Nadat ik onlangs het boek Spijt! opnieuw had gelezen en gerecenseerd, was het nu tijd voor de volgende in de reeks Carry Slee klassiekers: Lover of Loser. Ik had onlangs de film voor de 3e keer half gezien (vraag me niet waarom) en wilde wel eens weten hoe het boek nou eigenlijk ging.
Ik geef het boek 3 uit 5 sterren.
Oké, wacht, ik ga toch eerst uitleggen waarom ik de film nooit helemaal heb gezien. Toen ik jong was, waren Carry Slee boeken superhip. Iedereen was enthousiast over de films en keek ze links en rechts, waardoor ik regelmatig delen ervan meekreeg. Ik was 12 toen deze film uitkwam—precies de juiste leeftijd om interesse te tonen.
We spoelen enkele jaren vooruit. Ik logeer bij vrienden, maar was zoals altijd vroeg wakker (want ik kan niet slapen op luchtbedden). Ik deed de TV aan en welke film denk je dat ik halverwege binnenval? Lover of Loser. En ik bleef wederom hangen, al was het maar vanwege de leuke muziek die Thomas Acda schreef voor de film. (Je kunt deze anekdote ook lezen als “ik ben nooit echt opgegroeid en stiekem nog een tiener”, maar laten we even doen alsof ik een interesse in de film had vanuit mijn schrijverswerk.)
Waarom vertel je dit? Omdat het belangrijk is voor de recensie. Je zult het vanzelf merken.
Halverwege deze recensie zullen er spoilers komen. Ik zal dan nog een keer waarschuwen!
Wat is het idee?
Lover of Loser gaat over Eva en Mees. (Zoals altijd bij Carry Slee boeken: een jongen, een meisje, verliefdheid, miscommunicatie.)
Verhaallijn van Eva: Eva heeft net een nieuwe stiefvader die heel klef is. Hij wil haar steeds masseren, vraagt om zoenen, enzovoort en ze vindt het maar niks. Hij doet, echter, nog niks wat over de schreef gaat. Haar vrienden zeggen dat het “vaderlijke gevoelens” zijn en dat hij gewoon “zijn eigen dochter mist”. Het een leidt tot het ander, en ineens staat Eva in het park en begint een loverboy (Ricardo) tegen haar aan te praten.
Verhaallijn van Mees: Mees is verliefd op Eva.
Dit is de hele opzet van het verhaal. Als je halverwege het boek bent, ben je gewend dat Mees in het verhaal zit en dingen doet om Eva te helpen. Maar achteraf vraag je je af: waarom zit Mees eigenlijk in dit verhaal? En het enige antwoord is dat hij in de printshop werkt, en daar komt Eva wel eens langs, en hij is op slag verliefd op haar. Dus als vanzelfsprekend offert hij alles op en brengt verschillende mensen in gevaar om de ridder op het witte paard te spelen :p (Ik snap het wel hoor. Jongeren vinden dit vaak zelfs heel leuk om te lezen. Ik vond het gewoon grappig om op te merken.)
Dit verhaal gaat in de kern over maar één ding: liefde. Als je dit verder uitbreidt gaat het over twee dingen: goede liefde en foute liefde. Lover of Loser. Ik ga het dan ook vooral hebben over die kern, want alle verhaallijnen eromheen (met een band, en een groepje skaters, en een roddeltutje, etc.) vind ik eigenlijk niet zo interessant of belangrijk.
Natuurlijk, Mees is het hele boek bezig met zijn muziek en zijn band, maar is dat echt belangrijk? Nee, het is meer iets om de verschillende verhaalelementen te verbinden, en om de personages wat in te kleuren. (Bovendien kent driekwart van de Carry Slee boeken een band waarin de hoofdpersonages spelen. En het loopt altijd goed af met de band. Dus er zat ook weinig spanning of variatie in voor mij.)
Mijn gedachten in het kort
De spanning die Eva voelt omtrent haar nieuwe stiefvader wordt redelijk goed duidelijk gemaakt. Wat de vader Eva aandoet is dan ook niet zozeer verschrikkelijk, maar het gevoel van veiligheid dat Eva mist komt goed over. Hoe ze niet kan slapen omdat haar vader elk moment de slaapkamer binnen kan komen. Welke vervelende gedachten en gevoelens ze heeft als ze de overloop hoort kraken.
Dat onveilige gevoel leidt namelijk uiteindelijk tot haar ontmoeting met de loverboy. Die geeft haar het idee van veiligheid. Hij zegt dat hij haar gelooft en haar nooit iets aan zou doen. Dat hij haar niet ziet als een “lover”, maar als een “zusje”.
Dat Mees en Eva verliefd zijn op elkaar is al vanaf het begin duidelijk. Daar komt de spanning dan ook niet vandaan: die komt van een opeenstapeling aan misverstanden. En daar komen dan ook mijn problemen met dit boek: het hangt aan elkaar van naïviteit, misverstanden, en mensen die niet lijken na te denken of leren van hun fouten. Bovendien zijn de meeste personages bijna kopieën van elkaar, maar dan alleen met een andere naam, andere hobby’s, en één of twee onderscheidende eigenschappen.
Alle andere verhaallijnen (behalve de vader/loverboy-lijn van Eva) zijn in mijn ogen dan ook verwaarloosbaar. Ze bevatten hier en daar leuke grapjes, interessante conversaties, of spannende scenes—maar veel te weinig om ze waardevol te maken. Als je ze wegliet, zou je misschien maar twee scenes hoeven bij te schrijven, en de rode draad van het verhaal klopt nog steeds.
Het boek was niet vervelend om te lezen, maar ook niet enerverend. Het was niet saai, maar ook niet geweldig. Ik zie vooral veel gemiste kansen bij de verhaallijn van Eva, en een gebrek aan invulling of “belangrijkheid” omtrent de andere verhaallijnen. Als die kansen waren aangegrepen had het een sterk, belangrijk verhaal kunnen zijn. Nu is het “opvulling”. Niet goed, niet slecht, gewoon iets waarmee je de tijd kunt doden.
To keuzeverhaal, or not to keuzeverhaal
Dit boek is een keuzeverhaal. Dat betekent dat je op enkele punten in het boek zelf mag kiezen hoe het verhaal verder loopt. Je krijgt twee opties (zoals “ze praat tegen de loverboy” of “ze loopt weg”), plus een paginanummer waar je verder moet lezen.
Ik heb natuurlijk alle opties gelezen, wat erop neerkomt dat ik drie verhalen uit dit boek heb gehaald.
Op zich is het een leuk idee. Ik was zo’n type verhaal al wel eerder tegengekomen, en toen stoorde ik me eraan (want ik kon maar niet uitvogelen welke keuzes ik moest maken om het hele verhaal te lezen), maar hier was het aantal keuzemogelijkheden gelukkig niet te veel.
Ook waren de keuzes op logische keuzemomenten:
- Praten met de loverboy, of niet.
- De telefoon van de loverboy opnemen, of niet.
Het zou een heel ander boek worden als men moest kiezen tussen “Mees doet hagelslag op zijn brood, of kaas”. (Of als er meer dan twee keuzes waren. “Hieronder staat een lijst van ontbijtproducten. Kies er eentje die Mees vandaag op brood doet, en ga dan naar de bijbehorende pagina.”)
Wat ik wél jammer vond—maar dat is misschien persoonlijk—is dat de keuzes niet in elkaar over konden gaan. Bijvoorbeeld, dat je eerst iets koos waardoor je naar pagina 100 moest, maar daarna kies je iets wat je terugstuurt naar pagina 50, om vervolgens een keuze te maken waarmee je ineens op pagina 200 bent. Dat je echt hele verschillende verhalen kon opbouwen door middel van je keuzes. Nu zit je namelijk vast aan de verhaallijn als je eenmaal de eerste en/of tweede keuze hebt gemaakt.
Vanaf hier komen de spoilers!
En, stiekem, nadat je het boek hebt gelezen, blijkt dat alle verhalen voor 80% op dezelfde plek eindigen. Hoewel ik moet zeggen dat als de eindes verschillen, dat dan ook grotendeels belangrijke verschillen zijn.
Bovendien vind ik dat er nog wel meer interessante keuzemomenten waren:
- Gaat Mees naar Eva toe op die cruciale nacht in het park, of niet?
- Gaan Mees+Julia bij het bordeel naar binnen, of niet?
- Wordt Mees woedend en confronteert hij de loverboy, of houdt hij zich in en laat hem gaan?
- Gaat Eva haar vader aangeven, of niet?
Er zijn heel veel momenten te vinden waarbij de lezer misschien heel moeilijk een keuze kan maken. In het huidige verhaal is dat namelijk veel te makkelijk. Natúúrlijk ga je niet mee met een vreemde en natúúrlijk neem je de telefoon op zijn de enige juiste antwoorden. En het blijft niet bij de keuzemomenten: gedurende het boek lijkt het alsof de personages weinig keuzes maken. Ze doen wat ze doen, laten zich leiden door wat anderen beslissen of zeggen, laten alles maar een beetje gebeuren.
Vergelijk dit met het boek Spijt!, waarin een bewuste keuze van het hoofdpersonage, die hij niet had hoeven maken, uiteindelijk de climax inleidt. Dát is interessant. Daarover gaat een lezer nadenken. Dat heeft praktisch nut.
Dit waren mijn notities bij elke verhaallijn:
- Optie 1 => Optie 1 => beetje spannend, verder een wat duf verhaal
- Optie 1 => Optie 2 => zelfde (misschien iets minder spannend nog), verder duf, wel minder een open einde
- Optie 2 => wordt een beetje een overtrokken soap, grotendeels minder spannend (er kan ook eigenlijk niks misgaan als ze de vader opnemen), maar misschien wel het betere/meest complete verhaal.
Niet heel enthousiast, of wel? :p (Nou wordt je natuurlijk ook uit het verhaal gehaald als je ondertussen notities opschrijft. Ik probeer dat tot een minimum te houden, maar ik heb een slecht geheugen.)
Misverstanden
Er is één misverstand waar ik gillend gek van werd richting het einde van het boek.
Mees denkt dat zijn geliefde (Eva) anders heet. Hij denkt dat ze Julia heet, maar dat is Eva’s vriendin.
Als dit stomme misverstand er niet was geweest, was het hele boek er niet geweest. Terwijl het makkelijk had kunnen worden voorkomen. Mees had iets langer na kunnen denken of onderzoek kunnen doen. Hij had—en dat heeft mijn voorkeur—zich gewoon kunnen voorstellen aan haar en zo haar naam kunnen leren. Nu hoort hij van een vriend dat het meisje waar hij smoorverliefd op is en elke week ziet misschien wel Julia heet, en hij denkt: “top, die informatie is 100% betrouwbaar en hoef ik niet meer te checken ofzo”
Als Mees haar naam vanaf het begin goed had geweten, waren ze al aan de start van het boek samengekomen. Het verhaal was al bijna klaar toen het begon!
Als hij pas later haar naam leerde, had hij haar kunnen redden van de loverboy in het park. Hij had zelfs kunnen voorkomen dat Jesse gewond raakte omdat die dacht dat zijn vriendin (Julia) vreemdging.
Als hij nóg later haar naam pas leerde, kon hij haar eerder helpen met haar thuissituatie, eerder redden van de loverboy, én eerder verkering krijgen.
Elk moment was goed geweest! Maar niet het allerlaatste moment. Ik heb drie verschillende scenes gelezen waarin het 2 à 3 pagina’s duurde voordat Mees en Eva de naamsverwisseling doorhadden. En toen hadden ze ineens verkering en stonden ze overal te zoenen. Daarover gesproken …
De goede liefde
De goede liefde bestaat natuurlijk tussen Eva en Mees. (En een beetje tussen Eva en haar beste vriendin Julia; evenzo tussen Mees en zijn beste vriend Sem.)
Op zich weet de schrijfster wel hoe ze zoiets moet aanpakken. Hoe ze mensen langzaam bij elkaar kan laten komen, toch weer niet, toch wel, etc. Hoe ze de gedachten en gedragingen van een verliefd persoon moet omschrijven. De momenten waarop ik vaak moet glimlachen bij haar boeken zijn de scenes tussen twee verliefde mensen.
Mijn enige opmerking zou zijn dat het wel héél makkelijk gaat. Iedereen is precies verliefd op die ander die ook verliefd is! Iedereen is knap, welbespraakt, sociaal vaardig, en zeker genoeg van zichzelf om er iets mee te doen! Iedereen heeft tijd voor elkaar, zit samen na school in de kroeg of in het park, kan zomaar een date plannen en vanaf het eerste moment zoenen.
In het echt, zo is mijn ervaring, gaat het niet zo makkelijk. Je kunt verliefd zijn op iemand, maar die ander ziet jou niet staan. Je kunt helemaal niet verliefd zijn en je afvragen of het aan jou ligt of dat iedereen om je heen gewoon niet zo aantrekkelijk is.
Sterker nog, je kunt verliefd zijn op elkaar, maar het toch niet laten werken. Beide mensen willen wel, maar ze hebben niet de tijd, energie of mogelijkheden.
Als je een boek schrijft dat “Lover of Loser” heet, verwacht ik eigenlijk wel dat je iets dieper de liefde induikt. Dat het iets meer mogelijkheden aftast en nuances inbrengt. Als ik het goed herinner eindigen alle drie de verhaallijnen met Sem die ineens op iemand anders verliefd is en er al meteen een relatie mee heeft (of bijna in ieder geval). En de hoofdpersonen krijgen zoals altijd elkaar.
(Hoe leuk zou het zijn als de hoofdpersonen op de laatste pagina samenkwamen … zoenden … en vervolgens van elkaar wegduikten en spuugden omdat de zoen zo vies was? Dat zou nog eens een onverwacht einde zijn. En dat dan, na 250 pagina’s proberen elkaar te versieren, beide zeggen: “misschien zijn we toch niet zo geschikt voor elkaar”. Einde verhaal.)
De foute liefde
De “foute liefde” slaat natuurlijk op twee elementen: Eva’s stiefvader die aan haar zit en de loverboy.
De loverboy vond ik goed uitgewerkt. In veel verhalen is het “overduidelijk” waar de meid intrapt. Hier is de loverboy heel aardig, heel normaal, en vooral niet seksueel ingesteld. Hij zegt dat hij Eva’s grote broer wil spelen en draagt dat ook grotendeels uit. Hij heeft een plan om iemand eerst helemaal in te pakken en vertrouwen te winnen, om dat vervolgens onverwacht te breken. Ik denk dat het goed is dat zo iemand in een verhaal behandelt wordt. Voor zo iemand zou een naïef/kwetsbaar persoon kunnen vallen.
Wél vind ik de afhandeling in alle verhalen wat matig. De loverboy neemt Eva mee om haar in een bordeel op te sluiten; om haar te dwingen tot seks. Hoe reageert de rest op hierop? Oh, laten we hem een passief agressief SMSje sturen met “blijf van mijn vrienden af”! Dat is het juiste antwoord op zijn illegale daden die wij maar nét hebben voorkomen! (En in de andere verhaallijnen negeren ze hem gewoon compleet wanneer Eva terug is.)
Ze proberen niet eens de andere meiden uit het bordeel te redden, of anderzijds stappen te ondernemen tegen hem/loverboys in het algemeen. Eva is aan het einde nog net zo naïef als aan het begin. Ik bedoel: ze kent Mees alleen van enkele ontmoetingen in de printshop. En nu is ze zijn vriendin en gaat continu met hem mee, waar ze ook heengaan. Toch wel verdacht …
(Haha, in een gigantische plot twist blijkt Mees ineens de loverboy en wilde Ricardo Eva gewoon helpen. Ricardo staat nu in Parijs zo van “maar … maar … ik ken écht iemand die in de modeindustrie werkt! En ik zag dat Eva veel talent had!”)
De verhaallijn rond Eva’s stiefvader was ook goed, hoewel ik meer had verwacht. Wat hij doet is erg, maar het verhaal lijkt te twijfelen of het wel zo ver moet gaan. Uiteindelijk laat het verhaal de stiefvader nauwelijks iets crimineels/vies doen, terwijl dit toch de kern van het boek is. Het begint hiermee, het eindigt hiermee. Door haar angst om thuis te komen, gaat ze weg, ontmoet ze de loverboy, etc.
Om deze uitspraak wat kracht bij te zetten, refereer ik naar een personage dat ik nog niet heb behandeld: Roos. Zij is de echte dochter van de stiefvader. Eva spreekt met haar af, en krijgt dan te horen dat Roos misbruikt is. (Dit gebeurt nog voordat de stiefvader probeert Eva te misbruiken.) Ze vertelt dat het “onschuldig” begon, maar dat het langzamerhand steeds meer werd, en dat ze er tegen die tijd ook niks meer van durfde te zeggen. Dát was het hele verhaal geweest. Dan had je het hele boek een spanningsboog kunnen opbouwen totdat er iets knapte. Dan was er écht wat aan de hand; grote oorzaken met grote gevolgen.
Hoe erg het ook is wat Eva overkomt, je krijgt het idee dat ze héél goed wegkomt. En dat wil je nooit hebben als je een verhaal leest. Je wilt met de hakken over de sloot, knikkende knieën, laatste kracht de overkant halen. Waarom zou je dit verhaal anders vertellen?
(Om nog maar niet te spreken over Eva’s moeder die een mentale ziekte lijkt te hebben. Als je dochter zegt dat ze misbruikt wordt door je nieuwe vriend, dan geef je daar toch minstens een beetje aandacht aan? Dan ga je toch niet zeggen dat je dochter verliefd is op je nieuwe vriend en hem af wil pakken? Ik denk niet dat dit heel realistisch of herkenbaar gedrag is. Met iemand die zo reageert kun je gewoon weinig.)
En daarom geef ik eigenlijk de voorkeur aan de film, in plaats van het boek. (Waar het normaal gesproken andersom is.)
De film
De film heeft namelijk een andere verhaallijn. (Nu komen natuurlijk spoilers voor de film.)
Ten eerste raakt Eva veel verder in de shit. Ze wordt niet gered voordat het menens wordt, zoals in het boek. Ze denkt halverwege te vluchten … maar dan staat Ricardo ineens bij het station! (Zo schrijf je een spannende scene!) Hij grijpt haar vast en neemt haar alsnog mee naar het bordeel. Ze kan nergens meer heen. De situatie is hopeloos en haar staat een vreselijk lot te wachten. Dan komt haar eerste klant, en … het is haar is stiefvader!
Maar geen zorgen: de stiefvader is onschuldig. Onverwachte plot twist! Hij heeft een geheime missie voor de politie: daarom bezoekt hij illegale sekswebsites en is hij ineens een klant van zijn eigen dochter in een bordeel.
Om het allemaal nóg interessanter te maken is Mees het bordeel ingeslopen om Eva te redden. (In het boek doet hij dat niet: ze redden Eva terwijl ze in de auto voor het bordeel wacht.) Mees is het hulpeloze konijn tussen de leeuwen. Hij bevindt zich in the hornet’s nest. Met leugens en stalen zenuwen moet hij zich zien te redden. Zo schrijf je een spannend verhaal.
Hoewel de film natuurlijk ook niet perfect is, weet het een veel sterker, spannender, gestroomlijnder verhaal op te zetten. Personages maken keuzes. Keuzes hebben gevolgen. Mees mist zijn radio optreden omdat hij Eva probeert te redden, maar dat zou je haast vergeten, want hij zet zijn hele hebben en houwen op het spel.
Uiteindeijk komt het hierop neer:
Zou ik de film nog een keer kijken? (En deze keer helemaal?) Ja.
Zou ik het boek nog een keer lezen? Nee.
