is het meest logische of interessante dat nu kan gebeuren? Bij elke stap bedenk ik de beste volgende stap. Dit gevecht kan dan een paar pagina’s duren, of misschien vijf hoofdstukken, het maakt niet uit. Het gevecht duurt zo lang als het moet duren.
En in dit geval weet ik zeker dat het veel leuker was geweest als er echt een groot gevecht rondom de muur had plaatsgevonden, waarin misschien wat belangrijke hoofdpersonages stierven, maar ook enkele zwakheden van de White Walkers aan het licht kwamen.
Voorbeeld: de hele show heeft als tagline “Winter is Coming”! Elk seizoen zegt men het opnieuw—“winter is coming”, “when winter comes, we’ll all be screwed”, etc. En dan besluiten D&D om de White Walkers één aflevering te geven, waarin ze ook nog op debiele wijze worden verslagen. Véél te gehaast. En niet leuk.
Thema’s
Game of Thrones was in het begin een heel maatschappelijk verhaal. Het ging over leiderschap en politiek, maar liet ook vaak zien hoe de maatschappij reageerde op dingen en de situatie kon beïnvloeden. Het ging vaak over de perceptie van het volk—“power resides where men believe it resides”.
Toen de boeken op waren, was dat ineens voorbij. Het werd een verhaal van “deze hoofdpersonen tegen deze andere hoofdpersonen”. Deze persoon is wraakzuchtig en deze persoon is harteloos—we gaan nu kijken hoe ze langzamerhand elkaar naar de keel grijpen!
Een van de weinige creatieve en gedurfde gebeurtenissen in latere seizoenen, was die van het religieus extremisme, die eindigde met het opblazen van de Sept of Baelor. Waarom? Omdat het weer een maatschappelijke verhaallijn was, en dus beter paste bij het thema, de personage’s, en de wereld die hiervoor was opgebouwd.
Guess what? Toen D&D hun einddatum hadden bepaald, was er helemaal niks van deze thema’s en betekenissen meer te vinden! En dat was de definitieve ondergang van de serie, in mijn ogen. Het moment dat ze niet meer doorschreven op het opgebouwde verhaal, maar naar een gefabriceerd einde toewerkten.
In seizoen 8 (en 7) worden alle thema’s en betekenissen weggegooid. Daardoor is het algemene gevoel: “oh, het ging dus eigenlijk nergens over, en ik weet niet welke boodschappen ik uit deze serie moet halen” Alle boodschappen die je denkt te ontdekken, zijn onduidelijk, gemixt, of tegenstrijdig met iets uit de eerste vier seizoenen. (Soms spraken ze zichzelf heel letterlijk tegen, maar ik wil niet te veel blijven hangen op kleine foutjes.)
Juist wanneer je durft te improviseren naar een einde, zal dit einde beter en consistenter zijn. Je behoudt namelijk alle opgebouwde thema’s.
Karakters
In mijn ogen gaan personages en hun acties voor op alles.
(Dit heb ik deels gestolen van andere grote schrijvers die dit zeiden.)
Eerder benoemde ik al het belang van oorzaak en gevolg, en dat is één van de grote redenen dat personages belangrijk zijn. Een personage is de enige die een logische actie kan ondernemen, waar weer gevolgen aan vast zitten.
Ik kan uit het niets een storm laten opkomen die het hoofdpersonage vermoordt, maar het is een stuk interessanter als een ander personage deze moord pleegt, inclusief goede redenen en iets wat eraan voorafging.
Daarnaast zijn wij hele sociale wezens. Wij kijken verhalen om te verbinden met personages. We willen weten welke keuzes ze maken en hoe het afloopt. Als de personages niet veranderen, of inconsistent zijn, of juist te snel veranderen … dan is er geen verbinding meer.
Het hele laatste seizoen was ik zo van:
“Oh, dus dit personage doet ineens dat. Raar. Zag ik niet aankomen, maar ja, het klopt ook voor geen reet. Oh, Jon Snow heeft het hele seizoen niks anders gezegd dan “she’s my queen!" Tot zover het bestaan van karakter.”
Je begint steeds minder te geven om wat er gebeurt, en dat is niet omdat er niks spectaculairs of interessants gebeurd, maar omdat de personages niet meer consistent zijn.
Oftewel, wat zou ik gedaan hebben? Ik definieer personages graag als tegenstrijdig. Ik ben niet perse een fan van “slechte eigenschappen” of “fouten” bedenken voor personages. In plaats daarvan zeg ik liever: “dit personage is moedig—hoe kan dat hem in de problemen brengen?” Of “dit personage vindt haar familie belangrijker dan wat dan ook—hoe kan dit haar in de problemen brengen?”
Als je dit weet, kun je elke scene goed improviseren. Je weet immers wie een karakter is en zal daardoor consistent zijn. Tegelijkertijd weet je waar het conflict vandaan komt en op welke momenten een karakter zal veranderen of een moeilijke keuze moet maken.
Leid je karakters van moeilijke keuze naar moeilijke keuze.
**Voorbeeld: **in de latere seizoenen staan de meeste karakters helemaal stil, of veranderen ze ineens in de laatste paar afleveringen naar iets anders. Ik noem dit de wasmachine. De personages lijken zoveel op elkaar, dat ze net kledingstukken in een wasmachine zijn. In elkaar gedraaid tot één natte bal van kleding. Het verhaal heeft een shirt nodig? Het trekt een willekeurig kledingstuk uit de wasmachine en is tevreden.
Dat wil je niet. Je wilt juist dat alle kledingstukken netjes aan de lijn hangen, los van elkaar, op hun eigen plekje, en het verhaal kan precies het personage pakken dat het nodig heeft.
In seizoen 8 maakt het echt niks uit welk personage op welke plek staat. Ze doen gewoon wat het verhaal vraagt. Het verhaal wilde dat Tyrion zo snel mogelijk bij Daenarys kwam, dus dat is gebeurd. In de boeken doorgaat Tyrion een grote verandering in karakter op basis van gebeurtenissen uit het verleden. Zelfs zijn relatie met zijn geliefde broer Jaime komt onder druk te staan. Maar in de show hebben ze dit expres eruit gelaten, omdat dit niet was wat het verhaal van Tyrion vroeg. Niet het vaststaande einde waar ze naartoe wilden werken.
Hierdoor zou je hem kunnen vervangen met elk ander personage, terwijl Tyrion vanaf het begin juist een van de meest interessante en geliefde personages was. Als hij in de scene was, wist je dat er iets gaafs gezegd ging worden. Als hij in gevaar was, was je oprecht bang dat hij zou sterven. Maar nu? I don’t care. Wat hij doet, kon elk ander personage doen. Wat hij zegt, kon elk ander personage zeggen.
Te veel karakters
Nu komen we bij de crux van het probleem:
Als je improviseert, hoe zorg je ervoor dat het verhaal niet steeds GROTER wordt, maar juist naar een einde toewerkt?
Nou, door zeer regelmatig een verhaallijn te sluiten.
Dit was nou juist hét verkooppraatje van GoT: “deze serie durft hoofdpersonages gewoon in seizoen 1 te laten sterven”
En dat gebeurde dan ook in de eerste paar seizoenen, met dramatische hoogstandjes tot gevolg (zoals The Red Wedding). In de latere seizoenen? Nauwelijks.
Ineens was elk personage dat ooit langskwam belangrijk en haast onschendbaar. D&D durfden geen grote (geliefde) karakters meer te vermoorden of creatieve langetermijnbeslissingen te nemen.
Terwijl daar nou juist de oplossing zit: elke keer als je iets nieuws introduceert, kun je iets anders laten eindigen. Zo blijft de hoeveelheid verhaallijnen en personages redelijk constant.
Voorbeeld: in mijn ogen had deze serie moeten eindigen terwijl alleen een klein groepje hoofdpersonages nog over was. Alle bijpersonages—zoals Gendry, Tormund, Brienne, en nog veel meer—waren gestorven of weggegaan uit het conflict.
Nu probeerden ze namelijk het verhaal te laten eindigen terwijl er nog te veel openstaande verhaallijnen waren. Ze moesten voor 10-20 personages een afsluiter geven, waardoor bijna heel seizoen 8 bestaat uit “dingen afsluiten omdat er hierna niks meer komt”.
Als langzamerhand de White Walkers of Cersei enkele personages had afgesnoept, was het einde veel gestroomlijnder geweest.
Dit heeft ook te maken met personages een “volwaardig afscheid” geven. Als je te veel personages hebt, zal geen van hen eruit springen. (Wat weer samenhangt met het wasmachine effect.) Aan de andere kant, als te veel personages tegelijkertijd sterven, krijgt ook geen van hen genoeg tijd en aandacht.
Maar als je van tijd tot tijd mensen laten verdwijnen, met een goede reden, houdt je alles netjes in balans én krijgen personages bevredigende eindes.
Game of Thrones was een serie waarbij niemand veilig was. Iedereen hoopte dat iemand anders zou winnen. Het was een ongelofelijk grote en complexe serie, die toch niet overweldigend werd, omdat er regelmatig mensen verdwenen.
Dat hadden ze erin moeten houden :p
Meerdere versies
Veel schrijvers zijn bang om deze “improvisatiemethode” toe te passen, omdat ze bang zijn dat ze niet goed gaan uitkomen. Dat ze zichzelf een hoekje in schrijven, waar ze niet op een fatsoenlijke manier uitkomen.
Ik snap die angst. Die had ik zelf ook heel lang—misschien zelfs nog steeds. Maar bijna alles werd opgelost toen ik het principe van herschrijven en meerdere versies leerde omarmen.
Als jij op gevoel een hoofdstuk hebt afgeschreven, maar je ligt even later in bed en denkt “nee, dat klopt niet”, gaat de wereld dan ten onder? Nee, je kunt het gewoon opnieuw schrijven! Je kunt de dingen die niet werken weghalen of verbeteren. Je kunt een tweede versie schrijven, een derde versie, een vierde versie, totdat je het gevoel hebt dat het wél werkt.
(Natuurlijk kun je ook te lang in die versies blijven hangen. Daarvoor zijn deadlines dan weer handig :p)
Het algemene idee is simpelweg: schrijf de eerste versie zo snel en improviserend mogelijk, en gebruik daarna de volgende versies om het mooi af te maken.
Als ik even tijd en afstand neem, of een beetje vooruit probeer te plannen, merk ik bij mezelf dat het enthousiasme wegzakt. Ik zit niet meer in het verhaal. Ik ben niet meer benieuwd waar het verhaal heen gaat. Ik ben bang dat de eerste versie niet meteen helemaal klopt en op een goede plek uitkomt, en die angst verlamt.
Hoe ik het had gedaan
Ik wil hier eigenlijk niet te lang bij stilstaan. Je kunt op YouTube veel filmpjes vinden met “rewriting Game of Thrones Season 8”, of “rewriting the Battle of Winterfell”, en nog meer leuks. Allemaal zijn ze goed gemaakt, interessant, en leerzaam.
In mijn ogen begonnen de problemen al in seizoen 5, dus het oplossen van problemen in seizoen 8 voelt een beetje als een pleister op een gapende wond.
En deze problemen ontstonden om twee redenen: 1) D&D zijn geen goede schrijvers; 2) ze wilden naar bepaalde eindes toewerken.
In mijn ogen had men een handjevol extra schrijvers moeten aannemen vanaf seizoen 5. D&D zijn beter in de visuele kant en het script vertalen naar het beeldscherm.
Vervolgens had men geen einddatum moeten prikken. Ook hadden ze niet moeten toegeven aan fan theorieën (“oh, de fans willen dat er aan het einde een gevecht komt tussen de Clegane broeders, doen we! No matter the cost!”) of moeten proberen om verwachtingen te ondermijnen (“oh, iedereen verwacht dat personage X uiteindelijk de baas wordt … gaan we lekker niet doen! Ook al is dat wel logischer!”)
Op die manier had het verhaal véél langer kunnen duren. De White Walkers hadden best in seizoen 8 al binnen kunnen vallen, maar het gevecht tegen hen had tot seizoen 9 of 10 kunnen duren. En dit gevecht was dan stukken interessanter geweest. Er hadden echt (hoofd)personages moeten sterven. Belangrijke delen van Westeros hadden moeten vallen. Die White Walkers zijn de hele serie lang opgebouwd—in één aflevering dit hele verhaal wegzetten is in ieder geval géén goed einde.
Iets wat ik bijvoorbeeld interessant had gevonden, was als de “Battle at Winterfell” één van deze uitkomsten had gehad:
- Onze helden verliezen dit gevecht grandioos. De White Walkers zijn véél te sterk. Hun leger valt uiteen en ze moeten vluchten naar King’s Landing. Daar moeten ze Cersei vragen om hen te beschermen en te helpen om het ondode leger te verslaan. Dát zou pas conflict en interessante scenes opleveren!
- Of de White Walkers zijn slim en lopen gewoon om Winterfell heen. Er is geen enkele reden voor hen om hiernaartoe te gaan, aangezien ze er niks te zoeken hebben en een gigantisch leger hen opwacht. (De show probeert te vertellen dat de White Walkers voor Bran komen, maar dan is het wederom slimmer om Winterfell te ontwijken. Bouw een nog groter leger op. Neem eerst de makkelijke delen van Westeros in. En als je echt niet meer te verslaan bent, kun je op Bran afgaan.)
Het is zó makkelijk om, op basis van de bestaande gebeurtenissen/thema’s/personages, een goed vervolg te bedenken, dat ik niet kan begrijpen dat D&D het zo hebben verpest. De basis, dat “sterke startpunt”, was er al! Al het moeilijke en belangrijke werk was gedaan! Ze hadden alleen maar verder moeten improviseren.
Conclusie
Dit artikel is toch weer te lang geworden. Sorry daarvoor.
Ik vind het gewoon heel belangrijk wat ik hier vertel. Ik heb veel geworsteld met die vragen als “moet je van tevoren alles weten?” en “hoe schrijf je goede eindes?”, en ik denk dat dit mijn beste antwoord is.
Een goed einde is niet eentje die je hebt bedacht; het is eentje die automatisch is ontstaan.
Bedenk een sterk startpunt en ga daarna improviseren zo goed als je kunt.
En na het lezen van dit artikel, zal je hopelijk begrijpen wat ik bedoel met een “sterk startpunt”.
- Algemene thema’s of richtingen die je wilt uitdiepen. (Zoals leiderschap, politiek en maatschappij. Maar zo is er ook de theorie dat de “White Walkers” een metafoor zijn voor klimaatverandering.)
- Algemene punten in het plot of dingen die je graag zou willen bezoeken. (Dus niet “in hoofdstuk 10 staat dit personage op deze plek, om die reden”, maar “het zou gaaf zijn als dit personage op deze plek terecht komt”)
- Personages die gedefinieerd worden door intern conflict, meestal vanwege hun verleden. (Dus niet “dit personage is slecht en dit personage is goed”, maar “dit personage is vroeger gebeten door een hond, daardoor bang voor dieren, en wat is het meest interessante dat ik hiermee kan doen?”)
Met dit idee in het achterhoofd, kan men hopelijk series schrijven die consistent (goed) zijn en een bevredigend einde kennen. En maak ik hopelijk nooit dezelfde fout die mijn lezers met teleurstelling en woede achterlaat.
Opmerking: een tijdje geleden schreef ik een verwoestend stuk over de serie LOST. Hierbij vertelde ik waarom het slecht was dat de schrijvers géén idee hadden waar ze heen gingen en géén plan hadden. Dit lijkt haaks te staan op de boodschap die ik hier verkondig, maar dat is het niet. Ik verwacht niet dat iemand van tevoren ook maar enigszins concreet het verhaal heeft uitgedacht. Maar ik verwacht wél dat er een algemeen idee is. Dat je kunt zeggen “het thema van dit verhaal is X, en ik wil in deze drie verhaallijnen langzaam het conflict laten stijgen”. Als je dat hebt, en je hebt de nodige vaardigheden qua verhalen schrijven, komt het vanzelf goed. Hopelijk was dat ook duidelijk in mijn stuk.
Overige dingen
Daarnaast heb ik nog wat snelle opmerkingen:
- Het script is belangrijker dan wat dan ook. Deze serie heeft geweldige muziek en visuals, maar dat doet er niks toe als het script niet klopt.
- In het begin van de serie waren er nauwelijks actiescenes. Elk seizoen kende slechts één of twee belangrijke gevechten. In latere seizoenen wordt alle tijd opgevuld met actiescenes, en elk conflict opgelost met een gevecht. Hoewel het dus visueel indrukwekkend is, ben je verder niet geïnteresseerd in de actie, omdat het niet creatief of bijzonder meer is.
- En als het niet uitdraait op vechten, draait het uit op het klassieke “we staan in een kringetje en vergaderen”-probleem. Tel het maar eens. In de laatste seizoenen zijn er iets te veel scenes waarbij alle personages op een hoopje staan en heel veel dingen tegen elkaar zeggen … zonder dat het echt ergens heengaat. (Vaak inclusief lange, dramatische pauzes, om de lengte van de serie nog een beetje op te rekken.)
- De schrijvers wilden natuurlijk weer “onverwacht” zijn en veel “plot twists” hebben. Nee, hou daar nou eens mee op :p Vertel je beste verhaal. Als sommige kijkers verwachten dat persoon X aan het einde op de troon zit, omdat je al seizoenenlang hints geeft dat zoiets gaat gebeuren, laat het dan gewoon gebeuren! Daarmee beloon je kijkers voor goed opletten en tijd investeren in de serie. Zelfs de schrijver van de boeken deelt die mening: “subverting expectations” maakt een verhaal vrijwel altijd slechter.
Het nummer van Podrick (Jenny of Oldstones) was geweldig. Het hoogtepunt van het seizoen, als je mij vraagt. (Ik prefereer zijn versie over het origineel van Florence + The Machine.)
Hier hadden ze wederom meer mee kunnen doen. Juist dat kameraadschap, dat ze er samen iets van moesten maken tegen het ondode leger, juist die kalmte voor de storm—dáár krijg je iets emotioneels mee.