Ik hou van kleinschalige, aparte, onhafhankelijke (“indie”) projecten. Zo is er een kleine musical die ik bijna 15 jaar geleden heb gezien waarvan ik nog regelmatig liedjes luister/zing. (Deze heette Alleen op de Wereld. Er staat nauwelijks iets van online. Gelukkig hebben we thuis de CD nog :p)
Ook speel ik wel eens zelfgemaakte bordspellen van hobbyisten, na zelf de kaartjes en fiches te hebben uitgeprint en uitgeknipt. En om het beeld compleet te maken: veel van mijn favoriete liedjes zijn van onbekende artiesten die na één album alweer stopten.
Mijn liefde voor die kleine projecten is misschien de reden dat ik ANNE+ op mijn “kijklijst” had gezet.
Toen ik enkele maanden geleden las dat deze serie online kwam, heb ik het resoluut op die lijst gegooid. Inmiddels ben ik jammer genoeg vergeten waarom ik dat precies heb gedaan. Het gaat namelijk over de avonturen van een lesbische twintiger in Amsterdam, waarbij alleen het woord “twintiger” ook op mij van toepassing is.
Maar dat deert niet. De serie bevat “slechts” 6 afleveringen van ~10 minuten, dus ik ben maar gewoon gaan kijken!
Voor de mensen die denken: wat is een kijklijst? Nou, blijkbaar heb ik een systeem waarbij ik mezelf opdraag om bepaalde films/series te kijken. Elke keer als ik iets interessants tegenkom schrijf ik het op de lijst. Als ik vrije tijd heb pak ik het bovenste onderdeel van de lijst en ga daar eens even van genieten. (Of niet. Maar dat merk je dan vanzelf in mijn recensie.) Het was nooit mijn intentie, maar ik merk dat het best een goed systeem is.
De serie krijgt van mij 4.25 uit 5 sterren. Waarom? Lees verder!
(Ik overweeg om een ander systeem te gaan gebruiken dan 5 sterren. Misschien dat ik enkele criteria ga gebruiken waaraan ik iets toets. Of dat ik alleen een “kijkadvies” geef waarin ik zeg “deze serie is geschikt voor mensen die van X houden, maar moet je niet kijken als je Y bent”. Ik ben nog zoekende.)
Wat is het idee?
De serie ANNE+ gaat—niet geheel onverwacht—over Anne. We komen aan het begin te weten dat ze lesbisch is (en dat al lange tijd weet en uitdraagt), en dat ze Nederlands gaat studeren in Amsterdam. (En ze is dus rond de twintig, maar dat zijn de meeste studentes.)
Elke aflevering gaat over een andere liefde uit haar studententijd. Daar komt ook de naam vandaan: ANNE +
Ik vind dat leuk. Mensen die echt een idee hebben over het formaat en de structuur van een serie. In plaats van dat ze automatisch zeggen “oké 23 afleveringen per seizoen, 45 minuten, en we noemen ze gewoon aflevering 1 t/m 23”, zit er een gedachte achter. Nee, we gaan het anders doen. We gaan het zo doen, want dat past beter bij het verhaal. Dat is de stijl die we kiezen. Niet meer, niet minder.
Bovendien is het zo ook behapbaar. Het wordt niet langdradig, het wordt niet vervelend om te kijken. Het wordt zelfs haast verslavend: na tien minuten denk je “oh, was dit het al? … ik heb nog wel tijd voor een afleverinkje voordat ik naar bed ga, toch?”
(En toch hoop ik niet dat andere series deze stijl gaan kopiëren. Dan krijgen we straks 100 afleveringen per seizoen, elke aflevering 10 minuten. Daar zit ik ook weer niet op te wachten :p)
Het idee van de serie is, in mijn ogen, drieledig:
- Een paar lieve/leuke/grappige verhaaltjes vertellen over de avonturen van een lesbische studente. (Avonturen klinkt wel heel heftig, maar ik wist geen beter woord.)
- Een verhaal vertellen over liefde (en liefdesverdriet), opgroeien, volwassen worden, en vooral zoeken wie je bent en wie je wilt zijn.
- Aandacht vragen voor de lgbt+ gemeenschap (en in dit geval vooral inzoomen op lesbiennes).
Om deze recensie wat structuur te geven, zal ik deze drie delen stuk voor stuk behandelen.
De intro
Eerst wil ik even aandacht vragen voor de intro van de serie. Die is leuk 🙂 Een serie spontane foto’s ondersteund met vrolijke muziek. Het is ook fijn dat de intro niet lang is. (Het zou sowieso gek zijn als afleveringen van 10 minuten een intro van 2 minuten hadden. En dan daarna zo’n aftiteling van 5 minuten :p)
De muziek is van Tess van der Velde. Nou staat er een heel “ANNE+” album op Spotify, maar alleen het eerste nummer is echt een nummer (waarin wordt gezongen), de rest is verschillende deuntjes/achtergrondmuziek die in de serie zit. (Ik vind dit jammer. Het introdeuntje is echt leuk. Maar goed, je kunt niet alles hebben in het leven.)
De outro
Natuurlijk kan de outro nu ook niet achterblijven. Een van de eerste notities die ik maakte was “haha, een aftiteling van anderhalve minuut bij een aflevering van tien minuten”. Ik weet niet, ik was slaapdronken denk ik, want de aftiteling nam helemaal niet zoveel tijd in beslag.
Bij nadere inspectie van de aftiteling vond ik het woord dat mijn gevoel over deze serie omschreef: stijlvol.
De aftiteling is typografisch en visueel stijlvol. (Veel beter in ieder geval dan zo’n waterval aan informatie die normaal gesproken over het beeld scrollt.) De tekst is op een fijne grootte, kleurgebruik en compositie is ideaal, en je ziet meteen wie wie speelde. (Wat, volgens mij, toch uiteindelijk de bedoeling is van zo’n aftiteling.)
Maar Tiamo, waarom besteed je zoveel aandacht aan de intro/outro van een serie? Omdat ik dat belangrijk vind. Het geeft het niveau van afwerking aan. Hoeveel liefde, aandacht en energie er in zo’n project is gestoken. Of mensen verstand hadden van wat ze deden, of niet. En in dit geval hadden ze er verstand van.
Het is toch een soort belofte die je doet aan de kijker. “Kom, ik neem je mee in mijn verhaal. Vertrouw op mij: ik weet hoe ik de dingen in beeld moet brengen; hoe ik de geluiden binnen kan laten komen. Kom, en ik zal je niet teleurstellen.” Op diezelfde manier beoordelen mensen wel degelijk een boek aan haar kaft en eerste hoofdstuk. Als het eerste hoofdstuk een spannende achtervolging bevat, verwachtten mensen de rest van het boek ook wilde en spannende scenes. Als het eerste hoofdstuk saai is of vol met spelfouten staat … you get the idea.
Daarnaast, als je het optelt, beslaan de intro + outro samen toch zo’n 1/6 van de gehele speelduur!
(Ik heb even een klein onderzoekje gedaan. Bij de meeste films duurt de intro + outro zo’n 15-20 minuten. Uitgaande van een gemiddelde filmduur van 1.5-2 uur, is dat ongeveer 1/6. Dus … eh … de intro + outro van deze serie zijn in proportie met haar lengte! Jeej! Hang de vlag uit! Opmerking: dit onderzoek bestond uit de laatste 25 films/series die ik had gekeken opzoeken en de tijd bekijken. Ik weet het: ik besteed mijn tijd aan nuttige dingen.)
De avonturen van Anne
Anne’s avonturen zijn … vrij normaal. En dat is helemaal oké. De serie is niet bedoelt als thriller of blockbuster.
Een groot deel van de serie is ze in haar appartementje aan het praten (en zoenen … meestal zoenen) met haar huidige relatie. Of ze kletst met haar beste vrienden over van alles en nog wat. En dat is eigenlijk best herkenbaar. Het besteed geen enkele aandacht aan de stomme, saaie of zware delen van het studentenleven. Het stort zich volledig op de vriendschap en de liefde. Het geeft een warm, fijn, vertrouwd gevoel. (Het deed me denken aan mijn leuke gesprekken met vrienden op de middelbare/universiteit. En een beetje aan mijn mislukte pogingen om een relatie krijgen, vooral op de middelbare.)
Het helpt hierbij natuurlijk dat Anne lief is—op een subtiele manier. Veel series bedenken dat ze een lief personage willen, en voor je het weet loopt dat personage rond met knuffelberen, geeft iedereen zoenen en regelt gratis cadeau’s. Dat is veel te overdreven. Die mensen bestaan wel, maar je kunt prima lief, aardig en zorgzaam zijn zonder ermee te koop te lopen. Ik heb het idee dat Anne een beetje een gemiddelde moet voorstellen. Ze is niet extreem stoer, maar ook niet verlegen of bang. Ze is dus heel lief, maar niet op de hierboven beschreven extraverte manier. Ze is oké met haar seksuele geaardheid, maar dringt het niet op. En dat gemiddelde heeft dan nog een sprinkeltje “lief” meegekregen.
Wat óók helpt is dat het acteerwerk goed is. Van Anne, maar ook vrijwel alle andere acteurs. Ik ben dat niet gewend van een Nederlandse productie. Dat klinkt misschien minachtend, maar zo bedoel ik het niet. Nederland is gewoon een klein land, met een kleine vijver om acteurs en regisseurs uit te vissen. Nederlandse producties gaan nou eenmaal niet consistent de status van Hollywoodfenomenen halen. Maar bij deze serie viel het dus mee. Er zat een enkele tegenvallende prestatie in de serie, maar voor het grootste deel geloofde ik het verhaal en zat ik er helemaal in.
Het acteerwerk van Hanna van Vliet (die Anne speelt) draagt de serie goed. Nu ik erover nadenk: misschien is dat wel waarom de serie op mijn kijklijst stond. Sinds ik Hanna zag in de musical De Tweeling ben ik fan van haar. Niet alleen kan ze retegoed acteren, ze heeft een prachtige zangstem. (In dat opzicht is het jammer dat ze tegenwoordig vooral acteert en niet meer zingt 🙁 Ik verwacht niet dat ze dit leest, maar als ze dat doet: ga weer zingen! En ik weet dat ik niet de enige ben. Mijn moeder zei achteraf ook: “zij had echt een mooie volle stem”. Alleen mijn broertje moest het verpesten door te zeggen: “euw, wat is er met haar stem aan de hand?!” Maar hij heeft er natuurlijk geen verstand van.)
Ook de erotische scenes zijn, wederom, stijlvol gedaan. Niet te veel bloot, niet te weinig. Niet overdreven, maar ook niet weggemoffeld of gecensureerd.
Liefdes en verdriet
Wederom moet ik de serie prijzen voor het hebben van een duidelijk idee. Elke aflevering omvat een nieuwe, unieke liefde. Elke keer is het een andere persoonlijkheid, waarmee de relatie anders is, waarbij ze om een andere reden gedumpt wordt, etc.
Hierbij was Sofie voor mij het meest herkenbaar. Ze wil wel samen zijn met iemand … maar weet het niet zeker. Ze wilde geen commitment. Ze wilde de opties openhouden, gewoon vrienden zijn, afwachten. Als Anne dan uiteindelijk heel duidelijk maakt dat ze voor haar valt, zegt Sofie dat ze het nooit zo heeft gezien. (Sowieso vond ik Sofie wel grappig als personage.) Dit is pijnlijk herkenbaar. Zowel aan het ontvangende eind (verliefd zijn op iemand die het niet teruggeeft), als het gevende eind (horen dat iemand verliefd op je is en … het niet zeker weten en soort van afwijzen, soort van niet).
De andere liefdes waren ook stuk voor stuk interessant (door hun uniekheid), maar voor mij niet direct herkenbaar. (Ik maak het mezelf ook heel lastig, als hetero man een serie kijken over de liefdesperikelen van lesbische twintigers.)
Roos vond ik vooral irritant eigenlijk. Ze durfde niet te kiezen, nog niet uit de kast te komen. Als Anne handen wilt vasthouden, of haar een kusje geeft, reageert ze gefrustreerd en duwt haar van zich af. Als Anne even later vraagt of ze haar vriendin wil zijn, zegt ze toch ja. Maar vervolgens schrikt ze zich kapot als Anne vraagt wanneer ze samen gaan wonen. Waarom? Ze stelt gewoon een vraag? En je bent haar vriendin, zeg maar?
En nog even later komt er een schreeuw- en scheldpartij op een markt omdat Roos dus geen handen wil vasthouden. Waarom zo boos zijn op iemand die zo lief is? Je kunt toch gewoon erover praten? Ik snap dat het lastig kan zijn om uit de kast te komen, of om te “accepteren” dat je lesbisch bent. Maar waarom boos worden op iemand anders? Waarom de schuld aan iemand anders geven? En waarom oh waarom dan toch “ja” zeggen als Anne vraagt of je haar vriendin wilt zijn? Ik denk dat Roos’ verhaallijn best interessant had kunnen zijn, maar dan had ze meer dan tien minuten nodig gehad. Dan had het uitgediept moeten worden. Want die aflevering was voor mij vooral frustrerend.
Desondanks, als je dan regelmatig aan het einde van de aflevering Anne heel zielig ziet kijken (of zelfs huilen), dan breekt je hart toch een beetje. Niet alleen omdat zij zo schattig is en een beter leven verdient, maar ook omdat het je herinnert aan jouw problemen en relaties die niet werkten (of het nou liefde of vriendschap is). Eigenlijk zou je bijna vergeten dat het over lesbiennes gaat, want het wordt heel algemeen gepresenteerd. (Daar ben ik blij mee; dadelijk meer daarover.)
De laatste aflevering
Eigenlijk vond ik de laatste aflevering veruit het leukst. De ouders die langskomen zijn grappig. Lily die een power move uithaalt door haar zonnebril op tafel te leggen en met een strak gezicht te zeggen “ik was mijn zonnebril vergeten”. Die aflevering was het meest onvoorspelbaar, en tegelijkertijd ook weer het meest logisch. Je zag namelijk de progressie die Anne had doorgemaakt. Van verliefde, misschien naïeve studente, naar afgestudeerd en verhuisd naar een nieuwe woning. In elke aflevering zie je haar tandenpoetsen met haar huidige liefde, met een “ouderwetse tandenborstel”, maar in de laatste aflevering staat ze alleen voor de spiegel—deze keer met een “elektrische tandenborstel”. Het is een klein detail, maar het werkt.
Voor haar breekt een nieuwe fase aan. Ze voelt zich hopeloos, heeft geen antwoorden meer. Maar haar ouders peppen haar op. Vertellen dat het oké is om te zoeken, om te proberen, om fouten te maken. (Dit is het beste wat je ooit kan horen van je ouders.) En als Lily uiteindelijk terugkomt ben je blij voor Anne.
Anne heeft een ontwikkeling doorgemaakt. En je hebt, ondanks het korte en fragmentarische verloop van de serie, het idee dat je het ook mee hebt gemaakt. Dat je erbij was. En uiteindelijk begrijp je de conclusie van de serie. Dat zijn de kernelementen van ieder verhaal: ontwikkeling en een bevredigende conclusie. De serie voelde compleet; vandaar ook mijn hoge rating.
(De andere afleveringen waren ook voorspelbaar doordat in de beschrijving van elke video al zowat de hele verhaallijn uit de doeken werd gedaan. Meestal staat er alleen de opzet van een aflevering, maar in dit geval wist ik vrijwel alles al toen ik begon. Maar ja, het zijn dan ook maar korte afleveringen die binnen een paar zinnen te beschrijven zijn.)
Knipogen
Gedurende het verhaal zijn enkele opmerkingen en knipogen naar de lgbt+ gemeenschap. (Ik vind dit een vreselijke term, en een taalkundige horror, maar ik weet niks beters. De “niet-hetero’s” is ook weer raar. “De anderen” klinkt alsof je het over geesten hebt, en “minderheden” is te vaag. Iedereen is lid van een hoop minderheden, of ze nou willen of niet. Zo ben ik een van de weinige leden van de groep mensen die een recensie schrijft over deze serie.)
Dit is grotendeels goed gedaan. Het is subtiel, het zit het verhaal niet in de weg, het is op enkele momenten zelfs grappig of herkenbaar. (Bijvoorbeeld, in aflevering 2 vraagt een vriend aan haar: “maar … ben je dan niet bang dat een man haar iets kan geven, wat jij niet kan geven?” En dat zij dan lacherig reageert: “… zoals wat? Een pik?” Bijna exact deze conversatie heeft in mijn leven ook wel eens plaatsgevonden. Meerdere malen zelfs. Bovendien vond ik de reactie daarna ook goed geacteerd.)
Vantevoren was ik bang dat het soms een preek zou worden. Dat het verhaal zou zeggen hoe verschrikkelijk het is dat mensen bang zijn om uit de kast te komen, en dat we allemaal elkaar moeten accepteren. Vervolgens doen ze er nog een schepje bovenop en laten ze een homoseksueel persoon vreselijk gepest worden, en iedereen gaat naar huis met een schuldgevoel, terecht of niet.
Niet in deze serie, gelukkig.
Er zijn wel een paar momenten, maar die vallen mee of worden goed afgehandeld. Zoals Lily die zegt tegen Anne (ik parafraseer): “mijn nieuwe relatie is geen hij of zij—maar in het Nederlands hebben we niet echt een woord voor dat soort mensen?”
Het gaf een beetje het idee dat het “slecht” was dat we daar geen woord voor hadden. Dat iedereen zo ouderwets en langzaam was en dat we dat allang hadden moeten fiksen. Ik heb wel eens interviews gezien waarin mensen zoiets zeggen en dan uitbarsten in een verhaal over hoe ze misbruikt worden omdat mensen hen niet aanspreken met hun persoonlijk voornaamoord naar keuze. (Sommigen vergeleken “niet aangesproken willen worden met hij of zij, en dat mensen dat toch doen” letterlijk met “fysiek/seksueel mishandeld worden”. Ik snapte het ook niet.)
In de serie, echter, wordt het meteen teruggehaald in het verhaal. Lily zegt “jij hebt Nederlands gestudeerd—kun jij daar niet een woord voor bedenken?” Waarna Anne een leuk Vlaams accent opzet (gek genoeg was dat het meest herkenbare moment voor mij) en het gesprek doorgaat.
Opmerking: ik dacht aan het begin van de serie dat Lily niet meer lesbisch was. Ze liep namelijk met haar nieuwe vriend. Pas toen Anne zei “en haar nieuwe vriendin is ook zó knap” raakte ik in verwarring. Dit voelde wel een beetje plotseling en geforceerd. En later bleek dus dat die vriend geen vriend was, maar toch weer wel, en toen kwam dat hele verhaal met de persoonlijke voornaamwoorden. Het leek alsof ze dachten “we doen gewoon iemand van die gemeenschap in het verhaal, en we zeggen er verder niks over, zodat de kijker denkt dat het heel normaal is en erin meegaat”. En misschien werkt het voor anderen, maar ik was in verwarring tot de allerlaatste aflevering. Dan heb ik liever iets meer duidelijkheid over wat je probeert te doen.
Vergelijk het met het volgende: ik slaap nog met knuffels. Heel veel mensen vinden dat raar en genant. Ik vind dat dat gewoon normaal is en geaccepteerd moet worden. Als ik een verhaal zou schrijven om aandacht daarop te vestigen, zou het raar zijn om alle personages met knuffels te laten slapen en er vervolgens niks over te zeggen. Dan denk ik niet dat de boodschap echt binnenkomt—nee, dan zijn mensen vooral in verwarring. (“Huh, slapen alle personages nou in dezelfde slaapkamer? Waren de knuffels in de uitverkoop?”) Andersom zou ik ook geen geforceerde conversatie toevoegen met iemand die zegt “oh Henk, ja die slaapt nog met knuffels”, waarop de ander knipogend reageert: “oh, en dat is heel normaal, nee daar is niets vreemds aan”. Ik zou proberen om verhaalsgewijs de aandacht er kort op te leggen, maar wel zodat het voor iedereen duidelijk is.
Maar dat is slechts een klein kritiekpuntje. De serie had net zo goed over mensen met een andere geaardheid kunnen gaan. De liefdes en problemen werden vrij algemeen gehouden. Iedereen kan zich wel ergens in vinden, en zo niet dan stoort het ook niet.
Conclusie
Dit was een lange recensie. Ik hoop dat het vermakelijk was én duidelijk maakt waarom ik de serie goed vond. Als je het nog niet gezien hebt: ga het kijken. Als je het al wel gezien hebt: ga de makers stalken om een seizoen 2 te maken.
Na het schrijven van deze recensie moet ik denk ik nog een tweede woord toevoegen om deze serie te omschrijven: lief.
Deze serie was lief en stijlvol. Een combinatie die je niet vaak ziet, maar die ik wel graag vaker zou zien. Er zijn al genoeg groffe series, of extreem spannende series. Ook zijn er genoeg series met een hele diepe filosofische inslag, of adembenemende cinematografie, of special effects van een andere planeet. Er zijn series met een psychopatische hoofdpersoon, series over extreem geweld tegen bepaalde minderheden, series die alle principes overboord gooien om maar “hip” en “trendy” te zijn.
Maar er zijn nog niet genoeg series die lief en stijlvol zijn.
