Ik zou graag een broertje willen opperen voor de retorische vraag: de onbedoeld retorische vraag!
Stel persoon A is een vriendin van persoon B. A heeft vandaag een moeilijk tentamen/proefwerk. Bij het weggaan zegt B tegen haar: “oh, bel maar als je klaar bent om te zeggen hoe het ging!”
Enkele uren later wordt B gebeld. Ze neemt op en het eerste wat ze zegt is: “hey A, ben je klaar met het tentamen?”
Dat, mijn lieve lezers, is een onbedoeld retorische vraag. Natuurlijk is ze klaar! Je mag toch helemaal niet bellen tijdens een toets? Alsof A dan zou antwoorden: “Nee—sssst—ik zit nog middenin het tentamen. Maar ik heb mijn hulplijn ingezet, dus ik bel jou. Jij moet twee opties wegstrepen. Eerste optie … "
Een retorische vraag is een vraag waarvan men het antwoord al weet. Een onbedoeld retorische vraag is een vraag waarvan men het antwoord zou moeten weten.
Nog een voorbeeld. Persoon A heeft voor het eerst een feestje in het huis van persoon B. Na even op Google Maps kijken en een halfuur fietsen, staat ze voor de deur en belt aan. B doet open en vraagt meteen: “en, kon je het een beetje vinden?”
Natuurlijk kon ze het vinden! Anders had ze er nu niet gestaan. B bedoelt waarschijnlijk “nog hinder ondervonden onderweg?” of “ben je per ongeluk omgefietst?”, maar ja, dan moet ze dat zeggen :p
Een ander voorbeeld. A heeft een bepaald gerecht voor het eerst gekookt. B komt op bezoek en eet gezellig mee. Nadat alle borden leeggegeten zijn vraagt A: “en, was het te eten?” (Of, nog leuker, “kreeg je het een beetje door je keel/strot? *haha*”)
Natuurlijk was het te eten! Het was toch eten? En iedereen heeft er toch iets van gegeten? Dan was het te eten. Ze bedoelen waarschijnlijk “was het lekker?” of “vond je het plezierig om te eten”, maar ja, waarom zegt niemand dat nou gewoon?
Laatste voorbeeld. Stel wederom dat persoon A een toets heeft gemaakt; persoon B is haar moeder/vader. Bij het thuiskomen vraagt B: “en, was het een leuk proefwerk?” Natuurlijk was het niet leuk! Proefwerken zijn stom.
(Nou hebben pubers trouwens wel een behoorlijke verzameling onbedoeld retorische vragen. “Heb je zin in chips/frisdrank/ander ongezond voedsel?” Altijd ja. “Heb je goed geslapen?” Altijd nee. “Zeg schatje, volgens mij ben jij hartstikke verliefd op die jongen/meid!” De puber antwoordt nee, het echte antwoord is altijd ja. “Heb je wel goed geleerd voor die toets van morgen?” De puber antwoordt altijd ja, het echte antwoord is NATUURLIJK NIET.)
Ik ben niet voor of tegen onbedoeld retorische vragen. Ik vond slechts dat ze benoemd moesten worden. En ze zijn vaak best grappig.
Opmerking: als je dit leest en zelf ook een voorbeeld hebt van zo’n vraag, laat het vooral weten!