Een vriend van mij gaf mij ooit een bijzonder cadeau voor mijn verjaardag. Geen geld, geen cadeaubon, geen kaartje, maar de uitnodiging om gezellig samen een keer naar de bioscoop te gaan. De film die we gingen zien? Mission Impossible: Ghost Protocol. Dit was deel 4 in de Mission Impossible filmreeks.
Ik had er nog nooit van gehoord, en was redelijk argwanend in mijn zachte stoel gaan zitten, maar al binnen tien minuten wist ik dat dit een geweldige film ging worden. Eindelijk een goede actiefilm. Eentje die daadwerkelijk een goed plot heeft, innovatieve actiescenes, en zelfs karakterontwikkeling en grappige momenten. Sindsdien heb ik de reeks altijd nauwgezet gevolgd.
Vandaar dat ik met hele hoge verwachtingen Fallout (deel 6) ging kijken. Heeft de film aan die verwachtingen voldaan? Joah. Mwah, soort van wel. Ik geef de film 4 uit 5 sterren. (Maar alleen als je de vorige delen hebt gezien, anders dan zullen sommige delen onduidelijk zijn en is de score dus iets lager.)
Pas op! Wie deze recensie trotseert, heeft spoilers geleerd!
Wat is het idee?
De hoofdpersoon (Ethan Hunt) krijgt te horen dat er een plan is om drie kernbommen te ontwikkelen en laten exploderen. Samen met zijn team probeert hij dit te voorkomen.
Dit is de hele opzet van de film, in zijn simpelste vorm (en zonder spoilers).
Bij andere actiefilms zou ik denken “ja hoor, gaan we weer, iemand wil zonder reden de wereld vernietigen en daarvoor gaan we nu 2,5 uur vechten”. (Vroeger was het heel normaal dat de slechterik in een (actie)film nou eenmaal slecht was. Geen uitleg, geen logica, iemand wil gewoon lekker dingen kapot maken.)
Maar niet bij deze film. Dat komt niet omdat de slechterik zo goed uitgedacht is. Het is nog steeds een groepje mensen die denken dat de wereld een betere plek wordt door kernwapens te laten ontploffen (met een zo groot mogelijke impact). Nergens wordt fatsoenlijk uitgelegd wat de motivatie is of waarom dat logisch zou moeten zijn.
De film voelt logisch (en krijgt meteen een goed tempo) door een trucje dat de film gebruikt. Aan het begin zien we op het nieuws een journaal over kernaanvallen. Ze hebben al plaatsgevonden. De hoofdpersoon komt woest de kamer binnen van de persoon die achter de aanvallen zit. Door een fout van hemzelf is het plutonium in handen van de slechteriken gekomen, en nu is het chaos in de wereld. Ik was echt onder de indruk. Wow, ze durven gewoon de held te laten falen, en nu moeten ze omgaan met de gevolgen.
Wat blijkt? Het was allemaal een goochelshow. Ze hebben een nepkamer gebouwd en een nepjournaal afgespeeld om een bekentenis uit iemand te krijgen. Hoewel het een spannende plot twist was, bleef vooral een klein beetje teleurstelling over. Vanaf dat moment werd de film namelijk qua algemene structuur hetzelfde als alle vorige Mission Impossible delen.
Het was een gemiste kans, in mijn ogen, om een krachtig verhaal over nucleaire wapens te vertellen en het cliché van de held die altijd overleeft en overwint een keer te omzeilen. Dit is de grootste reden dat de rating niet 5 sterren is. Want …
Verhaallijnen en vechten
… het plot en de actiescenes zijn goed. Keer op keer belandt je als kijker in een spannende situatie, waar dingen nét niet goed gaan (en nét niet zoals je verwacht), om daar vervolgens nóg een subtiele plot twist overheen te gooien. Er zit geen enkel dood moment in de film en geen enkele scene waar alle spanning weg is of het verhaalverloop voorspelbaar.
Het enige wat beter had gekund was de duidelijkheid. Meerdere keren in de film was ik even kwijt wie nou wie aan het verraden was, en wie tegen wie vechtte. Want geloof me: op een gegeven moment is helemaal niks meer zeker en niemand meer te vertrouwen in deze film. Na een tijdje voelt dat als te veel informatie. Dan begint de film te duizelen en wordt je er een beetje uitgehaald. (In plaats van dat je de film volgt, gaat je hoofd een halve minuut “wow … wacht … wat?”)
Eigenlijk kan ik mijn omschrijving uit de introductie uitbreiden naar het volgende:
Ethan probeert samen met zijn team een kernaanval te voorkomen. Eerst proberen ze de grondstoffen weg te halen (het plutonium)—dat mislukt. Dan proberen ze de grondstoffen terug te kopen/ruilen—dat mislukt. Dan proberen ze het meerdere keren opnieuw, op andere manieren en met andere voorwaarden—dat mislukt. Uiteindelijk zijn de bommen gemaakt en moeten zij deze zien te lokaliseren en ontmantelen. Dat lukt—einde film.
Er wordt duidelijk naar een doel toegewerkt (wat altijd fijn is), maar steeds op een andere manier en in een andere context. De ene keer vecht het team tegen elkaar, de andere keer met elkaar. De ene keer hebben ze echt ruzie, de andere keer doen ze alsof. De ene keer doet een teamlid zich voor als iemand anders om ergens te ontsnappen, de andere keer juist om achter te blijven en iemand erin te luizen.
De actiescenes zijn altijd bijzonder in Mission Impossible films. Deze keer vond ik ze eigenlijk een klein beetje tegenvallen. In andere delen bedachten ze meer bijzondere en excentrieke plannen, die gevolgd werden met gekkere actiescenes. Maar goed, je kunt niet verwachten dat ze elk jaar grootser en gekker worden.
Karakters
In alle vorige paragrafen heb ik een belangrijk stuk eruit gelaten: de persoonlijke verhaallijnen. Natuurlijk, dit is een actiefilm en geen drama. Er is geen grote focus op karakters en hun personages en hun ontwikkeling. Maar de focus die er was, vond ik zeer goed geplaatst.
Door de filmreeks zit namelijk een verhaallijn over Ethan Hunt en zijn vrouw. Ze waren zeer gelukkig samen, maar haar leven was te gevaarlijk zolang ze bij hem was. Dus ze moesten uit elkaar en nooit contact hebben. In het slotstuk van de film blijkt die vrouw te werken op de plek waar de kernbommen verstopt zijn (en zullen ontploffen). Dit geeft alles een extra lading en extra ontlading als het allemaal voorbij is (en goed is afgelopen).
Opmerking: natuurlijk is dit niet toevallig. Dit is door de slechteriken zo geregeld. De “hoofdslechterik” van de film heeft een persoonlijke vendetta die hij nog wil verrekenen met Ethan, en vice versa. Op die manier speelde deze film goed in op de gebeurtenissen uit de laatste film. Het maakte alles net een tandje beter, omdat er een historie aan vast zat. Een speciaal gevoel voor de hoofdpersonages. Dat is altijd beter dan weer een nieuwe, frisse, willekeurige slechterik waarmee niemand eigenlijk verbonden is.
Om plaats te maken voor deze verhaallijn, was deze film iets minder grappig dan vorige delen. Er werden slechts spaarzame grappen gemaakt. Gelukkig waren die wel goed en klopte de balans tussen humoristische en serieuze momenten.
Opmerking: gek genoeg leek Tom Cruise in deze film jonger en relaxter/grappiger dan in alle vorige films. Terwijl deze film misschien juist de meest serieuze dreiging van allemaal had. Zou hij botox hebben gebruikt? Was hij de vorige keer/keren gewoon enorm vermoeid? We’ll never know.
Terug naar het kernverhaal
Het enige wat dus écht aan mij knaagt is de gemiste kans met de kernwapens. Uiteindelijk behandelen ze de kernwapens alsof het handgranaten zijn die ze even weg moeten gooien. Nooit wordt echt duidelijk voelbaar gemaakt wat de gevolgen zullen zijn. Zelfs als iemand tegen Ethan’s ex-vrouw zegt “ga snel naar je man, wees nog een paar minuten samen” heeft het weinig emotionale impact. De urgentie en omvang van de dreiging is niet heel goed overgebracht.
Ik denk dat deze film een 5/5 had kunnen zijn, als die eerste scene geen truc was geweest. Als de aanvallen echt hadden plaatsgevonden en de wereld een beetje in chaos was. Als de helden compleet achter de feiten aanliepen en iets heel nieuws moesten proberen om er bovenop te komen. Misschien hebben de terroristen door deze aanvallen ineens veel meer macht vergaard. Misschien is hun hele operatie uiteen gevallen omdat belangrijk personen of hoofdkwartieren plots zijn weggevaagd. Alle orde en wettelijkheid is weg—hoe kun je dan nog de slechteriken pakken?
Tegelijkertijd had de film dan een serieuzer, informatief verhaal kunnen vertellen. Over hoe blij we moeten zijn dat er nog steeds geen kernaanvallen zijn geweest (sinds de Tweede Wereldoorlog). Over hoe erg de gevolgen zijn. Misschien zelfs wat de gevolgen zijn, voor mensen die dat nooit eerder hebben geleerd. (Natuurlijk moet zoiets niet op een saaie of prekende manier gebeuren. Het blijft een blockbuster.)
En dan hadden ze vooral kunnen inzoomen op de persoonlijke relaties. Over de verhouding tussen Ethan en zijn ex-vrouw, over die onmogelijke relatie tussen twee mensen die echt heel veel van elkaar houden. Over de verhoudingen binnen het team: het kan niet makkelijk zijn om zo lang samen te werken op zulke intense missies. (Er wordt hier heel kort naar gehint, en dat smaakte naar meer, maar dan wordt het weer opzij geschoven. Hetzelfde geldt voor een tweede hoofdpersonage buiten het team (Ilsa). Het feit dat ze informatie achterhoudt, soms met Ethan en soms tegen Ethan vecht, en een soort tweede nieuwe liefde voor hem is, had haar toch een iets gelaagder personage moeten maken.)
Ik denk dat de film daarvan heel sterk was geworden. Enkele actiescenes en plot twists moeten weg om plaats te maken voor die extra diepe laag. Dan was dit de perfecte film geweest.
Maar in de huidige vorm: 4 uit 5 sterren.
