Er is een probleem. Iedereen loopt rond met dingen die hij niet wil doen, maar toch moet doen. Men heeft zelfs zoveel kleine verplichtingen en verwachtingen dat de meest simpele dingen worden uitgesteld. (“Ik heb helemaal geen zin om dit grappige filmpje te kijken dat mijn vriendin mij stuurt, ik moet nog drie hoofdstukken doorlezen voor morgen!”) (Of, wat veel vaker voorkomt, “werken? nee joh, ik check wel nog een keer Facebook en mijn mail, misschien is er de afgelopen minuut wel iets superspannends gebeurd”.)
Ik ben zelf een grote fan van uitstellen, omdat er oprecht aantoonbare voordelen aan zitten (zoals verhoogde creativiteit), maar natuurlijk is de keerzijde ook dat je jouw hele leven rondloopt en niks bereikt. Ik vind het verschrikkelijk dat zoveel mensen op aarde zijn om dingen te doen die ze niet willen, en hun eigenlijke dromen uitstellen. En daarom schrijf ik dit artikel.
Nou is dit uitstelgedrag natuurlijk voor het grootste deel normaal. Mensen moeten een reden hebben om iets te doen, en dingen die het urgentst zijn of het belangrijkst voor ons overleven krijgen voorrang. Zo zal je niet snel “vergeten” te eten, of een paar dagen lang “geen zin hebben” om te drinken. Ook zal je doorhebben dat je naar je werk moet komen als je niet dakloos wil worden, of dat je als kind regelmatig naar school moet komen als je niet allerlei instanties op je dak wil hebben.
Al deze activiteiten hebben een sterke natuurlijke motivatie. Wij hebben de geweldige gave om vooruit te kunnen kijken in de tijd, en die gebruiken we om met onze acties onze toekomst veilig te stellen. Maar, er zijn veel meer activiteiten in dit leven waar je geen natuurlijke, “aangeboren” motivatie voor hebt. Misschien ben je muzikant en wil je jouw eigen album opnemen. Of je tekent en schildert en wil een collectie maken over bloemen. Of je wilt een boek schrijven, of Spaans leren om indruk te maken op meisjes. (Niet doen.)
Hier ontstaat ineens een kloof tussen motivatie en verlangens. Je verlangt een eigen album, je verlangt een betere muzikant te worden of geld te verdienen met je muziek. Maar je hebt geen motivatie, omdat het niet broodnodig is dat jij over een paar maanden een eigen album op de plank hebt liggen. Misschien studeer je nog, of heb je een kantoorbaan waarmee je geld verdient (en al je tijd en energie opeist). En, zoals verwacht, hebben veel mensen moeite deze kloof te overbruggen—want, waarom zou je? De rest zit allemaal lekker films te kijken of buiten in de zon te luieren, waarom zou jij binnen met je gitaartje moeten ploeteren?
Een zeker, wetenschappelijk antwoord is er natuurlijk niet. (Jammer genoeg. De wetenschap kan wel zelf-rijdende auto’s maken, maar niet even één van de grootste problemen van de samenleving oplossen?! Belachelijk!) Een pilletje slikken en ineens 24/7 diehard doorwerken, zonder nadelige consequenties, is er niet bij. (Ik zou het ook niet aanraden als het wel kon, eigenlijk.) Ik heb, echter, wel enkele dingen gevonden die wel (en zeker niet) werken, dus die zal ik proberen te beschrijven.
Multitasken bestaat niet
Laten we dat voorop stellen. Als je met heel veel dingen tegelijk bezig bent, ben je met niks écht bezig. Ik dacht als kind altijd “oh yeah, ik ben goed bezig, ik kan super goed multitasken”, als ik op mijn computer drie programma’s tegelijk open had staan en ertussen heen en weer switchte.
Aan het einde van de dag had ik drie projecten een mini-stapje vooruit gezet. Niks kwam ooit af.
Pas toen ik naar de universiteit ging besloot ik daarmee op te houden. Ik deed één ding, niet meer en niet minder. Ik had één hoofdproject, en één zij-project voor als ik een pauze of even geen inspiratie had. Sindsdien heb ik duizend keer meer bereikt, terwijl ik ook nog eens meer pauzes neem dan ooit.
Dus nee, houd jezelf niet voor de gek, en stop met multitasken.
Maar wat is multitasken precies? Is stofzuigen en een liedje zingen multitasken? Nee. Met multitasken bedoel ik dat je twee dingen tegelijk probeert te doen, die allebei je (volledige) mentale aandacht nodig hebben. Stofzuigen kun je op de automatische piloot doen, terwijl je over iets anders nadenkt. Je eigen verhaal schrijven, terwijl je op een ander scherm een schoolverslag typt, vereist allebei focus, en kan dus niet samen.
De grote Waarom-vraag
Vraag jezelf af: waarom doe ik dit? Waarom wil ik dit doen? Wat is de consequentie als ik het niet doe?
Dit hangt samen met het doel dat je probeert te bereiken. Als jouw doel is “ik wil een succesvolle schrijver worden”, heb je al veel meer motivatie dan als je denk “mwah, ik doe maar wat, ik zie wel of dit verhaal ergens strandt”.
Je kunt nog een stap verder gaan: waarom wil je die succesvolle schrijver worden? Wat is de andere optie als het niet lukt? Misschien is dat wel het enige dat je leuk vindt om te doen. Of, als het niet lukt, heb je niks anders om je geld mee te verdienen. Natuurlijk, dit zet een beetje extra druk op de ketel, maar het geeft je wel de motivatie om door te gaan.
Iets dat mij heel erg hielp op de middelbare school was denken “wat als ik het gewoon niet doe” of “wat als het niet lukt”. Vaak was het enige antwoord “dan moet ik me een keertje melden” of “dan heb ik een iets lager cijfer” of “dan zegt de docent een paar boze woorden”, en dat stelde me gerust. Ik kon rustig werken tot mijn motivatie ophield, en vaak lukte het nog om al het werk af te krijgen ook, zonder enige stress.
Dan nog. Er zit geen haast achter wat ik wil doen, dus dan kan ik het net zo goed uitstellen! Overal zit haast achter. Als je iets wilt doen, zul je het moeten doen voordat je dood bent. Het enige probleem is dat veel mensen haast interpreteren als _stress _of op extreme snelheid. Nee. Je moet op je eigen tempo werken, maar wel blijven werken.
Je hebt die standaard uitspraak van: als je elke week 1% verbetert, verbeter je in een jaar 1.01^52 = 1.68 => 68% (Volgens mij ging hij net iets anders, maar ach.)
Die uitspraak bevat veel waarheid. De beste manier om dingen niet uit te stellen, is door er gewoon aan te beginnen, terwijl je tegen jezelf zegt “over 15 minuten mag ik weer stoppen voor vandaag”. Dit brengt ons bij het volgende punt:
Splits je taak op
Als ik zie dat ik iets moet doen, maar ik merk een enorme tegenzin, dan doe ik het volgende: ik splits die regel op in een lijst van specifieke taakjes, en I call it a day.
De volgende dag werk ik simpelweg dat lijstje af, wat meestal niet eens lang duurt, en ik heb de taak volbracht.
Voor hele grote taken werkt dit net zo goed. Je wilt een boek schrijven? Splits het op in hoofdstukken, welke je opsplitst in scenes. Schrijf één scene per dag. Schrijf misschien zelfs één paragraaf per dag. Of schrijf eerst een beschrijving van je personages, en je locaties, en je algemene verhaallijn.
Je moet een verslag schrijven voor de studie? Splits het op in hoofdstukken, schrijf per hoofdstuk een heel dom lijstje van wat je precies moet doen, en zeg tegen jezelf “ik begin aan dit lijstje, en ik stop wanneer ik er geen zin meer in heb”. Meestal doe je meer dan je van plan was, en ben je hartstikke blij met jezelf.
Wat bedoel je met “dom lijstje”? Dat je zelfs de overduidelijke taken op moet schrijven. Want die moeten ook gedaan worden. Zoiets als “maak titelpagina”, of “fix die foute marges bij de inhoudsopgave”, of “verplaats dat plaatje naar het volgende hoofdstuk”.
Dit brengt ons bij het volgende …
Ga uit je hoofd
Als je iets bedenkt dat je moet doen—schrijf het op. Schrijf het op een blaadje, en vergeet het. Als je heel veel in je hoofd hebt zitten, kun je niet kiezen wat je moet doen, en voelt alles wat je moet doen als BERGEN werk.
Schrijf het op, zo specifiek en duidelijk als je kan, en zorg dat je elke dag naar die plek kijkt. (Desnoods schrijf je het op post-its die je rond je werkplek laat slingeren. Werkt voor mij. Alles beter dan het niet opschrijven en in je hoofd houden.)
Vertel het anderen, en vertel het anderen niet
Men zegt vaak: “als je gemotiveerd wil blijven voor iets, vertel anderen wat je aan het doen bent zodat ze ernaar blijven vragen/sociale druk uitoefenen.”
Het ligt een beetje aan wie je het vertelt, maar de meesten geven echt niet zo heel veel om je persoonlijke projecten. Daarnaast is sociale druk wel het laatste dat je nodig hebt als je veel moet doen en geen motivatie hebt.
Ja, als jij iets hebt bereikt, of je ziet op tegen een grote opdracht, vertel het anderen. Deel je misère. Vraag of ze tips hebben of iets kunnen betekenen. Vraag misschien of ze mee willen kijken.
Maar werk is en blijft altijd iets individueels. Als je met z’n tweeën achter een laptop zit om te programmeren, is er nog altijd maar één persoon die uiteindelijk de code typt. Je kunt zoveel vergaderen wat je wil (waar mensen dus echt eens mee moeten ophouden—het is dodelijk voor motivatie), uiteindelijk moet men individueel iets bereiken.
Accepteer dat. Werk aan iets omdat jij dat wil. Omdat jij iets wilt bereiken, omdat _jij _je er goed bij voelt. Je hebt ineens weinig reden meer om iets uit te stellen, als jij het gewoon heel graag wilt doen en af wilt maken.
En de rest?
Niet belangrijk. Iedereen lijkt wel getraind (waarschijnlijk gevoed door de middelbare school) om excuses te verzinnen:
- Maar ik heb niet het juiste programma!
- Maar mijn internet/computer werkt niet!
- Maar ik heb niet het juiste boek/opleiding/diploma!
- Maar ik heb geen tijd!
- Maar de kans is groot dat het niet lukt!
- Maar mijn vrienden denken dat het niet gaat lukken!
- Maar ik wil nog een sociaal leven overhouden!
- Maar ik heb een app nodig die mijn internet afsluit en mij om de twintig minuten waarschuwt dat ik een break moet nemen!
- Maar ik moet mijn hond nog uitlaten!
- Mijn hond heeft mijn laptop opgegeten! Met huiswerk!
- Maar wat als de aliens komen?
- Maar ik heb niet het allernieuwste Apple product!
- Maar er zit een dode pixel in de linkerbovenhoek van mijn scherm!
- Maar mijn juf uit groep 6 zei dat er nooit iets van mij terecht zou komen?
Kan best waar zijn, maar dan wil je het blijkbaar niet genoeg. Zoals ik al zei: multitasken bestaat niet, je moet keuzes maken. Of je kiest voor die ene hobby, of dat project, of die droom, of je kiest voor iets anders (in bed een film kijken, uitgaan, een baan met veel salaris, weet ik veel). Je moet die keuze maken, en eenmaal gemaakt niet de hele tijd doorgaan met twijfelen.
Maar ik kan niet alles kiezen wat ik moet doen! Mijn baas geeft mij de opdrachten! Ik moet geld verdienen! Ja, kijk, dit is een precair puntje.
Als jij geen enkele intrinsieke motivatie hebt voor de taken die je moet doen voor je baan, ga in godsnaam op zoek naar een andere baan.
Als jij de baan alleen hebt omdat je het geld nodig hebt, maak een plan om tijdelijk geld te sparen, en vervolgens een andere route te kiezen.
De reden dat mensen dingen uitstellen, is omdat mensen, hoe zeer ze ook vinden van niet, gevoelswezens zijn. Wij voelen het als iets de moeite niet waard is. Wij voelen het als we iets wel/niet willen, als we ergens wel/geen passie voor hebben. De beste manier om uitstel te voorkomen, is door dingen te gaan doen die je niet eens wilt uitstellen.
_(Maar ik zit nog op de middelbare school! _Can’t help you there, I’m afraid. Ik wil heel graag het onderwijssysteem veranderen. Ik ben bezig met een reeks posts over wat ik wil veranderen en waarom. Maar vooralsnog is de middelbare school 6 jaar van je leven vergooien. Zorg dat je die tijd goed gebruikt om heel veel andere dingen te leren, en leuke dingen te doen met vrienden. Voor het onderwijs hoef je niet naar school te komen.)
Klinkt leuk, maar is praktisch onmogelijk
Jup, dat was ook vaak mijn excuus om van alles uit te stellen. Maar ik zat verkeerd. Laat ik een voorbeeld geven.
Ik wil al heel erg lang een groots kunstproject maken. Dit mocht alles zijn: een eigen album, een volwaardig boek, een script voor een musical/toneelstuk, etc. Maar ik deed het nooit. Ik zei “ik moet professionele software hebben!”, of “ik moet eerst een studie hierin volgen!”, of “ik moet nog zoooveel voor mijn studie/school doen”, of “ik wil eerst financieel veilig zitten!”
Totdat ik dacht “schijt, ik heb gewoon zin om het te doen”. Toen ben ik het gaan doen. Ik heb inmiddels collegeblokken en post-its vol met gekke notities en pogingen om melodieën op te schrijven in zo’n kleine ruimte. Ik heb opnames op mijn mobiel en laptop met gebrekkige microfoon. Ik heb een heel script geschreven in Google Docs, en vervolgens besloten dat ik de officiële opmaak moest leren, en toen een hele programmeertaal geleerd en het script opnieuw geschreven.
Ander voorbeeld: J.K. Rowling schreef jarenlang het eerste Harry Potter boek tientallen keren opnieuw, eerst veel met de hand, toen met een typemachine. Iedereen weet hoe dat heeft uitgewerkt.
Je kunt uitstellen grotendeels voorkomen met de tips die ik hierboven noemde. De beste manier, echter, om uitstellen te voorkomen, is door dingen te gaan doen die je niet wilt uitstellen. En daarvoor moet je opofferingen maken, misschien een tijd harder werken, misschien nog een tijdje iets doen waar je niet zo blij mee bent. Maar uiteindelijk kom je er wel.
Conclusie
Ik merk dat dit meer een uit de hand gelopen motivational-quote is geworden, dan een informatief artikel. Maar echt, hoe hard ik er ook over nadenk, veel meer tips, tricks en adviezen zijn er niet. Ik wil geen programma aanraden, ik wil geen techniek aanraden, ik wil niet zeggen “je moet soms door de zure appel heen bijten”. Want het is allemaal niet waar. Misschien werkt het voor iemand specifiek—dan chapeau—maar over het algemeen is het afleiding. (Verdorie, mijn spell checker corrigeert het steeds tot chateau. Nee, computer, ik heb het niet over Franse kastelen.)
Laat ik het op een andere manier zeggen. Ik stel een vraag: wanneer is iets levend? Wat maakt dat wij, mensen, levend zijn en water bijv. niet?
De meeste mensen zeggen zoiets als: “Cellen! Alle levende wezens bestaan uit cellen!” Maar, als ik van een paar mensen de cellen neem en ze op een hoop gooi, heb ik niet ineens een levend wezen. (Dit klonk luguberder dan ik bedoelde.)
Andere mensen zeggen zoiets als “Ziel! Levende wezens hebben een ziel, een eigen karakter/brein/gedachtegang!” Oké, dat komt al dichter in de buurt waar ik heen wil.
Wat ik zou willen zeggen is dat mensen een levensvuur hebben. En dit levensvuur moet aangewakkerd worden, en dat doe je door dingen te doen. Levende wezens zijn nieuwsgierig, zijn gemaakt om actief te zijn. Dus als jij dingen uitstelt, ben je jouw levensvuur aan het blussen. Als jij dingen uitstelt, is jouw levensvuur er blijkbaar niet van gediend. En als jouw levensvuur niet meer brandt, leef je dan nog wel?
Conclusie: “goede voornemens voor het nieuwe jaar” mijn reet. Pak wanneer je wilt één goed voornemen, en zorg met alles wat je hebt dat ie uitkomt.