Ik denk dat het belangrijk is om te luisteren naar mensen die zinnen daarmee beginnen. Iemand die kan zeggen “weet je wat nog het ergste is?”, gevolgd door een onverwacht naar feit, heeft daarvoor waarschijnlijk al een hele tirade afgestoken over hoe zwaar haar leven is, en kan dus nog iets daar bovenop bedenken. Sterker nog, die persoon heeft goed en lang nagedacht over de hele situatie en bedacht dat er eigenlijk iets anders, iets buiten alle clichés en voorspelbare narigheid, het zwaarste is.
Iemand kan in een depressie terechtkomen. Dagenlang niks willen doen, misschien zelfs niks kunnen doen. Dagenlang het gevoel hebben dat je leven geen zin heeft en dat alles maar stom is. Die persoon kan daar later over vertellen, een lijst geven van alle problemen die mensen verwachten omtrent depressie, en dan komen met—“maar weet je wat nog het ergste is, ik heb de liefde van mijn leven laten lopen omdat ik geen zin had om voor ons afspraakje uit bed te komen”
Iemand kan zwaar lichamelijk letsel incasseren. Dagenlang in bed liggen, geen kant op kunnen. Ziek zijn en veel trainen, maar toch niet beter worden. Alle afspraken afzeggen en projecten annuleren, nauwelijks meer in de buitenlucht komen. Die persoon kan na een jaar weer rechtop staan, voor het eerst zelfstandig lopen, en zeggen—“maar weet je wat nog het ergste is, ik heb een jaar van mijn leven vergooid waarin ik geweldige dingen had kunnen doen, gelukkig had kunnen zijn”
Er zijn veel mensen die zeuren. Ze praten van schande en onrecht, roepen racisme en regelrechte ramp, maar eigenlijk is er al die tijd weinig aan de hand. Een man die vind dat hij te weinig salaris krijgt, kan daarover praten alsof hij van één euro per dag moet leven. Een vrouw die word aangereden en haar fiets in vijftig stukken aantreft, kan doen alsof het uitvinden van verkeer de grootste fout van de mensheid was. Maar geen van hen zou deze zin gebruiken. Iemand die niet echt iets heeft meegemaakt en eigenlijk vooral niks te doen heeft, of om aandacht vraagt, zal niet met een nieuw inzicht komen bovenop een berg van wanhoop. Zij hebben nauwelijks stil gestaan bij hun situatie, nauwelijks iets van pijn of onrecht gevoeld, en komen aanzetten met wat iedereen al verwacht te horen.
Het is niet dat mensen niet mogen zeuren, of dat je vervelende situaties moet gaan vergelijken. Het laatste dat ik wil is dat mensen zeggen dat ze meer recht hebben op aandacht, meer reden hebben om niks te doen of onaardig te zijn, puur en alleen omdat ze vinden dat zij het zwaarder hebben. Iemand zei ooit tegen mij “maar X heeft het duizend keer zwaarder dan jij, dus hou maar op”, en ondermijnde daarmee meteen alles wat ik zei of voelde. (Waarbij X natuurlijk de naam is van iemand die ik goed ken. Ik zat niet in de klas met iemand die X heette. Zou ook erg verdacht zijn geweest. Tenzij het een piraat was.) Maar wat ik ook niet wil, is dat de mensen die het zwaar hebben worden ondergesneeuwd door een massa marathonzeurders. Op de televisie wordt bakken zendtijd gegeven aan iemand die zogenaamd gemene tweets de wereld in had gestuurd en daarmee misschien wel ergens ooit eventueel een of andere arrogante dwerg had gekwetst, terwijl in diezelfde uitzending iemand praat over grote misstanden in Afrika en vrijwel meteen word afgekapt.
En wat de hele situatie nog wat erger maakt, is hoe relatief en subjectief die situaties zijn. Ik ken iemand die ongelofelijk boos werd toen zijn ouders niet even zijn hele verjaardagsfeest wilde betalen, terwijl ik tegelijkertijd hartstikke ziek was en vanwege algemeen geldtekort toch maar probeerde al mijn vakken zo snel mogelijk af te sluiten én tijdelijk werk te vinden. Ik heb het zelf ook wel eens gedaan. Ik zeurde over hoe zwaar het was om een bijbaantje te hebben naast een al zwaar schooljaar, mijn vriend bleek later nauwelijks thuis te durven komen wegens ruzie met de ouders. Zeuren mag, maar eerst even vragen hoe het met de ander gaat, en maak dan nog maar eens de overweging. En als iemand met een subtiel detail komt dat voor hem nog veruit het ergste is, dan weet je dat ze er wel degelijk onder gebukt gaat.
Ik heb nu al zeer lange tijd dat mijn stem pijn doet. Zoveel pijn dat ik eigenlijk niet wil praten, en vaak ook niet eens kan praten. Dat is vervelend. Ik wil gewoon kunnen praten, ik wil kunnen zingen, ik wil geen constante keelpijn hebben, ik wil kunnen genieten van eten. Ik wil niet afgesloten zijn van de maatschappij, niet urenlang uitslapen om mijn stem te laten rusten, niet alles alsmaar uitstellen omdat het nu nog niet kan. Nu ik nog jong ben zou ik alles moeten kunnen doen en genieten van het leven, vind mijn brein. Maar weet je wat nog het ergste is? Het ergste is zien wat anderen wél kunnen. Ik kan leven met elke dag grotendeels in mijn eentje in stilte werken, ik kan leven met dingen uitstellen en langer doen over, nouja, alles. Maar ik kan daar mee leven, totdat ik zie dat het helemaal niet normaal is, en zie dat de rest er op uit gaat en op zijn lichaam kan vertrouwen om het makkelijk vol te houden. En weet je wat nog het ergste is? Nu is deze post op ironische wijze toch uitgedraaid tot iets waar ik zit te zeuren over mensen die zeuren, en over nog meer dan dat.