Een hele tijd geleden dacht ik: zou ik niet eens op kamers moeten? Dan leer ik helemaal zelfstandig zijn, dan woon ik dichter bij alle dingen waar ik heen moet, kan ik doen en laten wat ik wil, mensen na school- of werktijd uitnodigen om bij mij spelletjes te komen spelen—ideaal!
Rond dezelfde tijd werden er, ietwat lacherig, plannen gemaakt om een paar dagen naar Londen (of een andere grote stad) te gaan met een deel van het gezin. De vliegreis leek enigszins betaalbaar, maar zij kwamen achter hetzelfde feit waar ik achter kwam: grote steden zijn duur. Alles is er duur. Het is nog net niet dat je honderd euro entree moet betalen om überhaupt naar binnen te mogen. (In dat opzicht hebben ze dan weer een streepje voor op de Efteling.) (Oh en, mochten ze dat ooit wel gaan doen, dan vind ik dat ze het de metro-polis moeten noemen.)
Maar dan komt de volgende vraag: waarom zijn grote steden zo duur? (En, misschien nog wel belangrijker, is er echt geen oplossing voor?)
Aan de voorzieningen ligt het in ieder geval niet. In grote steden is hetzelfde openbaar vervoer, dezelfde gebouwen, dezelfde wegen, (grotendeels) dezelfde winkels, bedrijven en mogelijkheden. Sterker nog, de meeste dingen in grote steden zijn juist minder goed of fijn, omdat het veel te druk is of niet fatsoenlijk worden onderhouden. Daar bovenop komt dat, in mijn ogen, een huis in een rustige wijk met veel ruimte en natuur veel meer waard is dan een rijtjeshuis waar eens per maand wordt ingebroken.
Dus, het eerste dat dan in me opkomt is “vraag en aanbod”. Er is veel vraag naar woningen, en openbaar vervoer, en bedrijfspanden in grote steden. Er is meer te doen, dus er moeten meer mensen wonen. Er wonen meer mensen, dus bedrijven willen er liever zitten. En omdat er zoveel bieders zijn, en maar een eindige hoeveelheid plek, wordt de prijs opgedreven. Want, als jij niet bereid bent een bepaalde prijs te betalen, komt er iemand anders die best tien euro per maand extra over heeft voor deze kamer. Puur en alleen omdat er ook anderen zijn die een appartement in hartje Amsterdam zouden willen, wordt deze automatisch drie keer zo duur.
Oké, dat klinkt op zich allemaal logisch qua huisvesting, al is het niet bepaald ideaal. Maar waarom zijn alle andere dingen in een metropolis dan zo duur? Ik bedoel, een bus of trein wordt niet ineens duizend maal duurder om te leveren in een grote stad, maar toch ben je in Londen of Parijs bakken met geld kwijt. Zo hoorde ik laatst zelfs iemand die zei dat als je een reis ging boeken, en de website zag dat je uit een grote stad kwam, je prijs ineens aanzienlijk werd opgehoogd.
Sterker nog, zelfs eten en spullen kosten meer in een grote stad, terwijl daar toch vaak een overvloed van is. Dus waarom oh waarom, worden zelfs deze dingen duurder in grote steden? Nouja, het antwoord is eigenlijk simpel ben ik achter gekomen; het is hetzelfde antwoord als op de vorige vraag, plus een beetje gierigheid. In een grote stad komen veel toeristen, en er zijn veel faciliteiten en evenementen, en mensen die niet aan de rand wonen kunnen niet makkelijk ergens anders heen, dus ze kunnen de prijs opdrijven. Een beetje hetzelfde idee als dat in de kantine op de middelbare je twee euro kwijt was voor één mars—je weet dat het veel te veel is, maar er is geen ander aanbod, je wilt of kan in je kleine pauze niet in je eentje naar de supermarkt racen, en die mars ziet er zo verleidelijk uit.
Dan kan je misschien afvragen: _waarom doen mensen dat, in veel te grote steden samenkomen, als het dingen duurder maakt doch kwalitatief minder? _Gemakzucht, en efficiëntie. Als jij een winkel wil openen, dan open je die het liefst in een straat met vele andere winkels (ook wel bekend als een winkelstraat, voor de niet ingewijden), want daar komt al veel voetverkeer en zijn de juiste voorzieningen. Als jij een universiteit opent, of een bedrijf opstart, doe je dat het liefst op een plek waar al veel mensen zijn, of waar veel mensen in de omgeving (makkelijk) naar toe kunnen. Ik woon in een dorpje onder een grote stad, en de busverbinding naar de stad toe is op zich prima, alleen weer terug komen is een hel.
Daar nog eens bovenop, verdienen die grote steden het meeste geld, en blijven dus alsmaar verder uitbreiden. (Ik voorspel dat Nederland over honderden jaren gewoon één stad is. En dat in Groningen, Friesland en Drenthe het grootste deel van de populatie uit koeien bestaat. En dat je door de windmolens het strand niet meer ziet.)
Dus, hoe lossen we dit probleem op? Niet in of dichtbij een grote stad willen zijn, obviously. Maar ik begrijp best wat de voordelen zijn, en dat het indrukwekkend en spannend is om er te leven, en dat mensen alles veel te duur maken omdat ze dan gewoon meer winst maken. In films en verhalen trekken hoofdrolspelers altijd naar grote steden omdat ze daar beroemd zullen worden, en het helemaal gaan maken, en dat is niet zo raar—ik ken een hele hoop BN-ers uit Amsterdam, veel meer dan je zou verwachten als men echt overal in Nederland gelijke kans had om BN-er te worden.
Dus misschien moeten we het maar niet als een probleem zien. Wie niet wil gaat lekker niet naar de grote stad. Maar wie grootse plannen heeft, of houdt van het eeuwige lawaai van auto’s en dronken mensen ’s nachts, of geld en energie over heeft, of toevallig in de omgeving word geboren, moet zeker genieten van de grootsheid van zo’n metropolis.