Aan alle mensen die ...

… denken dat bordspellen bestaan om te winnen of je ego te strelen. Dat is niet zo. Stop daarmee.

Het begint al bij het uitzoeken van bordspellen. Het maakt niet uit wat ik voorstel, de meest gehoorde reactie is “nee, die wil ik niet, want dan wint altijd”. Als je het spel nog nooit gespeeld hebt (want het is nieuw), zeggen veel mensen zelfs “nee, die is saai” of “nee, die is moeilijk”. JE HEBT HET NOG NOOIT GESPEELD, DAT WEET JE NIET. (Gevolgd door “nee het lijkt me gewoon een slecht spel”, waarop ik meestal kan reageren met “het heeft dan en dan prijs voor beste spel van het jaar gewonnen”. Is blijkbaar niet overtuigend.)

Als je het dan uiteindelijk voor elkaar hebt gekregen om een spel te kiezen, komt het volgende probleem voor die specifieke mensen: spelregels. Niet alleen weigeren ze om zelf de regels te lezen of bekijken, ze praten door jouw uitleg heen.

Ik heb ongelofelijk vaak een spel uitgelegd terwijl mensen er gewoon doorheen praten, of ondertussen weglopen om iets anders te doen tot ik klaar ben. (Of ze spelen en tikken met de houten componenten, en je raakt altijd iets kwijt voordat je überhaupt bent begonnen.) Als je er iets van zegt komen ze met “nee nee, ik luister wel, doe niet zo moeilijk”. Maar wat denk je? Tijdens het spel vragen ze de hele tijd wat overal de bedoeling van is.

(“Huh, oh dus we spelen helemaal geen kleur?” “Nee, iedereen mag alle kleuren leggen, we spelen poppetjes.” “Huh, maar hoe werkt het spel dan?” “Dat heb ik net uitgelegd.” “Ja, doe effe opnieuw, ik zat op mijn mobiel.” Belangrijk is om op te merken dat die mensen dit schaamteloos zeggen, en echt denken dat ik degene ben die zich misdraagt. Volgens mij heeft bij mij thuis in 10 jaar tijd niemand meer een spelregelboekje zelf bekeken, maar ze worden wel ongeduldig als ik langer dan 5 minuten aan het lezen/uitleggen ben. Nog leuker is het als ze halverwege mijn zin al vragen gaan roepen, terwijl ik die vragen twee zinnen daarvoor heb beantwoord.)

Zijn we dan klaar? Nee! We zijn begonnen het spel, maar in plaats van dat mensen, je weet wel, het spel spelen, gaan ze: op hun mobiel zitten, andere mensen lastig vallen, extreem langzaam reageren en vergeten dat het hun beurt is.

Het is inmiddels een vaste gewoonte om elke 5 minuten “wie is er aan de beurt” te zeggen. Waarop vaak dezelfde persoon antwoord met “oh, is het al mijn beurt? Jullie gaan ook veel te snel”, terwijl iedereen al die volle 5 minuten op die persoon wacht. (Ik las hier ooit een discussie over, en eigenlijk was iedereen het erover eens dat smartphones geen plek hebben op de tafel. Het is gewoon nooit een toevoeging.)

Zijn we dan klaar? Jammer genoeg niet. Sommige mensen vinden het zelfs niet nodig om zich aan de regels te houden. Zij denken dat het “grappig” en “creatief” is om de spelregels te negeren. Nee, dat is het niet. Ja, je kunt best een grapje maken over als een bepaalde spelregel niet zou bestaan, of even snel een grappige illegale zet doen, maar nooit consistent de regels negeren en denken dat je de leukste aan tafel bent.

Het meest frustrerende is dit met spellen die heel sociaal/coöperatief zijn. Ik ben eigenlijk al mijn liefde voor het spel weerwolven verloren omdat iedereen bij mij thuis de regels negeert. Ze doen hun ogen ’s nachts niet dicht (“haha ik wist gewoon niet dat dat moest” “dit is al het derde potje, en je ZIET TOCH DAT DE REST HET OOK PROBEERT?!”). Ze praten door de verteller heen, of gaan in het donker tegen hun buren aanstoten, wat vaak gewoon pijnlijk en gevaarlijk is.

En dan wordt het dag (in het spel), en moet er een discussie aan tafel plaatsvinden, maar dat doen ze dan ook niet. Hoe vaak ik ook heb uitgelegd hoe het moet, en hoe je weerwolven leuk kunt spelen, als het dag is schreeuwen ze even drie seconden door elkaar heen. Iedereen stemt op de naam die het hardst wordt geschreeuwd, en dat was dat. Je zou het hele spel gewoon weg kunnen gooien, en iedereen een willekeurige kaart uit een deck speelkaarten kunnen geven, en het zou nog leuker zijn dan dit.

Zijn we dan klaar? NEE! Want het spel gaat richting het einde, en iedereen die achter staat vindt het nodig om te zeuren. Het spel is oneerlijk. Die persoon speelt sowieso vals. (“Nee, ik speel niet meer verder” “Waarom niet?” “Omdat jullie stom spelen.” “Je bedoelt, omdat je aan het verliezen bent?” “Nietes!” *gooit kaarten tegen de grond en stampt boos de kamer uit* *besluit vervolgens om alleen nog maar coöperatieve spellen te spelen waarbij je dus niet in je eentje kan verliezen*)

Uiteindelijk is het spel afgelopen, en is bijna niemand blij, want iedereen speelde alleen maar om te winnen. Sterker nog, ze hebben het hele spel alleen maar gezeurd en regels gebroken, dus waarschijnlijk is de winnaar ook niet eens de rechtmatige winnaar. En ze willen het spel nooit meer spelen.

Zijn we dan klaar? Bijna, nog een laatste punt. In een poging in ieder geval niet te verliezen, vinden mensen het ook leuk om met z’n alleen tegen één iemand samen te spannen. Vaak staat diegene allang laatste, en kan geen kant meer op, maar ze doen alsnog alle gemene acties tegen die ene persoon. Idioten. Zoals je ziet frustreert dat mij, want ik was vroeger die persoon. Onder het mom “ja anders dan wint hij toch weer” besloot iedereen het hele spel alleen maar mij te irriteren.

Wat is nou eigenlijk je punt?

Mensen die een bordspel op die manier spelen, mogen opflikkeren :p (Die smiley was om het gezellig te houden.) Een bordspel gaat niet over winnen of verliezen. Het gaat over samenzijn, iets gezellig samen doen, creatief nadenken en handelen, leuke momenten en herinneringen creëren—en dan pas komt het blije gevoel van winnen. Er zijn groepen mensen waarmee ik eigenlijk altijd met tegenzin een spel speel, omdat ze dit niet begrijpen. Tegelijkertijd is er ook een groep mensen waarmee ik heel graag een spel speel, en waar iedereen vrijwel meteen vergeet wie er nou eigenlijk gewonnen heeft.

Een voorbeeld

Vergelijk deze situatie met een sport. Stel je stapt gezamenlijk een grasveld op, om lekker een potje te voetballen met vrienden. Je verdeelt de mensen in teams, maar ja, de helft van de spelers loopt weg terwijl je praat of zit nog even op hun mobiel. Vervolgens leg je uit wat de goaltjes zijn, wanneer een bal uit is, en dat je geen harde slidings moet maken.

Je begint te spelen, en wat denk je? Iemand maakt een keiharde sliding. Een andere speler raakt hierbij geblesseerd en kan niet verder. Jij wordt boos, maar die ander denkt niet dat hij iets verkeerd heeft gedaan en speelt gewoon door. Vervolgens gaat de bal uit, en ontstaat ruzie, want de helft de mensen heeft de regels niet gehoord en zegt dus dat het niet uit is. Als dit eenmaal is opgelost, wordt er gescoord, waarop de tegenpartij zegt dat het spel oneerlijk is en meteen allemaal stopt met spelen.

Na een vermoeiende peptalk komen ze toch weer terug, maar nu besluiten ze om de regels helemaal aan hun laars te lappen, en de bal met hun hand uit het doel te slaan als de tegenpartij dreigt te scoren. Er ontstaat ruzie, maar ja, de tegenpartij heeft de anderen nodig om te blijven spelen, dus ze staan het met grote tegenzin toe.

Uiteindelijk wint de valsspelende partij met 10—2. De tegenstanders hebben een verschrikkelijke middag gehad, en de valsspelers denken dat ze geweldig zijn, hebben aandacht gekregen, en zullen het dus de volgende keer weer zo doen.

En stel je nu eens voor dat ze dat in het echte voetbal zouden doen. “Nee scheids, de bal is helemaal niet uit!” “De bal was over de achterlijn!” “Wat achterlijn? Niemand heeft dat uitgelegd!” “Jawel.” “Nietes, ik vind van niet.” Een tweede speler komt met een spuitbus het veld op, en tekent een andere lijn. “Zo, nu is dit de achterlijn.” Het andere team komt in opstand. “Belachelijk! Dit is oneerlijk. Dit is toch gewoon een rode kaart?” Het andere team duwt de scheids uit het stadion, en besluit handbal te gaan spelen. Als het andere team dat ook probeert, krijgen ze een rode kaart voor hands, en moeten allemaal het veld af.

Wat moet je dan doen?

_Geen. Vervelende. Dingen. _(Dit is algemeen levensadvies.)

Luister naar de spelregels. Houd je aan die regels. (Als je de regels niet helemaal hebt onthouden, geen punt, maar vraag het dan gewoon of lees het zelf terug.) Geef andere mensen hun aandacht, en respect, en kans om in het spel mee te doen. Speel niet om te winnen, maar om een zo leuk mogelijke tijd te hebben. Ik herhaal: speel niet alleen om te winnen.

En hou je aandacht compleet bij het spel. Als je niet aan de beurt bent, kun je nadenken over wat je de volgende keer kunt doen. Of je kijkt wat anderen eventueel kunnen doen, en welke gevolgen dat voor jou heeft. Of je bedenkt een leuk verhaal om te vertellen terwijl iemand anders nadenkt, of een leuke opmerking over het spel. Maar lig anderen of het spel nooit in de weg.

Maar, het hele doel van het spel is toch juist winnen? Nee. Dat is een restrictie die ervoor zorgt dat mensen samen een leuke tijd hebben. Het is eigenlijk een “trucje” om mensen samen te brengen. Bijvoorbeeld, veel mensen vinden het leuk om voetbal te kijken, terwijl ze ook gewoon eventjes later de uitslag op kunnen zoeken. Een bordspel is alsof je samen op een missie gaat om een schat te vinden, en dat iemand dan op het einde heel zweverig zegt “de schat zat al die tijd al in jullie zelf”.

Maar, ik kan gewoon niet tegen mijn verlies? Niemand kan tegen zijn verlies; je hoeft dan nog niet andermans leven zuur te maken. Het is niet alsof ik immens geniet van verliezen, of het nou bordspellen zijn of sporten. Maar ik geef meer om het spel zelf, dan winnen of verliezen, en dan maakt het allemaal eigenlijk niet uit.

Zo, ik hoop dat nu in ieder geval meer mensen een leuke tijd kunnen hebben met een bordspel.