Vriendschap is ongrijpbaar. Het is waardevol, maar zo onbevangen en onvoorspelbaar. Vriendschap helpt mensen door moeilijke tijden heen, zelfs door het hele leven heen, maar met wie je bevriend bent kan sterk wisselen van jaar tot jaar. Of zelfs van maand tot maand. Toevallige omstandigheden en levenskeuzes bepalen met wie je tientallen jaren al je ervaringen deelt, en wie je nooit in je leven zult tegenkomen. Vrienden helpen jou, en jij krijgt een goed gevoel van jouw vrienden helpen. Bij vrienden kun je alles kwijt, en dan voelt alles meteen een stuk lichter. Ze staan altijd voor je klaar. Of is dat wel zo?
Ik ben in mijn leven een aantal keer verhuisd. En dan niet dat je een paar straten verderop een nieuw leven opbouwt, maar echt dat je naar de andere kant van het land verkast. (Slimmeriken zullen zeggen dat je niet twee keer naar de andere kant kan verhuizen, want dan ben je weer gewoon terug waar je begon. Maar je snapt wat ik bedoel: zo’n beetje elk deel van Nederland, behalve de randstad, heb ik aangedaan.) En als dat gebeurt, kun je jouw vrienden niet “meenemen”. Natuurlijk, tegenwoordig kun je contact houden via allerlei kanalen, je kunt zelfs brieven blijven sturen of elkaar regelmatig opzoeken, maar het zal nooit hetzelfde zijn.
Van al mijn basisschoolvrienden heb ik er met één nog elke week contact—over de email. Met alle andere vrienden heb ik hetzelfde geprobeerd, maar, tevergeefs, onze levens groeiden nou eenmaal te ver uit elkaar. Ook al heb ik deze vriend al in geen jaren gezien, en spreken we elkaar alleen via een (lange) mail om de week à twee weken, toch voelt hij als een van mijn beste vrienden. Hij weet erg veel van mij (meer dan veel mensen die ik in mijn huidige omgeving dagelijks zie), ik weet erg veel van hem, en we delen alles. (Voor zover ik weet. Natuurlijk kan het in dit soort gevallen dat hij stiekem huurmoordenaar geworden is, of een geheime carrière als balletdanser heeft opgezet. But I doubt it.)
Toen ik daar laatst over nadacht, kwam ik er achter dat we al meer dan zeven jaar bevriend waren gebleven. Met hier en daar wat dipjes, maar toch redelijk consistent al meer dan zeven jaar regelmatig contact. En ik heb geen idee of het klopt, maar ooit las ik dat je na zeven jaar vriendschap “tot in de eeuwigheid” bevriend blijft. Tot nog toe lijkt het te kloppen, aangezien ik zelfs mensen die ik 4 a 5 jaar elke dag sprak, op een gegeven moment plots ben kwijtgeraakt.
Maar ik denk niet dat de lengte van de vriendschap echt veel zegt over de vriendschap zelf. Natuurlijk, de kans is groter dat je vrienden blijft als je vrienden bent gebleven door tegenslag na tegenslag—maar, de diepte van de vriendschap is denk ik veel belangrijker. Want, vriendschap ontstaat niet omdat mensen denken “pff ik heb vrienden nodig, laat ik eens een willekeurig persoon gaan stalken” (Mocht dat wel zo zijn, dan verklaart dat wel het gedrag van een aantal mensen…) Vriendschappen ontstaan omdat je een klik hebt. Je hebt een eigenschap die overeenkomt, je vindt dezelfde dingen leuk, je doet dezelfde activiteiten, je lacht om elkaars grappen. Die band wordt alsmaar sterker naarmate je meer dingen ontdekt waar je over kan praten en bij elkaar mee kan aankloppen.
En zo gebeurt het dus, dat ik de persoon die ik mijn “beste vriend” noem, precies zeven jaar ken maar eigenlijk bijna nooit spreek. Terwijl ik al jarenlang een aantal andere mensen elke dag ontmoet en mee samenwerk. Dat zijn wel mijn vrienden, maar geen van hen is mijn “beste vriend”. Mijn beste vriend spreek ik soms wekenlang niet, en dan ineens een week lang spreek ik alleen maar hem. Ik zie hem soms een paar dagen niet, en daarna doen we ineens heel veel leuke dingen samen. Onze levens zijn deels uit elkaar gegroeid, maar toch noem ik hem mijn beste vriend, omdat de band te diep en te sterk is om ooit los te kunnen gaan.
Dus, als we op zoek zouden zijn naar een definitie voor “beste vriend”, dan zou ik zeggen dat het de persoon is waarmee je de diepste en sterkste band hebt. En, als jij je ooit afvraagt of een vriend(in) misschien “meer dan een vriend” kan zijn, dan zou ik dezelfde vraag stellen: is onze vriendschap een “meer dan een vriend”-vriendschap? Kan ik met haar dingen bespreken die ik eigenlijk met niemand anders kan bespreken? Kan ik met haar dingen doen die niemand anders kan of wil doen? Kan ik in slechte tijden altijd bij haar zijn, en ook belangrijk, kan zij in slechte tijden altijd bij mij komen?
Hoezeer je lichaam je ook voor de gek houdt bij verliefdheid, of hoezeer jouw logica ook tegenpruttelt dat het raar is dat je jouw beste vriend minder ziet dan andere vrienden, kijk naar de intellectuele band die je hebt met mensen. Sommige mensen zeggen dat je niet eerst bevriend moet raken met iemand waarmee je wilt daten, maar dat is natuurlijk onzin. Als je iemand wilt daten voordat je een band hebt met die persoon, wil je die persoon alleen daten om zijn/haar uiterlijk (of, in ergere gevallen, bezittingen of reputatie). En dat houdt zeker geen zeven jaar stand.